Το ελληνικό τουριστικό προϊόν χρειάζεται σημαντικές αλλαγές, ειδικά σε κορεσμένους προορισμούς, που θα δίνουν έμφαση, όχι μόνο στην προσφορά αξίας ανάλογης με τις υψηλές τιμές που καλούνται πλέον να πληρώνουν οι επισκέπτες της χώρας, αλλά και σε θέματα βιωσιμότητας, όπως η λελογισμένη περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών, η ρύθμιση του κυκλοφοριακού στις τοπικές μεταφορές, η ασφάλεια των επισκεπτών. Μπορεί δηλαδή η Ελλάδα να διαπρέπει διεθνώς στις προτιμήσεις ενός παγκοσμίου κοινού ως προορισμός πρώτης επιλογής, αλλά αυτό κινητοποιεί τον ανταγωνισμό από άλλους προορισμούς, που σημαίνει πως χρειάζεται συνεχής εγρήγορση, βελτίωση και επίλυση κρίσιμων προβλημάτων.
Τις προειδοποιήσεις αυτές διατυπώνει ο διευθύνων σύμβουλος της Fraport Greece, η οποία διαχειρίζεται τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας, κομβικές δηλαδή πύλες του ελληνικού τουρισμού. Επιπλέον, ο Αλεξάντερ Τσινέλ μιλώντας στην «Καθημερινή» επισημαίνει ότι πολύ συγκεκριμένοι παράγοντες, όπως η γεωπολιτική αστάθεια, η αύξηση των τιμών των εισιτηρίων, η έλλειψη προσωπικού –που επηρεάζει την ποιότητα των υπηρεσιών–, οι ανεπαρκείς επενδύσεις σε υποδομές για την υποδοχή του αυξανόμενου αριθμού τουριστών, η ανάγκη αλλαγής κουλτούρας για την επέκταση του τουρισμού πέρα από το παραδοσιακό καλοκαίρι και η επιτακτική ανάγκη για φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες «πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά». Απαιτούνται, υπογραμμίζει, «ουσιαστικές και τολμηρές επενδύσεις σε τομείς που μπορεί να μην είχε δοθεί προτεραιότητα».
– Φέτος είχατε μια δεύτερη συνεχόμενη χρονιά με ρεκόρ επιβατικής κίνησης. Ωστόσο, μεταξύ των αεροδρομίων που διαχειρίζεστε καταγράφονται διαφορετικές τάσεις. Ποια αεροδρόμια αναπτύσσονται ταχύτερα και ποια διορθώνουν ή παραμένουν στάσιμα και γιατί;
– Η περίοδος από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2023 ήταν μια ακόμη περίοδος ρεκόρ για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια υπό τη διαχείριση της Fraport Greece, τα οποία συνολικά σημείωσαν αύξηση 8,4% στην επιβατική κίνηση, φθάνοντας τους 32,3 εκατομμύρια επιβάτες έναντι 29,83 εκατομμυρίων την ίδια περίοδο το 2022. Μάλιστα, η επίδοση αυτή ξεπέρασε το αντίστοιχο δεκάμηνο του 2019 κατά 12,5%, όπου στα περιφερειακά αεροδρόμια διακινήθηκαν 28,74 εκατομμύρια επιβάτες. Αλλά ακόμη πιο ισχυρή ήταν η εξέλιξη του αεροδρομίου «Μακεδονία» στη Θεσσαλονίκη, το οποίο παρουσίασε αύξηση κατά 19,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, εξυπηρετώντας 6,1 εκατομμύρια επιβάτες, υπερβαίνοντας την κίνηση του 2019 κατά 1,7%, με 4,22 εκατομμύρια επιβάτες. Μια επίδοση, η οποία κατάφερε να μετριάσει τον αντίκτυπο της απώλειας περίπου 300.000 επιβατών από την Ουκρανία, τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αυτό επιτεύχθηκε κυρίως από την αύξηση της επιβατικής κίνησης από τις υπάρχουσες αγορές (Ιταλία, Αυστρία, Ελβετία, Ρουμανία, Πολωνία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουγγαρία) και την ενεργοποίηση νέων, όπως η Κροατία, η Νορβηγία, το Λουξεμβούργο και η Αλβανία. Το «Μακεδονία» είναι σίγουρα ένα από τα σημαντικότερα αεροδρόμια στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή, με την υψηλότερη επιβατική κίνηση ανάμεσα στα 14 που διαχειριζόμαστε. Διαθέτει πλέον ισχυρή δυναμική και προσαρμοστικότητα, ακόμη και στις ακραίες μεταβολές της τουριστικής κίνησης και αυτό αποδεικνύει, κατά τη γνώμη μας, τη σημαντικότητα της πόλης και του αεροδρομίου.
