Το ειδικό ενδιαφέρον, όχι μόνο των Βρυξελλών αλλά και των ΗΠΑ συγκεντρώνει η ενεργειακή αγορά των Βαλκανίων, υπό το πρίσμα της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας και της επιτάχυνσης της απεξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Μετά την επίσκεψη στην Αθήνα χθες της γενικής διευθύντριας Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ντίτε Τζουλ Γιόργκενσεν με αντικείμενο τη συμβολή της Ελλάδας στη διασυνοριακή ενεργειακή αλληλεγγύη των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Κόσοβο, Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Αλβανία, Β. Μακεδονία), ζήτημα που ανέδειξε και η πρόσφατη περιοδεία του Γερμανού καγκελάριου Σολτς στην περιοχή, πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν και οι ΗΠΑ, επικεντρώνοντας στην ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας, Αλβανίας, Κοσσυφοπεδίου και Βόρειας Μακεδονίας.
Με χορηγό την υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID) και διοργανωτή την Εθνική Ενωση Επιτρόπων Ρυθμιστικών Υπηρεσιών (NARUC), ξεκινούν σήμερα στην Αθήνα οι διήμερες εργασίες της πρωτοβουλίας για τη σύζευξη της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Γενικός στόχος αυτής της πρωτοβουλίας, που θα φιλοξενήσει στην Αθήνα η ΡΑΕ, είναι η υποστήριξη της ανάπτυξης μιας ανταγωνιστικής περιφερειακής αγοράς ηλεκτρισμού και η ενσωμάτωσή της με την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Τα τελευταία χρόνια η Αλβανία, το Κοσσυφοπέδιο και η Βόρεια Μακεδονία έθεσαν με επιτυχία τα θεμέλια αυτής της αγοράς, ενώ η Ελλάδα μετά την έναρξη λειτουργίας του target model τον Νοέμβριο του 2020 έχει προχωρήσει στη σύζευξη με τις αγορές της Ιταλίας και της Βουλγαρίας, τεχνογνωσία που η ΡΑΕ μπορεί να μεταφέρει στις αντίστοιχες αρχές των τριών βαλκανικών κρατών. Αναγνωρίζοντας ως ένα σημαντικό επόμενο βήμα τη συνεργασία των αρμοδίων αρχών των τριών κρατών, εκπρόσωποι της ΡΑΕ, της αλβανικής Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ERE), του Ρυθμιστικού Γραφείου Ενέργειας του Κοσσυφοπεδίου (ERO) και της Ρυθμιστικής Επιτροπής Υπηρεσιών Ενέργειας και Υδάτων (ERC) της Βόρειας Μακεδονίας θα εξετάσουν την ετοιμότητα των συστημάτων τους για σύζευξη. Στις εργασίες θα συμμετάσχουν και εκπρόσωποι του ΑΔΜΗΕ και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, ενώ η ΡΑΕ θα επικεντρώσει στα οφέλη από την ενσωμάτωση της αγοράς με την Ιταλία και τη Βουλγαρία.
Ο Φαρούκ Σερμπάρεβιτς από πλευράς της USAID θα αναλύσει την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και θα αναφερθεί στα πιθανά επόμενα βήματα, αναδεικνύοντας τα οφέλη από τη σύζευξη άλλων ευρωπαϊκών αγορών. Οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ θα παρουσιάσουν επίσης το πόρισμα μιας πρόσφατης μελέτης για την απεξάρτηση της περιοχής από τον άνθρακα, καθώς και συστάσεις για τις δράσεις που απαιτούνται για να διευκολυνθεί η ενεργειακή μετάβαση που λαμβάνει χώρα στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και στο δίκτυο χωρίς τεράστιες διαταραχές. Οι εκπρόσωποι των ρυθμιστικών αρχών Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου θα επικεντρώσουν στις προοπτικές σύζευξης των δύο αγορών, στις προκλήσεις και τα χρονοδιαγράμματα για την ολοκλήρωσή τους. Αντιστοίχως η εκπρόσωπος της Βόρειας Μακεδονίας θα παρουσιάσει την πρόσφατη πρόοδο και τις μελλοντικές προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας του κράτους.
Κομβικό ρόλο για την ολοκλήρωση των περιφερειακών αγορών ενέργειας και τη διασφάλιση ομαλού εφοδιασμού στο μεταβατικό αυτό στάδιο απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο κατέχουν οι υποδομές, γι’ αυτό και βρέθηκαν στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε χθες στην Αθήνα η γενική διευθύντρια Ενέργειας της Ε.Ε. Ντίτε Τζουλ Γιόργκενσεν με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα. Στη συνάντηση, στην οποία παραβρέθηκαν η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΕΣΦΑ Μαρία Ρίτα Γκάλι και ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ Μανούσος Μανουσάκης, η κ. Γιόργκενσεν ενημερώθηκε για τις νέες υποδομές φυσικού αερίου που υλοποιούνται στην Ελλάδα, οι οποίες θα τριπλασιάσουν την αποθηκευτική δυναμικότητα της χώρας. Ειδικό ενδιαφέρον έδειξε η Ευρωπαία αξιωματούχος για τη διασυνδεσιμότητα των συστημάτων φυσικού αερίου των βαλκανικών χωρών. «Ενημέρωσα την κ. Γιόργκενσεν για τα έργα υποδομής που υλοποιούμε σε συνεργασία με τις χώρες των Βαλκανίων, όπως τον διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας και τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB. Η Ελλάδα, με σταθερά βήματα, καθιερώνεται ως πυλώνας ενεργειακής σταθερότητας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, διαδραματίζοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη περιφερειακών υποδομών διασύνδεσης στον τομέα του φυσικού αερίου», δήλωσε ο κ. Σκρέκας, επισημαίνοντας τη συμβολή της ενεργειακής συνεργασίας των χωρών των Βαλκανίων στην ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής.