Η υπαναχώρηση του ιδρυτή της Tesla Ελον Μασκ από την εξαγορά, έναντι 44 δισ. δολαρίων, της εταιρείας που ελέγχει το δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης, το Twitter, αποτελεί ένδειξη της νέας κανονικότητας στον χώρο των επενδύσεων, σύμφωνα με αναλυτές. Το περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού, αυξημένου κόστους χρήματος, αλλά και η ανησυχία για εμφάνιση ύφεσης, έχουν καταστήσει τους επενδυτές πολύ πιο επιφυλακτικούς όσον αφορά τις επόμενες κινήσεις τους. Αποτέλεσμα; Οι επενδυτικές συμφωνίες και οι συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A) να μην έχουν φέτος τη μαζικότητα των προηγούμενων ετών και οι επενδυτές να στρέφονται σε κλάδους με περισσότερο εγγυημένες αποδόσεις, όπως η αγορά ακινήτων, οι κατασκευές και η ενέργεια. Με τα δεδομένα αυτά, η αξία των επιχειρηματικών ντιλ, που διαμορφώθηκε πέρυσι σε περίπου 12 δισ. ευρώ, φέτος εκτιμάται ότι θα είναι μικρότερη.
«Το 2022 σε σχέση με το 2021 καταγράφεται υποχώρηση των επενδύσεων, απόρροια της διστακτικότητας των επενδυτών που αποδίδεται στο αυξημένο κόστος χρήματος και στο ρευστό περιβάλλον», σημειώνει ο Στέφανος Χαρακτινιώτης, εταίρος και επικεφαλής του τμήματος συγχωνεύσεων και εξαγορών της δικηγορικής εταιρείας Ζέπος & Γιαννόπουλος. Ως εκ τούτου, προσθέτει, φέτος αναμένουμε να υπάρξει διόρθωση σε επίπεδο όγκου και αξίας των επενδυτικών συναλλαγών, με τους επενδυτές να τηρούν, ως επί το πλείστον, στάση αναμονής και να στρέφονται σε παραδοσιακούς κλάδους. «Μέχρι το τέλος της χρονιάς αναμένουμε οι περισσότερες επενδύσεις να προέλθουν από τις αποκρατικοποιήσεις, όπως της Αττικής Οδού, την πράσινη ενέργεια και την αγορά ακινήτων. Στην παρούσα συγκυρία και τα ελληνικά funds αναζητούν ευκαιρίες, ενώ οι επενδυτές τοποθετούνται στον κλάδο του τουρισμού, έχοντας στο στόχαστρό τους distressed περιουσιακά στοιχεία. Υποχώρηση αναμένεται να εμφανίσει και ο τομέας των βασικών καταναλωτικών αγαθών (Fast Moving Consumer Goods – FMCG) επειδή είχε απορροφήσει μεγάλο αριθμό συναλλαγών εν μέσω πανδημίας, αλλά και επειδή οι τιμές των πρώτων υλών, όπως τα σιτηρά ή ο καφές, έχουν εκτοξευτεί», εξηγεί.
Οι νέες τεχνολογίες
Οι επενδυτές στρέφονται σε κλάδους με περισσότερο εγγυημένες αποδόσεις, όπως η αγορά ακινήτων.
Πλήγμα, όπως αναφέρει ο κ. Χαρακτινιώτης, έχουν δεχτεί οι νέες τεχνολογίες, τη στιγμή που ορισμένες εταιρείες του κλάδου πριν από μερικούς μήνες προσείλκυαν ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Οι επενδυτές πλέον τηρούν στάση αναμονής, με τον Ελον Μασκ, που υπαναχώρησε από την εξαγορά του Twitter, να αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα της νέας εποχής.
Πράγματι, από το τρίτο τρίμηνο του 2021, διεθνώς, καταγράφεται αλλαγή στις προτιμήσεις των επενδυτών, ιδιωτών και διαχειριστών κεφαλαίων, όπως εξηγεί ο Αλεβίζος Αλεβιζάκος, γενικός διευθυντής του τομέα κεφαλαιαγορών του ομίλου παροχής επενδυτικών υπηρεσιών Axia Ventures. Αυτό, όπως διευκρινίζει, έχει αντανάκλαση στις εταιρείες τεχνολογίας που γιγαντώθηκαν τα τελευταία χρόνια, αλλά οι χρηματιστηριακές αποτιμήσεις τους, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, είχαν τη μεγαλύτερη πτώση της τάξεως του 33%, συγκριτικά με όλους τους υπόλοιπους κλάδους. Στην Ελλάδα, παρά τις πιέσεις που δέχονται φέτος μετοχές των εισηγμένων εταιρειών Πληροφορικής και τεχνολογίας, τα ψηφιακά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με τη μεγάλη στροφή του ιδιωτικού τομέα στην υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων, τροφοδοτούν αριθμό συγχωνεύσεων και εξαγορών των οποίων όμως η αξία, σε απόλυτους αριθμούς, είναι περιορισμένη. Υπολογίζεται σε περίπου 10 εκατ. ευρώ και αφορά, κατά βάση, έξι συναλλαγές από τις αρχές της χρονιάς, με το συγκεκριμένο ποσό να αναμένεται ότι θα αυξηθεί σημαντικά εάν κι εφόσον ολοκληρωθεί η εξαγορά της Byte από την Ideal Holdings έναντι εκτιμώμενου τιμήματος 60 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Αλεβιζάκο, η αλλαγή προσανατολισμού των επενδυτών αφορά ευρύτερα εταιρείες οι οποίες εμφανίζουν ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που έχουν στηριχθεί σε υψηλή μόχλευση. «Από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 μέχρι την πρόσφατη αύξησή τους, τα επιτόκια έχουν διατηρηθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Ετσι, το κόστος χρηματοδότησης υπήρξε πολύ φθηνό, επέτρεψε σε αριθμό μικρότερων εταιρειών να αναπτυχθεί αλματωδώς, καταφεύγοντας όμως, ενδεχομένως υπέρ το δέον, στη μόχλευση. Κατ’ επέκταση ορισμένες επιχειρήσεις μεγεθύνθηκαν είτε μέσω υπέρμετρων, ως ένα βαθμό, επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης (R&D) είτε μέσω μη οργανικής ανάπτυξης.
