«Ακυρώθηκαν» στην πράξη οι αναπροσαρμογές των τιμών ζώνης στις οποίες προχώρησε το 2021 το οικονομικό επιτελείο, καθώς οι αποκλίσεις με τις εμπορικές τιμές ξεπερνούν ήδη το 50%, ενώ δεν λείπουν και περιπτώσεις ακόμη και τριψήφιων ποσοστών διαφοράς, ιδίως σε δημοφιλή τουριστικά νησιά, όπως η Μύκονος. Μάλιστα, με δεδομένο ότι κατά το τρέχον έτος οι τιμές πώλησης κατοικιών κινούνται με τον ταχύτερο ρυθμό της τελευταίας 30ετίας, φαίνεται πως μέχρι να γίνει η επόμενη αναπροσαρμογή από το οικονομικό επιτελείο, η διαφορά μεταξύ των αντικειμενικών και των εμπορικών θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Το γεγονός αυτό ασφαλώς επιτρέπει και μεγαλύτερη συναλλαγή «κάτω από το τραπέζι» μεταξύ των ενδιαφερομένων πλευρών και δη μεταξύ ιδιωτών που θέλουν να αποκρύψουν εισοδήματα.
Με την αναγραφή της αντικειμενικής αξίας στο συμβόλαιο αγοραπωλησίας, έναντι της εμπορικής τιμής, ενισχύεται η αδιαφάνεια στην κτηματαγορά, σε μια περίοδο μάλιστα κατά την οποία η πλειονότητα των συναλλαγών γίνεται ούτως ή άλλως «τοις μετρητοίς», χωρίς τη μεσολάβηση δηλαδή τραπεζικού δανεισμού. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, εκλείπει πλήρως ακόμη και η μεταφορά κεφαλαίων μέσω του τραπεζικού συστήματος, αν και σ’ αυτές τις περιπτώσεις συνήθως απαιτείται η σύμπραξη και «αγαστή συνεργασία» πολλών εμπλεκομένων μερών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από τα συμβόλαια που δηλώθηκαν το 2022 στο Μητρώο Αξιών Μεταβιβάσεων Ακινήτων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων, φαίνεται πως τα περισσότερα εξ αυτών έχουν γίνει με την αναγραφή μόνο της αντικειμενικής τιμής, ιδίως αν επιχειρηθεί μια αντιπαραβολή με τις πραγματικές εμπορικές τιμές, στις οποίες γίνονται οι συναλλαγές.
Για παράδειγμα στην Κηφισιά, μία από τις ακριβές περιοχές των βορείων προαστίων, από τα στοιχεία του μητρώου προκύπτει μέση τιμή πώλησης μόλις 1.940 ευρώ/τ.μ. Ωστόσο, σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έρευνα του δικτύου μεσιτικών γραφείων RE/MAX Ελλάς, η πραγματική εμπορική τιμή πώλησης κατοικιών στην Κηφισιά διαμορφώνεται σε 3.200 ευρώ/τ.μ.
Επομένως, η απόκλιση ανάμεσα στην αντικειμενική και την εμπορική τιμή αγγίζει το 65%, ποσοστό που μάλιστα εκτιμάται ότι έχει ήδη αυξηθεί κι άλλο φέτος, καθώς πλέον η μέση τιμή πώλησης ανέρχεται σε περίπου 3.500 ευρώ/τ.μ.
Αντίστοιχα, στο Χαλάνδρι η απόκλιση αγγίζει το 54%, στη Γλυφάδα το 47% και στη Νέα Σμύρνη το 62,2%, ενώ στη Μύκονο, όπου όπως φαίνεται υπάρχει σοβαρό ζήτημα παραβατικότητας και φοροδιαφυγής, η μέση δηλούμενη τιμή στα συμβόλαια δεν ξεπερνάει τα 2.000 ευρώ/τ.μ., τη στιγμή που η μέση τιμή πώλησης κινείται πέριξ των 6.500 ευρώ/τ.μ., ήτοι 227% υψηλότερα!
Υπενθυμίζεται ότι με βάση τους δείκτες τιμών της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές στην Αττική αυξήθηκαν με ρυθμό της τάξεως του 13% πέρυσι, ενώ φέτος κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου η μέση αύξηση έχει διαμορφωθεί σε 16%.
Είναι λοιπόν σαφές ότι προκύπτει σημαντικό «παράθυρο» για όσους επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν αδήλωτα εισοδήματα για την αγορά ακινήτου. Θα χρειαστεί ασφαλώς και η συνδρομή του πωλητή, ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς ακινήτων, συνήθως αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα.