«Οι έμμεσοι φόροι είναι κοινωνικά άδικοι και είναι αναγκαία η ακόμη μεγαλύτερη μείωσή τους». Η φράση αυτή δεν ανήκει σε κάποιον συνδικαλιστή, αλλά στην πρόεδρο και διευθύνουσα σύμβουλο της βιομηχανίας τεχνητής ξυλείας «Ακρίτας Α.Ε.», Λουκία Σαράντη, η οποία εδώ και λίγες ημέρες βρίσκεται και στο τιμόνι του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδας (ΣΒΕ). Στην πρώτη της συνέντευξη ως πρόεδρος του ΣΒΕ, η κ. Σαράντη μοιράζεται το όραμά της για τον σύνδεσμο, επισημαίνει τι χρειάζεται να κάνουν οι επιχειρήσεις και τι η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της πληθωριστικής κρίσης και ποιες δυσκολίες παρουσιάζει το επιχειρείν σε μια ακριτική περιοχή.
– Εδώ και λίγες μέρες έχετε εκλεγεί πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδας. Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι που έχετε θέσει;
Ολο και περισσότερο γίνεται κοινή πεποίθηση ότι οι άξιοι πρέπει να επιβραβεύονται και να προχωρούν, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας.
– Η εκλογή μου ήταν σίγουρα ιδιαίτερα τιμητική. Οπως ξέρετε, ο σύνδεσμός μας τα τελευταία χρόνια έχει μεγαλώσει. Τα μέλη μας δεν προέρχονται πλέον μόνο από τη Βόρειο Ελλάδα, ενώ έχουμε αναβαθμιστεί σε κοινωνικό εταίρο. Συνεχίζοντας, λοιπόν, το έργο των προηγούμενων διοικήσεων και την τόσο γόνιμη περίοδο του κ. Σαββάκη, πρέπει τώρα, σε μια τόσο δύσκολη περίοδο για την οικονομία μας, να κάνουμε τα επόμενα βήματα. Από τους στόχους που έχουμε θέσει ξεχωρίζω τους εξής: α) να βοηθήσουμε στην πράξη τις ελληνικές επιχειρήσεις να αντεπεξέλθουν στις δυσκολίες και τις προκλήσεις των αλλεπάλληλων κρίσεων που αντιμετωπίζουμε, β) να διευρύνουμε την ψηφιακή επανάσταση στο ελληνικό επιχειρείν, γ) να προωθήσουμε θέματα κοινωνικής και εταιρικής διακυβέρνησης, περιβαλλοντικής ευθύνης, συμπερίληψης και ισότητας ευκαιριών, δ) να δουλέψουμε με εκπαιδευτικούς φορείς για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μας. Και βέβαια, να συμμετέχουμε ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο με προτάσεις, αποτελεσματική συνεργασία, αλλά και αντιπαράθεση –αν χρειαστεί– για να επιτύχουμε τον κοινό στόχο της ανάπτυξης. Φιλοδοξούμε να κάνουμε τον ΣΒΕ ακόμη πιο μεγάλο, πιο παρεμβατικό, πιο σύγχρονο, πιο αποτελεσματικό για τα μέλη του και κυρίως πιο χρήσιμο για την ελληνική οικονομία και κοινωνία.