– Ωστόσο, η Μύκονος δέχθηκε πίεση. Σωστά;
– Πράγματι, εξαίρεση ήταν το αεροδρόμιο της Μυκόνου, το οποίο σημείωσε οριακή μείωση 1,9%. Αλλά και το αεροδρόμιο της Σαντορίνης, στο πρώτο 10μηνο παρουσίασε οριακή μόνον αύξηση της τάξης του 0,5%. Και για τους δύο συγκεκριμένους προορισμούς είναι σημαντικό να σημειωθεί πως το ποσοστό μείωσης της κίνησης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ήταν υψηλότερο, όμως και οι δύο προορισμοί κατάφεραν να ανακάμψουν. Θα πρέπει όμως σ’ αυτό το σημείο να αναλογιστούμε τις συνθήκες οι οποίες συνετέλεσαν σε αυτό το αποτέλεσμα.
– Πολλοί μιλούν για κάμψη της ζήτησης ή έστω στασιμότητα εξαιτίας του κορεσμού αυτών των προορισμών, αλλά και των μεγάλων αυξήσεων στις τιμές των ξενοδοχείων. Συμφωνείτε;
– Εκτός από κακές καιρικές συνθήκες, πρωταρχικό ρόλο σ’ αυτή την εικόνα έχει παίξει η ήδη μεγάλη αύξηση σε επισκεψιμότητα κατά τα προηγούμενα έτη, στοιχείο που μας δείχνει ότι και οι δύο προορισμοί ενδέχεται να έχουν φτάσει σε οριακό επίπεδο υποδοχής, άρα μικρότερης δυνατότητας αύξησης επισκεπτών σε ετήσια βάση. Εχοντας αυτό ως δεδομένο, διαπιστώνεται ανάγκη για στοχευμένες αλλαγές, όχι μόνο σε αυτούς τους δύο premium ελληνικούς προορισμούς, αλλά στο ελληνικό τουριστικό προϊόν γενικότερα. Αλλαγές, οι οποίες θα δίνουν έμφαση, όχι μόνο στη βέλτιστη σχέση του μοντέλου υπηρεσίας/τιμής, αλλά σε θέματα βιωσιμότητας, όπως η λελογισμένη περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών, η ρύθμιση του κυκλοφοριακού στις τοπικές μεταφορές, η ασφάλεια των επισκεπτών, κ.λπ.
Το ετήσιο επενδυτικό μας σχέδιο προβλέπει 40 έως 50 εκατομμύρια ευρώ για έργα αναβάθμισης και αναδιαμόρφωσης υποδομών.
– Ο ελληνικός τουρισμός σημειώνει αλλεπάλληλα ρεκόρ. Πώς το εξηγείτε και τι περιμένετε για το μέλλον; Σας ανησυχεί το επίπεδο υποδομών της χώρας για να υποδέχεται κάθε χρόνο τόσα εκατομμύρια επισκεπτών;
– Η χώρα έχει καταφέρει να είναι διαχρονικά ένας από τους top 3 τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο. Αναλογιστείτε το μέγεθος του κατορθώματος, σε σχέση με το μέγεθος της χώρας. Είναι ένα συλλογικό επίτευγμα, για το οποίο θα πρέπει οι κάτοικοί της να είναι εξαιρετικά υπερήφανοι. Και πιστέψτε με, δεν είναι μόνο η θάλασσα, ο ήλιος, οι παραλίες και τα αρχαία μνημεία οι λόγοι που μας επιλέγουν. Η επιτυχία οφείλεται στη συνολική στρατηγική της χώρας και ως Fraport Greece είμαστε πολύ χαρούμενοι να είμαστε κομμάτι αυτής της επιτυχίας τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η επιτυχία της χώρας «ενεργοποιεί» άλλους προορισμούς, που ίσως ζημιώνονται και έτσι ο ανταγωνισμός γίνεται όλο και πιο έντονος, παρουσιάζοντας νέες προκλήσεις. Επιπλέον, συγκεκριμένοι παράγοντες, όπως η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή, η αύξηση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων, η έλλειψη προσωπικού που επηρεάζει την ποιότητα των υπηρεσιών, οι ανεπαρκείς επενδύσεις σε υποδομές για την υποδοχή του αυξανόμενου αριθμού τουριστών, η ανάγκη αλλαγής κουλτούρας για την επέκταση του τουρισμού πέρα από το παραδοσιακό καλοκαίρι και η επιτακτική ανάγκη για φιλικές προς το περιβάλλον επενδύσεις στις τοπικές κοινωνίες πρέπει να μας απασχολήσουν σοβαρά. Η αναγνώριση αυτών των προκλήσεων υπογραμμίζει την ανάγκη για ουσιαστικές και τολμηρές επενδύσεις σε τομείς που μπορεί να μην είχε δοθεί προτεραιότητα.