Με το επιτοκιακό περιβάλλον να έχει πλήρως αλλάξει, οι επενδυτές διερωτώνται εάν οι εταιρείες διαθέτουν αρκετή ρευστότητα και αν θα καταφέρουν να διατηρήσουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Και με την αξία του χρήματος να είναι μεγαλύτερη λόγω υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων, το ρίσκο είναι μεγαλύτερο για τους επενδυτές. Ως αποτέλεσμα, δεν αποτελεί προτεραιότητα η χρηματοδότηση εταιρειών που διαθέτουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα εμφάνισης κερδών», εξηγεί ο Αλεβίζος Αλεβιζάκος.
Προτεραιότητα στις εταιρείες με κέρδη και με μικρό δανεισμό
Σε ένα περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων, πού θα μπορούσε να τοποθετήσει τα χρήματά του ένα άτομο υψηλής εισοδηματικής κατηγορίας με ρευστότητα της τάξεως του 1 εκατ. ευρώ και άνω; Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουν οι επενδυτές, όπως εξηγεί ο πρόεδρος, διευθύνων σύμβουλος και διευθυντής επενδύσεων της 3K Investment Partners ΑΕΔΑΚ, Γεώργιος Κουφόπουλος, είναι ότι το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς υπήρξε ένα από τα χειρότερα όλων των ετών για τους διαπραγματεύσιμους τίτλους, όπως οι μετοχές και τα ομόλογα. «Κατά το πρώτο εξάμηνο, στις περισσότερες αναπτυγμένες οικονομίες οι κεφαλαιαγορές και τα ομόλογα κατέγραψαν, ταυτόχρονα, διψήφια πτώση. Εάν δηλαδή η χρονιά είχε ολοκληρωθεί, θα λέγαμε ότι αυτού του είδους οι αρνητικές επιδόσεις έχουν καταγραφεί μόνον το 1931, το 1941, το 1969 και το 2018 σε περιορισμένο βαθμό. Εξαίρεση αποτέλεσαν οι ενεργειακές εταιρείες. Ως εκ τούτου, γίνεται αντιληπτό γιατί ένας επενδυτής που έχει τοποθετηθεί σε μετοχές, ομόλογα και, εν γένει, διαπραγματεύσιμους τίτλους, δύσκολα δεν βρέθηκε αντιμέτωπος με αρνητικές αποδόσεις», αναφέρει.
Οπως προσθέτει ο κ. Κουφόπουλος, οι επενδυτές συνιστάται να διαθέτουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα, «ειδάλλως να διακρατούν τα κεφάλαιά τους, εάν τα έχουν ανάγκη, έστω και υπό τις σημερινές υψηλές πληθωριστικές πιέσεις». Στις ΗΠΑ, μέχρι πριν από λίγες ημέρες, τα χρηματιστήρια κατέγραφαν πτώση της τάξεως του 20%, που εμφανίζεται κάθε έξι έως επτά χρόνια, σηματοδοτώντας την είσοδο σε bear market. Αντίθετα, στην Ελλάδα η πτώση είναι μικρότερη και τοποθετείται σε περίπου 10%, «γεγονός που αντικατοπτρίζει τη σταθερότητα της ελληνικής οικονομίας». Με τα δεδομένα αυτά, όπως σημειώνει ο επικεφαλής της 3K Investment Partner, για έναν επενδυτή με χρονικό ορίζοντα 5 έως 7 χρόνων, η τρέχουσα συγκυρία αποτελεί ευκαιρία διότι είναι «πολύ πιο ασφαλές να επενδύει κάποιος στην πτώση του 20%, παρά στην υψηλή άνοδο που μπορεί να συνοδεύεται με φαινόμενα φούσκας σε ορισμένες αξίες. Θα πρέπει οι επενδυτές να επικεντρώνονται σε δίκαιες τιμές μετοχών εξαιρετικών εταιρειών και όχι σε εξαιρετικές τιμές εταιρειών, που απλώς έχουν μέτριες ή καλές επιδόσεις. Αυτό σημαίνει ότι σε άμεση προτεραιότητα θα πρέπει να βρίσκονται εταιρείες με καλή κερδοφορία και χωρίς ιδιαίτερα μεγάλο δανεισμό. Κι αυτό προκειμένου οι επενδυτές να μη βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλό χρηματοοικονομικό κόστος σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων», τονίζει.
Κατά τον κ. Κουφόπουλο, οι επενδυτές πρέπει να διαθέτουν χρονικό ορίζοντα που δεν υπερβαίνει την επταετία, διότι θα πρέπει να λάβουμε υπόψη το κόστος ευκαιρίας. «Δεν τασσόμαστε υπέρ της επένδυσης σε εμπορεύματα, επειδή είναι προτιμότερη η τοποθέτηση σε τίτλους βιομηχανιών που τα παράγουν. Για παράδειγμα, η απόκτηση τίτλων μεταλλουργικών βιομηχανιών συνοδεύεται με την άντληση αποδόσεων και μερισμάτων, κάτι που δεν συμβαίνει με τα προθεσμιακά συμβόλαια», καταλήγει.