– Οπως επισημάνατε, αναλαμβάνετε πρόεδρος του ΣΒΕ σε μια ακόμη δύσκολη περίοδο για την οικονομία. Πώς κρίνετε τα μέτρα που έχει λάβει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών; Θεωρείτε ρεαλιστικούς τους στόχους που τίθενται στο προσχέδιο του προϋπολογισμού;
– Η οικονομική και γεωπολιτική συγκυρία είναι εξαιρετικά δύσκολη και κρίσιμη. Οι προκλήσεις είναι μεγάλες. Γι’ αυτό και ο ΣΒΕ έχει ανακοινώσει δέσμη μέτρων, ώστε να συμβάλουμε στο έργο της κυβέρνησης. Προσπαθούμε να στηρίξουμε κι εμείς την οικονομία, αλλά και την κοινωνία μας. Τα μέτρα της κυβέρνησης νομίζω πως είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης έχει κρίνει ότι η ελληνική κυβέρνηση ανέπτυξε ένα από τα μεγαλύτερα δημοσιονομικά πακέτα στη Ζώνη του ευρώ κατά την πανδημία, ενώ νομίζω ότι και τα πρόσφατα μέτρα στήριξης απαντούν στις ανάγκες που δημιούργησε η ενεργειακή κρίση, στο πλαίσιο των αντικειμενικών δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Μέχρι τώρα έχουμε διατηρήσει έναν ρυθμό ανάπτυξης εξαιρετικό, δείχνουμε αντοχές. Ομως η επιθετική αύξηση των επιτοκίων και το γεγονός ότι χώρες σημαντικοί εταίροι μας αναμένεται να επηρεαστούν πολύ, πρέπει να μας προβληματίσει. Οσο για τον προϋπολογισμό, είναι μια προβολή στο μέλλον. Και το μέλλον, στην παρούσα γεωπολιτική συγκυρία, μπορεί να μας καταπλήξει είτε ευχάριστα είτε δυσάρεστα – ελπίζω ασφαλώς το πρώτο!
Να ενισχύσουμε την καινοτομία
– Οι επιχειρήσεις, από την πλευρά τους, τι πρέπει να κάνουν για να περιορίσουν τις συνέπειες που έχει στα αποτελέσματά τους η αύξηση του ενεργειακού κόστους και του κόστους των πρώτων και δεύτερων υλών;
– Οι επιχειρήσεις είναι πραγματιστικά όντα. Προσαρμοζόμαστε, λοιπόν, όσο μπορούμε στη ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους και των Α και των Β υλών. Η ανάγκη πάντα δείχνει τον δρόμο της λύσης. Κι εδώ ο δρόμος, τελικά, είναι η παραγωγή καινοτομίας, από τις επιχειρήσεις και την επιστημονική κοινότητα. Μόνον έτσι μπορούμε να απαντήσουμε στις πρωτοφανείς αυξήσεις. Πρέπει όμως και οι δημόσιες πολιτικές, εθνικές και ευρωπαϊκές, να διευκολύνουν και να κλιμακώσουν την καινοτομία.
Στην Ελλάδα, καλούμαστε να καινοτομήσουμε, να βελτιώσουμε και να αυξήσουμε την προσφορά ώριμων πλέον τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας. Πρέπει να επιταχυνθούν ακόμη περισσότερο οι επενδύσεις σε ΑΠΕ, να προσπεράσουμε τη γραφειοκρατία των σχετικών διαδικασιών. Ετσι θα επιταχυνθεί η αναγκαία διείσδυση των ΑΠΕ στο δίκτυο. Η ενίσχυση της φερεγγυότητας του δικτύου και η συντήρηση των υποδομών είναι απαραίτητες για την απρόσκοπτη παροχή ενέργειας, είτε μέσω παραδοσιακών πηγών είτε μέσω Net Metering.
– Το ενδεχόμενο κάμψης της κατανάλωσης λόγω πληθωρισμού και μείωσης διαθέσιμου εισοδήματος πώς θεωρείτε ότι πρέπει να αντιμετωπισθεί; Με μείωση έμμεσων φόρων, με τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών;
– Σας απαντώ κατηγορηματικά ότι είναι αναγκαία η ακόμη μεγαλύτερη μείωση των έμμεσων φόρων. Ξέρετε, στην Ελλάδα οι περισσότερες κυβερνήσεις δείχνουν ιστορικά μια προτίμηση στην έμμεση φορολογία. Ομως οι έμμεσοι φόροι είναι κοινωνικά άδικοι. Δεν ξέρω αν αυτό περιμένατε να ακούσετε από μία εκπρόσωπο των βιομηχανιών, όμως είναι η πραγματικότητα.