– Είστε ικανοποιημένος με τη λειτουργική σας απόδοση;
– Και τα 14 αεροδρόμια λειτούργησαν αδιάλειπτα, άψογα και αποτελεσματικά, σε κάθε επίπεδο, από τις αφίξεις και τις αναχωρήσεις έως τη διακίνηση αποσκευών και τις υπηρεσίες εδάφους. Ακόμη και σε ακραίες καταστάσεις, όπως οι πυρκαγιές στη Ρόδο, καταφέραμε με επιτυχία και κυρίως απόλυτη ασφάλεια να επαναπατρίσουμε μέσα σε μόλις 2-3 ημέρες περισσότερους από 20.000 επισκέπτες μέσω 32 πτήσεων. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα που επιδείξαμε σε μια τόσο σοβαρή κατάσταση αποδίδεται στον ολοκληρωμένο σχεδιασμό, στην εγρήγορση των στελεχών μας, αλλά και την ουσιαστική συνεργασία με όλους τους τοπικούς φορείς.
– Εχετε ξεκινήσει έναν νέο, δεύτερο γύρο επενδύσεων, πέραν δηλαδή αυτών που ολοκληρώσατε με βάση τη σύμβαση παραχώρησης. Σε ποια αεροδρόμια επενδύετε και γιατί;
– Το ετήσιο επενδυτικό μας σχέδιο προβλέπει 40 έως 50 εκατομμύρια ευρώ για συγκεκριμένους κρίσιμους τομείς. Οι επενδύσεις αυτές περιλαμβάνουν τη συντήρηση υφισταμένων υποδομών, την ανάπτυξη νέων, κατασκευαστικές εργασίες και τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων και lounges. Παράλληλα συνεχίζουμε έργα αναβάθμισης και αναδιαμόρφωσης υποδομών, όπως η αναδιαμόρφωση του διαδρόμου στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας. Ολα αυτά αποτελούν κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδιασμού για την περαιτέρω αναβάθμιση του ήδη υψηλού επιπέδου ασφαλείας και λειτουργίας των αεροδρομίων. Επιπλέον, δίνουμε έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό για τον εξορθολογισμό των διαδικασιών, τη μείωση του χρόνου αναμονής και τη βελτίωση της συνολικής αποτελεσματικότητας. Αυτό περιλαμβάνει την εφαρμογή online check-in, κάρτες επιβίβασης στο κινητό, προηγμένα συστήματα διαχείρισης αποσκευών, έξυπνα check-in, καθώς και αυτόματες διαδικασίες παράδοσης αποσκευών. Ο στρατηγικός μας σχεδιασμός περιλαμβάνει τη χρήση δεδομένων και αναλυτικών στοιχείων σε πραγματικό χρόνο, για τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών μας. Οι τεχνολογίες αυτές θα μας επιτρέψουν να ελαχιστοποιήσουμε τις καθυστερήσεις, να βελτιώσουμε την κατανομή των πόρων, την παροχή εξατομικευμένων υπηρεσιών και συνολικά την εμπειρία για τους ταξιδιώτες.
– Τι γίνεται με το ζήτημα της εγκατάστασης του νέου ραντάρ στα Χανιά;
– Οπως έχουμε επισημάνει και κατά το παρελθόν, ο συγκεκριμένος διαγωνισμός βρίσκεται σε εξέλιξη και βασίζεται σε μια εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία, η οποία εμπεριέχει περισσότερους από 1.000 τομείς αξιολόγησης. Η ολοκλήρωσή της αναμένεται εντός διμήνου. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η ανάθεση στον ανάδοχο για την παραγωγή και εγκατάσταση των συστημάτων, διαδικασία που συνήθως απαιτεί τουλάχιστον 18 έως 24 μήνες. Αμέσως μετά η διαδικασία απαιτεί την εκπαίδευση, θεωρητική και πρακτική, του προσωπικού της Πολεμικής Αεροπορίας και της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, ώστε τα συστήματα να καταστούν πλήρως λειτουργικά.
