Νέους κινδύνους για την ενεργειακή ασφάλεια δημιουργεί ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, πριν καν τελειώσει η κρίση που προκάλεσε στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα η σύρραξη στην Ουκρανία. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι ένα δεξαμενόπλοιο εγκατέλειψε χθες την Αίγυπτο είτε χωρίς φορτίο είτε με ελλιπή ποσότητα υγροποιημένου φυσικoύ αερίου (LNG), σύμφωνα με στοιχεία παρακολούθησης πλοίων που συγκεντρώθηκαν από το Bloomberg. Το «Seapeak Catalunya» αναχώρησε για την Αλγερία –μια άλλη χώρα εξαγωγής LNG– αφού πέρασε δύο ημέρες στον τερματικό σταθμό υγροποίησης Ιντκού της Αιγύπτου, γεγονός που υποδηλώνει είτε ότι δεν φόρτωσε είτε ότι έλαβε περιορισμένη ποσότητα.
Αυτό το διάστημα, οι εξαγωγές LNG από την Αίγυπτο ελέγχονται εξονυχιστικά, καθώς ο πόλεμος μαίνεται στην ευρύτερη περιοχή και οι ροές φυσικού αερίου του Ισραήλ προς την Αίγυπτο μειώθηκαν μετά το κλείσιμο του γιγαντιαίου κοιτάσματος Tαμάρ της χώρας στις 9 Οκτωβρίου. Το έλλειμμα –και τυχόν περαιτέρω διακοπές– μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα της Αιγύπτου να ανταποκριθεί στην εγχώρια ζήτηση και να αυξήσει τις εξαγωγές LNG. «Παρόλο που το Ισραήλ έχει πλεονάζουσα παραγωγή φυσικού αερίου, η οποία υποστηρίζει επί του παρόντος την αυξανόμενη ζήτηση της Αιγύπτου και της Ιορδανίας, μια κλιμάκωση της σύγκρουσης θα είχε ευρείες επιπτώσεις», σημειώνει η Rystad Energy AS.
Ο πόλεμος «αποτελεί σοβαρή απειλή για την περιφερειακή αγορά φυσικού αερίου και θα μπορούσε να έχει πολλές επιπτώσεις στην παροχή LNG της Ευρώπης καθώς πλησιάζει ο χειμώνας», προσθέτει. Η Αίγυπτος, η οποία κάλυψε περίπου το 4% της ζήτησης εισαγωγής LNG της Ευρώπης το 2022 και περίπου το 2% μέχρι στιγμής φέτος, έχει εξαγάγει μόνο δύο φορτία LNG αυτόν τον μήνα, ένα στο Βέλγιο και το δεύτερο στην Ιταλία, σύμφωνα με στοιχεία παρακολούθησης πλοίων. «Ο αντίκτυπος της τρέχουσας κρίσης στο εγχώριο, περιφερειακό και διεθνές ισοζύγιο φυσικού αερίου θα εξαρτηθεί τελικά από τη διάρκειά της. Σε μια πολύ σφιχτή παγκόσμια αγορά LNG, η προοπτική να χαθούν οι σχετικά μικρές αιγυπτιακές προμήθειες στις αρχές του χειμώνα ωθεί προς τα πάνω τις τιμές φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη και την Ασία», επισημαίνουν ερευνητές της δεξαμενής σκέψης Bruegel.
Πενήντα χρόνια μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973, η τρέχουσα σύρραξη στη Μέση Ανατολή μπορεί να διαταράξει τον παγκόσμιο εφοδιασμό πετρελαίου και να ωθήσει τις τιμές υψηλότερα, δεν αναμένονται ωστόσο καταστροφικές αυξήσεις τιμών και ουρές στα πρατήρια βενζίνης, προεξοφλούν οι ειδικοί. Ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς δεν είναι βέβαια «καλά νέα» για τις αγορές πετρελαίου, οι οποίες έχουν ήδη δοκιμαστεί από το «ψαλίδισμα» της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία και τη Ρωσία και τη μεγαλύτερη ζήτηση από την Κίνα. Οι αγορές θα παραμείνουν ασταθείς και η σύγκρουση, ιδιαίτερα μια ενδεχόμενη εμπλοκή του Ιράν, θα μπορούσε να ωθήσει τις τιμές του πετρελαίου υψηλότερα, «κάτι που είναι σίγουρα κακά νέα για τον πληθωρισμό», προειδοποιεί ο Φατίχ Μπιρόλ, επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας.
Η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ βρίσκεται σε υψηλό όλων των εποχών και δεν αναμένεται να επαναληφθεί η πετρελαϊκή κρίση του 1973.
Ενας λόγος ωστόσο για τον οποίο δεν αναμένεται να επαναληφθεί η πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του 1970 είναι ότι η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ βρίσκεται σε υψηλό όλων των εποχών. Η Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ ανέφερε ότι η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου έφτασε τα 13,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ του 2020 κατά 100.000 βαρέλια.
Μέχρι στιγμής η κρίση δεν θυμίζει εκείνη του 1973. Οι αραβικές χώρες δεν επιτίθενται από κοινού στο Ισραήλ και οι χώρες του ΟΠΕΚ δεν έχουν κινηθεί για να περιορίσουν τις προμήθειες ή να ενισχύσουν τις τιμές πέρα από μερικά επιπλέον δολάρια. Υπάρχουν, βέβαια, αστάθμητοι παράγοντες στην αγορά ενέργειας. Ο ένας είναι η προμήθεια ιρανικού πετρελαίου και η στάση των ΗΠΑ σε περίπτωση που η Τεχεράνη αναλάβει ενεργό ρόλο στη σύγκρουση Ισραήλ – Χαμάς και ο άλλος είναι το πώς θα απαντούσε η Σαουδική Αραβία εάν περιοριζόταν το ιρανικό πετρέλαιο. Ενας τρίτος «άγνωστος Χ» είναι εάν θα φτάσει στην αγορά περισσότερο πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα. Οι ΗΠΑ συμφώνησαν πρόσφατα να αναστείλουν προσωρινά ορισμένες κυρώσεις στους τομείς πετρελαίου, φυσικού αερίου και χρυσού της χώρας, αφού η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση συμφώνησαν επισήμως να συνεργαστούν για εκλογικές μεταρρυθμίσεις. Η παραγωγή της Βενεζουέλας θα μπορούσε να αυξηθεί το 2024.