Ευτυχώς, αυτό αρχίζει να αλλάζει – δείτε μειώσεις σε ΕΝΦΙΑ, φορολογικούς συντελεστές, ασφαλιστικές εισφορές και άλλα. Οπως η πανδημία επιτάχυνε την ψηφιοποίηση της σχέσης μας με το Δημόσιο, έτσι και η ενεργειακή κρίση μπορεί να λειτουργήσει σαν επιπρόσθετο έναυσμα, πάλι με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων, για τη ραγδαία μείωση της φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής και την παρεπόμενη μείωση των υψηλών έμμεσων φόρων. Με απλά λόγια, μέχρι πρόσφατα το κράτος έλεγε «επειδή δεν μπορώ να βρω όσους φοροδιαφεύγουν, παίρνω περισσότερα από όσους είναι συνεπείς». Πλέον, αφού αλλάζει το πρώτο σκέλος, μπορεί και πρέπει να αλλάξει και το δεύτερο. Πάντως είναι ένα σύνθετο θέμα. Χρειάζονται συνδυαστικές λύσεις. Και σίγουρα δεν μπορούμε να βρούμε τη σωστή συνταγή, ως μέλη της Ε.Ε., εάν δεν τιθασεύσουμε τον πληθωρισμό.
– Ως γυναίκα, ποιες δυσκολίες ή ευκολίες αντιμετωπίσατε στην επαγγελματική σας πορεία; Παίζει τελικά ρόλο το φύλο στην άσκηση διοίκησης;
– Θα είμαι ειλικρινής μαζί σας. Στο ελληνικό επιχειρείν ηγεμονεύει η οικογενειακή ιδιοκτησία και έλεγχος, κι αυτό διευκολύνει μια γυναίκα που αναλαμβάνει τα ηνία λόγω οικογενειακής σχέσης με τον άνδρα προκάτοχό της. Συνήθως χαίρει αρχικής αποδοχής. Η οικογενειακή παράδοση δίνει ευκαιρίες στην πρόοδο, στην ανάληψη ευθύνης από μια γυναίκα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία – όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται.
Στην περίπτωσή μου, διαδέχθηκα τον πατέρα μου στη διοίκηση της εταιρείας που ίδρυσε. Αρχικά, δηλαδή, μου ήρθαν κάπως «εύκολα» τα πράγματα. Από την άλλη βέβαια, στην πορεία, αν δεν είχα επιδείξει επαγγελματισμό στη διοίκηση της επιχείρησης, είναι σίγουρο ότι από πολλούς θα είχαν φορτωθεί αυτές οι αδυναμίες όχι μόνο στην προσωπικότητά μου, αλλά και στο φύλο μου. Αν μια γυναίκα αποτύχει, σίγουρα κάποιοι θα πουν «γυναίκα είναι, τι περιμένεις;»…
Το εσωτερικό brain drain στις ακριτικές περιοχές μπορεί να σταματήσει
– Ποιες είναι οι βασικότερες προκλήσεις σήμερα για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα;
– Ολο και περισσότερο γίνεται κοινή πεποίθηση ότι οι άξιοι πρέπει να επιβραβεύονται και να προχωρούν, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας. Δυστυχώς, όμως, η καθυστέρηση του κράτους μας εξακολουθεί να βάζει σημαντικά πρακτικά εμπόδια. Μια εργαζόμενη γυναίκα μπορεί να είναι ταυτόχρονα και μητέρα ή κόρη, επιφορτισμένη, καλώς ή κακώς, και με τις αντίστοιχες οικογενειακές υποχρεώσεις. Ομως το κράτος πρόνοιας παρουσιάζει διαχρονικά σημαντικά κενά. Οταν αυτή η γυναίκα δεν έχει βρεφονηπιακό σταθμό ή ολοήμερο σχολείο για το παιδί της, δεν έχει κοινωνικές δομές για τη φροντίδα των