Μαστίγιο και καρότο προκειμένου να αυξηθούν οι ρυθμίσεις μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού, αυστηροποιώντας παράλληλα τις κυρώσεις σε περίπτωση αθέτησής τους, προωθεί η κυβέρνηση μέσω των διατάξεων που θα συμπεριληφθούν σε νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή περί τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Στόχος, να περιοριστούν οι αθετήσεις των ρυθμίσεων που ξεπερνούν το 30% στην περίπτωση των εταιρειών διαχείρισης (το ποσοστό αθέτησης για τις τράπεζες περιορίζεται στο 15%), φαινόμενο που αντιστρατεύεται την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού, μέσω του οποίου επιδιώκεται να αντιμετωπιστεί ένα σημαντικό τμήμα του ιδιωτικού χρέους. Η αθέτηση της ρύθμισης μερικούς μήνες μετά τη σύναψη της συμφωνίας αποδίδεται στη δυσπιστία που υπάρχει από την πλευρά των οφειλετών για το κατά πόσον η λύση που συμφωνήθηκε είναι συμφέρουσα, αλλά και στο γεγονός ότι η αποχώρηση από τη συμφωνία δεν συνοδεύεται με κυρώσεις.
Βασική παρανόηση που χαρακτηρίζει τη διάθεση των οφειλετών για τη ρύθμιση των χρεών τους, είναι το γεγονός ότι θεωρούν πως η πρόταση που προκύπτει από τον αλγόριθμο και άρα η δόση που θα πρέπει να πληρώνουν λαμβάνει υπόψη της μόνο τα εισοδήματά τους. Αυτό δεν ισχύει. Η πρόταση ρύθμισης βασίζεται στο σύνολο της περιουσίας τους και άρα η δόση που προκύπτει είναι συνισταμένη τόσο των εισοδημάτων τους όσο και της αξίας της περιουσίας που διαθέτει ο οφειλέτης. Ο κανόνας αυτός βασίζεται στην αρχή ότι μετά τη ρύθμιση, ο πιστωτής δεν μπορεί να βρεθεί σε δυσχερέστερη θέση από αυτή που θα βρισκόταν σε περίπτωση που προχωρούσε σε πλειστηριασμό. Το στοιχείο αυτό εκτιμάται ότι αποθαρρύνει τους οφειλέτες και για αυτό η Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους δρομολογεί ρυθμίσεις που θα οδηγούν σε μεγαλύτερα «κουρέματα» του χρέους, έτσι ώστε να δοθεί κίνητρο στους οφειλέτες να τηρούν τη ρύθμιση. Στο πλαίσιο των βελτιώσεων εξετάζεται και η δυνατότητα κάποιος οφειλέτης να αποπληρώσει μέρος της οφειλής μέσω προκαταβολής επιτυγχάνοντας καλύτερη ρύθμιση, κάτι που μέχρι σήμερα δεν προβλέπεται από τον αλγόριθμο του εξωδικαστικού. Ως μαστίγιο, το νομοσχέδιο θα προβλέπει ότι η σύμβαση ρύθμισης που υπογράφεται μέσω του εξωδικαστικού θα μπορεί να είναι εκτελεστός τίτλος για τη διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλαδή για πλειστηριασμούς.
Εξετάζεται η δυνατότητα αποπληρωμής μέρους της οφειλής μέσω προκαταβολής, ώστε να είναι καλύτερη η ρύθμιση.
Τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για την εξέλιξη των ρυθμίσεων του εξωδικαστικού μηχανισμού δείχνουν ότι τον Αύγουστο πραγματοποιήθηκαν 691 νέες επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών, οι οποίες αντιστοιχούν σε 322 εκατ. ευρώ αρχικών οφειλών. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, το ποσό των ρυθμίσεων είναι μεγαλύτερο από τον αντίστοιχο δείκτη του μηνός Ιουλίου όπου έγιναν 931 ρυθμίσεις, συντηρώντας έτσι σε σταθερά υψηλό επίπεδο (>290 εκατ. ευρώ) το ποσό που ρυθμίζεται σε μηνιαία βάση το τελευταίο τετράμηνο. Συνολικά, μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2023 έχουν πραγματοποιηθεί 7.948 επιτυχείς ρυθμίσεις οφειλών, οι οποίες αντιστοιχούν σε 2,97 δισ. ευρώ αρχικών οφειλών. Το ποσοστό της απόρριψης της ρύθμισης από την πλευρά των οφειλετών περιορίστηκε τον Αύγουστο στο 21% (ένας στους πέντε) από 36% τον Ιούλιο και ως βασική αιτία απόρριψης είναι η αδυναμία εξυπηρέτησης της ρύθμισης, ενώ άλλο ένα 17,3% κρίνει ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός δεν είναι το πιο κατάλληλο εργαλείο ρύθμισης της συγκεκριμένης οφειλής.