Στην Ινδία, 300 εκατ. ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι –από οδηγούς ταξί έως πλανόδιους πωλητές– χρησιμοποιούν το Unified Payments Interface (UPI) για να δέχονται πληρωμές από τους πελάτες τους. Πρόκειται για το αντίστοιχο με το ελληνικό σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS, που καθιερώνεται πλέον υποχρεωτικά για την αποδοχή πληρωμών και στη χώρα μας από τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους.
Μέχρι σήμερα, οι εγγεγραμμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι στην υπηρεσία IRIS είναι 117.000, δηλαδή μόλις το 10%, περίπου, του συνολικού αριθμού των ελευθέρων επαγγελματιών στη χώρα μας, που αριθμούν συνολικά περί το 1,3 εκατ. Το νούμερο αυτό αναμένεται να αυξηθεί γεωμετρικά μετά την υποχρέωση διασύνδεσης του επαγγελματικού τραπεζικού λογαριασμού των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων με την υπηρεσία IRIS, που ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας Κωστής Χατζηδάκης, καθιστώντας τη δυνατότητα πληρωμής με άμεση χρέωση του λογαριασμού άλλη μία δυνατότητα για γρήγορη και εύκολη μεταφορά χρημάτων από λογαριασμό σε λογαριασμό χωρίς κόστος για τον καταναλωτή. Εφόσον συμβεί αυτό, τα 2 εκατ. φυσικά πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένοι χρήστες στην υπηρεσία IRIS για συναλλαγές P2P (person to person) θα μπορούν να πληρώνουν για υπηρεσίες που λαμβάνουν από ελεύθερους επαγγελματίες, όπως τεχνικοί, γιατροί, δικηγόροι κ.ά.
Σήμερα, την υπηρεσία IRIS P2B προσφέρουν οι τράπεζες Alpha, Εθνική, Eurobank, Πειραιώς και Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου.
Η δυνατότητα για κάποιον ελεύθερο επαγγελματία να δέχεται πληρωμές μέσω IRIS προϋποθέτει να ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS P2B (person to business) στον επαγγελματικό του τραπεζικό λογαριασμό. Η ενεργοποίηση γίνεται μέσω της τράπεζας και εφόσον η υπηρεσία ενεργοποιηθεί η τράπεζα παρέχει ένα QR, που ενσωματώνει το ΑΦΜ του επαγγελματία. Ετσι, όταν κάποιος θέλει να αποδεχθεί μια πληρωμή μέσω της υπηρεσίας IRIS P2B δείχνει το QR από το κινητό του και ο πελάτης το σκανάρει επίσης με το κινητό του και μεταφέρει χωρίς τη χρήση IBAN τα χρήματα της αμοιβής στον τραπεζικό λογαριασμό του επαγγελματία. Το QR μπορεί να το έχει στο mobile app που έχει συνδέσει τον επαγγελματικό του λογαριασμό ή στην επαγγελματική κάρτα του, σε απλή φωτογραφία ή ακόμη και στη στολή που φοράει. Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγει να μεταφέρει μαζί του POS και ο καταναλωτής παρακάμπτει τη χρήση της πιστωτικής ή της χρεωστικής κάρτας, αφού η πληρωμή γίνεται απευθείας μέσω του λογαριασμού. Η συναλλαγή εκτελείται σε λιγότερο από δύο δευτερόλεπτα και τα χρήματα φαίνονται άμεσα στον λογαριασμό του επαγγελματία. Μέχρι σήμερα την υπηρεσία IRIS P2B προσφέρουν οι τράπεζες Alpha, Εθνική, Eurobank, Πειραιώς και Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, ενώ σύντομα στην υπηρεσία θα ενταχθούν η Viva και η Optima.
Σε αντίθεση με τον καταναλωτή, ο οποίος μπορεί να κάνει ανέξοδα πληρωμές έως 500 ευρώ την ημέρα, ο επαγγελματίας επιβαρύνεται με τραπεζική προμήθεια, η οποία ποικίλλει ανάλογα με την τράπεζα και μπορεί να είναι ποσοστιαία επί του ποσού της συναλλαγής, π.χ. 1% επί της συναλλαγής, ενώ συνήθως υπάρχει και ανώτατο όριο προμήθειας, π.χ. 5 ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση της υπηρεσίας είναι φθηνότερη από την τυπική υπηρεσία του εμβάσματος, στην οποία επιβαρύνονται τόσο ο καταναλωτής όσο και ο ελεύθερος επαγγελματίας με τη μορφή εξερχόμενου και εισερχόμενου εμβάσματος, που κοστίζει από 2,5 έως και 12 ευρώ, ανάλογα με το ποσό και εφόσον για την πληρωμή παρεμβάλλονται πάνω από μία τράπεζα. Η υπηρεσία IRIS προβάλλει έτσι ως ένα ακόμη εργαλείο για την πραγματοποίηση συναλλαγών, διευρύνοντας τις δυνατότητες για άμεσες πληρωμές χωρίς μετρητά και χωρίς τη χρήση κάρτας.