Πάνω από τα επίπεδα του 2% και στα υψηλότερα από τον Ιανουάριο του 2009 αναμένεται να κινηθούν τα τελικά επιτόκια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο τέλος του τρέχοντος κύκλου ομαλοποίησης-σύσφιγξης της νομισματικής της πολιτικής, όπως εκτιμούν οι αναλυτές.
Η Ευρωζώνη έχει πλέον μπει για τα καλά στην εποχή του πιο ακριβού χρήματος και του αυξανόμενου κόστους δανεισμού, έχοντας αφήσει πίσω της τα «ρεκόρ» που έφερε η πανδημία – όταν στο τέλος του 2020 η αξία των ομολόγων με αρνητική απόδοση διεθνώς ξεπερνούσε τα 18 τρισ. δολάρια.
Εποχή θετικών επιτοκίων
Η ΕΚΤ εγκαινίασε την Πέμπτη τη νέα εποχή των θετικών επιτοκίων, με μια «γενναία» αύξηση κατά 75 μονάδες βάσης και στα τρία της επιτόκια – τη μεγαλύτερη που έχει σημειωθεί από τότε που δημιουργήθηκε η Ευρωζώνη, φέρνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 0,75%, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης στο 1,25% – το υψηλότερο επίπεδο από το 2011, καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης στο 1,50%.
Μάλιστα δεσμεύθηκε για συνέχιση των αυξήσεων των επιτοκίων και για εμπροσθοβαρείς κινήσεις, κάτι που υποδηλώνει ότι και στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου μία ανάλογη μεγάλη αύξηση είναι πολύ πιθανή, ειδικά τη στιγμή που ο πληθωρισμός δεν αναμένεται να μετριαστεί.
Υψηλότερες δόσεις
Το νέο περιβάλλον των θετικών επιτοκίων κάνει πιο ακριβούς τους όρους άντλησης κεφαλαίων από τις αγορές για τις επιχειρήσεις, ενώ ασκεί πιέσεις στις αποτιμήσεις των μετοχών. Αν και λειτουργεί υποστηρικτικά για τα επιτοκιακά έσοδα των τραπεζών, ενέχει και τον κίνδυνο αύξησης των κόκκινων δανείων, ενώ αυξάνει το κόστος για τους δανειολήπτες καθώς ακριβαίνουν οι δόσεις αποπληρωμής των δανείων με κυμαινόμενα επιτόκια, ενώ αυξάνονται και τα επιτόκια των νέων δανείων. Και έως τουλάχιστον την άνοιξη του 2023, τα παραπάνω αυτά κόστη θα αυξάνονται συνεχώς. Οπως άλλωστε τόνισε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου της Πέμπτης, τα επιτόκια δεν βρίσκονται ακόμα στο «ουδέτερο» επίπεδο και απέχουν αρκετά από αυτό, ενώ πρόσθεσε πως στις επόμενες δύο, τρεις ή τέσσερις συνεδριάσεις οι αυξήσεις θα συνεχιστούν.
Η Κριστίν Λαγκάρντ προειδοποίησε ότι στις επόμενες δύο, τρεις ή τέσσερις συνεδριάσεις οι αυξήσεις των επιτοκίων θα συνεχιστούν.
Είναι παραπάνω από ξεκάθαρο ότι ο κύριος στόχος της κεντρικής τράπεζας είναι η αντιμετώπιση του πληθωρισμού, με όποιο κόστος για την ανάπτυξη. Μάλιστα, στο βασικό της σενάριο, και αντίθετα με την πλειονότητα των προβλέψεων διεθνών οικονομολόγων και αναλυτών, δεν προβλέπει ύφεση στην Ευρωζώνη το 2023, αλλά στασιμότητα, η οποία θα ξεκινήσει από το δ΄ τρίμηνο του 2022. Εκτιμά πως από 3,1% φέτος η ανάπτυξη θα κινηθεί στο 0,9% το 2023, ενώ μόνο σε περίπτωση πλήρους διακοπής των ροών πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας, βλέπει συρρίκνωση της οικονομίας της Ευρωζώνης στο -0,9%.
Το βασικό πρόβλημα
Οπως δήλωσε και το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Κλάας Κνοτ, «αναμένουμε ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται τους επόμενους μήνες, οπότε αυτό σημαίνει ότι έχουμε μόνο ένα πρόβλημα: τον πληθωρισμό. Και αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επιβραδύνουμε την οικονομική ανάπτυξη τουλάχιστον λίγο για να μειώσουμε τον πληθωρισμό». Από την πλευρά του, ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης Φρανσουά Βιλερουά τόνισε την Παρασκευή πως ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη θα παραμείνει υψηλός και το επόμενο έτος και αναμένεται να επανέλθει κοντά στο 2% μέχρι το 2024.
Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσον όρο σε 8,1% το 2022 (έναντι 6,8% κατά την πρόβλεψη του Ιουνίου), σε 5,5% το 2023 (από 3,5% πριν) και σε 2,3% το 2024 (από 2,1%).
«Οι οικονομικές συνθήκες υποδηλώνουν ραγδαία σύσφιγξη στις προσεχείς συνεδριάσεις της ΕΚΤ», σημειώνει η Goldman Sachs. Οπως τονίζει, πρώτον, η εικόνα του πληθωρισμού έχει επιδεινωθεί περαιτέρω και οι βασικοί δείκτες πληθωρισμού είναι πιθανό να αυξηθούν περισσότερο τους επόμενους μήνες. Δεύτερον, τα μέτρα των υποκείμενων πληθωριστικών πιέσεων έχουν αυξηθεί περαιτέρω, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης των μισθών και των προσδοκιών για τον πληθωρισμό. Τρίτον, και άλλες κεντρικές τράπεζες θα συνεχίσουν την ταχεία σύσφιγξη της πολιτικής τους, συμπεριλαμβανομένης της Fed, η οποία θα προχωρήσει σε νέα αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες στην προσεχή της συνεδρίαση.
«Συνεπώς, αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε νέα αύξηση 75 μ.β. στη συνεδρίαση του Οκτωβρίου, από 50 μ.β. που αναμέναμε πριν, ακολουθούμενη από αύξηση 50 μ.β. τον Δεκέμβριο, από 25 μ.β., που προβλέπαμε πριν και 25 μ.β. τον Φεβρουάριο», τονίζει η Goldman Sachs. Ετσι, εκτιμά ότι το τελικό επιτόκιο θα διαμορφωθεί στο 2,25% (έναντι 1,75% πριν).
Αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μ.β. τον Οκτώβριο βλέπουν πλέον και οι Deutsche Bank, Citigroup, ING, Nordea, Credit Suisse, BNP Paribas και Capital Economics, από 50 μ.β. που προέβλεπαν πριν.