Για μόνιμες ζημίες στην οικονομία της Ευρώπης από την ενεργειακή κρίση κάνει λόγο ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, προειδοποιώντας ότι θα διαρκέσει για μεγάλο διάστημα, με τις τιμές του φυσικού αερίου να διατηρούνται σε υψηλά επίπεδα. Αν και οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, μαζί με την Ιταλία και τη Γερμανία, είναι πιο εκτεθειμένες στον κίνδυνο μόνιμων απωλειών (scarring), η Ελλάδα εμφανίζεται ιδιαίτερα ευάλωτη λόγω της μεγάλης εξάρτησης της οικονομίας από τον τουρισμό.
Παρόλο που οι τιμές του φυσικού αερίου υποχώρησαν από τα υψηλά που άγγιξαν το καλοκαίρι, ο οίκος αναμένει ότι μια παρατεταμένη περίοδος γεωπολιτικής αβεβαιότητας, σε συνδυασμό με την ανάγκη να αλλάξει ριζικά το ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης, θα διατηρήσουν τις τιμές ενέργειας της περιοχής πολύ πάνω από τα ιστορικά επίπεδά τους μεσοπρόθεσμα. Οι αυξημένες τιμές της ενέργειας προκαλούν μεγάλο σοκ στους όρους εμπορίου της Ευρώπης και θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της περιοχής, όπως επισημαίνει. Η επαρκής αποθήκευση ενέργειας και οι μειώσεις της κατανάλωσης θα επιτρέψουν στα περισσότερα κράτη να αποφύγουν την εφαρμογή δελτίου, ωστόσο οι κίνδυνοι θα παραμείνουν αυξημένοι έως ότου οι κυβερνήσεις είναι σε θέση να αντλήσουν αξιόπιστες, μακροπρόθεσμες εναλλακτικές λύσεις για τις ρωσικές προμήθειες, κάτι που η Moody’s εκτιμά ότι θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να συμβεί.
Η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, η Ιταλία και η Γερμανία είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον κίνδυνο μόνιμων οικονομικών απωλειών λόγω της μεγάλης εξάρτησης των οικονομιών τους από τη βιομηχανία και τους κλάδους που είναι ευάλωτοι στις υψηλές τιμές ενέργειας.
Ωστόσο, το σοκ θα μεταδοθεί σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες, δεδομένης της υψηλής ενοποίησης του ευρωπαϊκού βιομηχανικού τομέα και των υψηλών διασυνδέσεων μεταξύ των οικονομιών της Ε.Ε., προειδοποιεί ο οίκος.
Οι υψηλότερες, και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τιμές της ενέργειας θα επιβαρύνουν επίσης τα εισοδήματα των νοικοκυριών και θα οδηγήσουν σε μείωση των καταναλωτικών δαπανών, γεγονός το οποίο θα πλήξει τις οικονομίες που εξαρτώνται από τον τουρισμό, αν και το σοκ θα είναι πιθανότατα πιο μέτριο, σταδιακό σε σύγκριση με την απότομη κατάρρευση του τουρισμού στην κορύφωση της πανδημίας.
Οπως επισημαίνει η Moody’s, η σημασία του τουρισμού για την Κροατία (16% του ΑΕΠ), την Ελλάδα (15% του ΑΕΠ) και την Πορτογαλία (11% του ΑΕΠ) κάνει αυτές τις τρεις χώρες ιδιαίτερα ευάλωτες, ενώ και ο υψηλός αριθμός μικρών επιχειρήσεων, που τείνουν να έχουν μικρότερα «μαξιλάρια» ρευστότητας για να απορροφήσουν το αυξημένο κόστος καθώς και μικρότερη διαφοροποίηση, είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για τις χώρες του Νότου.
Τελικά, η αποτελεσματικότητα των πολιτικών που θα ακολουθήσει κάθε χώρα καθώς και η δημοσιονομική και η θεσμική ισχύ της θα καθορίσουν τις επιπτώσεις στην πιστοληπτική της αξιολόγηση, όπως καταλήγει ο οίκος, τη στιγμή που, όπως αναφέρει στην ανάλυσή του, η Ελλάδα έχει την ασθενέστερη θεσμική και δημοσιονομική ισχύ μεταξύ των τεσσάρων χωρών της Νότιας Ευρώπης.