υπερήλικων γονιών της, στην πράξη δυσκολεύεται και στο να σταδιοδρομήσει ως στέλεχος ή επιχειρηματίας. Ετσι, έχουμε μικρότερη είσοδο ή μεγαλύτερα διαλείμματα στην εργασία γυναικών – και κατ’ επέκταση χαμηλότερη συμμετοχή των γυναικών και στην επιχειρηματικότητα. Αυτά τα προβλήματα πρέπει να ξεπεράσουμε, γιατί –όπως τόνισε και η Επιτροπή Πισσαρίδη– η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην εργασία είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
– Η επιχείρησή σας βρίσκεται σε μια ακριτική περιοχή, στον Εβρο. Υπάρχει προοπτική για τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε ακριτικές περιοχές;
– Εδώ πάμε σε μια άλλη μεγάλη ελληνική παθογένεια. Στις ακριτικές περιοχές –και γενικότερα στην περιφέρεια– έχουμε ανάγκη από αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, καλά πανεπιστήμια, καλά νοσοκομεία. Αυτό είναι το μόνο ανάχωμα που μπορεί να υπάρξει στο εσωτερικό brain drain… Πώς να κρατήσουμε στην επιχείρησή μας στην Αλεξανδρούπολη –πόσο μάλλον να φέρουμε από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη– ένα αναγκαίο στέλεχος αν δεν μπορεί να εξασφαλιστούν σωστές συνθήκες για την οικογένειά του; Για να ανταγωνιστούμε τη βαθιά αγορά εργασίας της Αθήνας, θέλουμε εξαιρετικούς αποφοίτους από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο στη Θράκη, με το οποίο πρέπει όλες οι επιχειρήσεις να μπορούν να έρθουν σε συνεργασία. Δεν ζητάμε από το κράτος να στηρίξει τις επιχειρήσεις μας, ζητάμε πρώτα να στηρίξει τη Θράκη. Αν γίνει αυτό, θα τα καταφέρουμε κι εμείς με τις επιχειρήσεις μας. Οσα σας λέω αποτελούν και εθνική ανάγκη. Δείτε το Ηνωμένο Βασίλειο… Η υπέρμετρη ηγεμονία του Λονδίνου και του Νότου και η αργοπορημένη, λειψή προσπάθεια ενίσχυσης της βόρειας Αγγλίας οδήγησαν στο καταστροφικό αποτέλεσμα του Brexit, που σήμερα απειλεί με διάσπαση το Ηνωμένο Βασίλειο. Ως επιχειρήσεις της περιοχής και ως ΣΒΕ, λοιπόν, έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις για τη μείωση του υπέρογκου λειτουργικού κόστους λόγω της γεωγραφικής θέσης – και όσα ισχύουν για τη Θράκη, ισχύουν και για την Ηπειρο. Αλλά για να αποδώσει, για παράδειγμα, η επιδότηση του μεταφορικού κόστους και του επιτοκιακού κόστους δανεισμού, χρειαζόμαστε πρωτίστως ένα κράτος που να διασφαλίζει καλύτερη ποιότητα ζωής στη Θράκη και να προσφέρει αναβαθμισμένες υπηρεσίες, ιδίως στην εκπαίδευση και στην έρευνα. Οφείλω, πάντως, να εκφράσω την ικανοποίησή μας για την πρωτοβουλία της κυβέρνησης και τη συστηματική εργασία της Διακομματικής Επιτροπής για τη Θράκη. Το πόρισμά της εστιάζει ακριβώς στην οικονομική θωράκιση και στην αναβάθμιση των δημόσιων πολιτικών για τη Θράκη. Ελπίζω να το δούμε να γίνεται πραγματικότητα.