Σειρά βασικών μεγεθών της οικονομίας καθορίζουν εάν υφίσταται κίνδυνος μιας δημοσιονομικής εκτροπής, σύμφωνα με τον καθηγητή και αναπληρωτή αντιπρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ) Αντώνη Ζαΐρη. O οικονομολόγος μιλάει στην «Κ» με αφορμή και την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου με τίτλο «Ο μεγάλος μετασχηματισμός. Πορεία στην αβεβαιότητα», που συνέγραψε με τον σύμβουλο ανάπτυξης επιχειρήσεων Γιώργο Σταμάτη.
Σε ποιους βασικούς δείκτες της οικονομίας θα πρέπει να δοθεί έμφαση, σύμφωνα με τον καθηγητή και αναπληρωτή αντιπρόεδρο του ΣΕΛΠΕ, Αντώνη Ζαΐρη.
Οπως σημειώνει, χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής πέντε βασικοί δείκτες της οικονομίας. Πρώτον, το πρωτογενές έλλειμμα, το οποίο το 2021 άγγιξε το 5% του ΑΕΠ σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ήταν 3,3% το 2022 και αναμένεται να υποχωρήσει στο 2%. «Πώς θα προκύψει το 2023 πρωτογενές πλεόνασμα 1% ύψους 2 δισ. ευρώ, δεδομένου ότι οι εκτεταμένες δημοσιονομικές παροχές, συμπεριλαμβανομένων αυτών που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ, προσεγγίζουν περίπου τα 13 δισ. ευρώ και αντιστοιχούν στο 6% με 7% του ΑΕΠ;» αναρωτιέται. Δεύτερον, το δημόσιο χρέος, που το πρώτο τρίμηνο του 2022 ήταν στο 189,3% του ΑΕΠ, σε 357,6 δισ. αντί 344 δισ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021, ενώ ο μέρος όρος στην Ε.Ε. είναι 88%. Τρίτον, η ανεργία, που μειώθηκε από 28% το 2013 σε 12% τον Ιούνιο του 2022, αλλά ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι 6%. Τέταρτον, το «ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό απασχόλησης που διαμορφώνεται στο 62% στις ηλικίες 20 με 64 ετών, αντί 73% στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Και πέμπτον, όπως προσθέτει, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ιανουαρίου-Ιουνίου 2022 που αυξήθηκε κατά 3,5 δισ. ευρώ, στα 10,8 δισ. ευρώ, σε σχέση με το 2021, μεταβολή που σχετίζεται με το γεγονός ότι οι εισαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο (+49,1%), συγκριτικά με τις εξαγωγές (+39,8%).
Σχολιάζοντας το νέο συγγραφικό του έργο, ο κ. Ζαΐρης υπογραμμίζει ότι αυτό πραγματεύεται όλα τα μεγάλα θέματα που απασχολούν τις σύγχρονες κοινωνίες. Τη χρησιμότητα των ανθρωπιστικών επιστημών και τον εξισορροπητικό ρόλο τους στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, την απειλή του περιβαλλοντικού οικοσυστήματος, τις νέες μορφές ανισοτήτων, το κρίσιμο θέμα των ταυτοτήτων, τη βία, μεταρρυθμιστικές στρατηγικές, τον επιστημονικό και παραεπιστημονικό λαϊκισμό και τον καταλυτικό ρόλο της ηγεσίας στη διαχείριση κρίσεων και την ανάταξη μιας νέας ανθρωπιστικής κουλτούρας. Η πανδημία, όπως σημειώνει ο κ. Ζαΐρης, αποτέλεσε την κύρια πηγή ζητημάτων «στα οποία δεν δίναμε ιδιαίτερη σημασία αλλά συνιστούν, πλέον, κυρίαρχη προτεραιότητα στη ζωή μας». Σε αυτά, προσθέτει, ανήκουν ο εξορθολογισμός της λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας και ο επανασχεδιασμός της εξωτερικής πολιτικής με ισχυρές συμμαχίες και συμπράξεις, αλλά και με όρους καλύτερης προετοιμασίας ως προς το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων. Επίσης, η υγειονομική κρίση «ανέδειξε τον βαθύ στοχαστικό προβληματισμό για την παιδεία και στα τρία επίπεδα εκπαίδευσης, την αναδιαμόρφωση της δημόσιας διοίκησης με όρους αποτελεσματικότητας και άρση καχυποψίας και ευθυνοφοβίας, τις παρεμβάσεις στις αρρυθμίες της αγοράς εργασίας και τη σταδιακή εισαγωγή του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, τις απαιτητικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία και την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης», καταλήγει ο κ. Ζαΐρης.