To όφελος κρίσιμων έργων
– Μπορεί να έχουμε σύγχρονα αεροδρόμια και σύγχρονα ξενοδοχεία, αλλά από την πύλη του αεροδρομίου έως του ξενοδοχείου οι υποδομές είναι παρωχημένες, αν όχι απαράδεκτες. Θα θέλατε να σχολιάσετε;
– Κρίσιμες υποδομές, όπως λιμάνια, οδικά δίκτυα, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ύδρευσης, ενέργειας, επεξεργασίας λυμάτων, διαχείρισης αποβλήτων, πράσινης ενέργειας, κ.λπ. απαιτούν σημαντικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ποιότητάς τους. Γνωρίζω πως ήδη κατασκευάζονται και προωθούνται σχετικά έργα και είμαι βέβαιος πως αν επενδύσουμε σ’ αυτά και σε συνδυασμό με τις στοχευμένες ενέργειες της πρώτης γραμμής των φορέων τουρισμού, η χώρα θα καρπώνεται για πολλές ακόμη δεκαετίες τα οφέλη της αυξημένης και ποιοτικής τουριστικής κίνησης.
Το 2023 θα κλείσει με 34 εκατ. επιβάτες στα αεροδρόμια
– Από τα δεδομένα του πρώτου δεκαμήνου κατανοούμε ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση στην ανάπτυξη της κίνησης. Τι βλέπετε για το μέλλον, ποιες είναι οι νέες προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε και πώς προτίθεστε να τις αντιμετωπίσετε;
– Με βάση τα σημερινά δεδομένα, αναμένουμε το 2023 να κλείσει με περίπου 34 εκατομμύρια επιβάτες, σε σύγκριση με 31,19 εκατομμύρια το 2022. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να λάβουμε υπόψη είναι η βιωσιμότητα αυτής της αύξησης και η πιθανότητα συνέχισής της τα επόμενα χρόνια. Θα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι και πολύ προσεκτικοί στις προκλήσεις που κρύβει το μέλλον, αλλά και στους ενδεχόμενους διαφορετικούς από τα σημερινά δεδομένα ρυθμούς ανάπτυξης των επόμενων ετών.
Στο επίκεντρο της Fraport η προσέλκυση επιπλέον διεθνών πτήσεων κατά τους χειμερινούς και περιφερειακούς μήνες.
Στη Fraport Greece αντιμετωπίζουμε αυτή την πρόκληση μέσω ενός πολύπλευρου στρατηγικού σχεδίου, που εμπεριέχει την αναγκαιότητα των επενδύσεων και της ανάπτυξης. Παρέχουμε σημαντικά οικονομικά κίνητρα για την προσέλκυση επιπλέον διεθνών πτήσεων κατά τους χειμερινούς και περιφερειακούς μήνες, συνεργαζόμαστε με τις Αρχές σε στοχευμένα προγράμματα προώθησης και ενθαρρύνουμε συνεργασίες με αεροπορικές εταιρείες για νέες συνδέσεις στο δίκτυό μας.
Παράλληλα και σύμφωνα με τη στρατηγική μας, εστιάζουμε σε ένα ευρύ φάσμα δράσεων, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής απόδοσης, της ενσωμάτωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της αναβάθμισης των συστημάτων κλιματισμού, της εφαρμογής φιλικού προς το περιβάλλον φωτισμού και της υπεύθυνης διαχείρισης νερού και απορριμμάτων. Η δέσμευσή μας για παρακολούθηση των εκπομπών CO2 και μηδενικό ανθρακικό αποτύπωμα αποτελεί τον πυρήνα του επιχειρηματικού μας μοντέλου, παράλληλα με αυστηρούς μηχανισμούς παρακολούθησης και αναφοράς για την αξιολόγηση της βιωσιμότητας των αεροδρομίων. Επιπροσθέτως, η δέσμευσή μας για την αλληλεπίδραση με τις τοπικές κοινωνίες διασφαλίζει ότι αυτές επωφελούνται πάντα από τις δράσεις μας που σχετίζονται με τον τουρισμό, ενισχύοντας την αμοιβαία ανάπτυξη μέσω ευκαιριών απασχόλησης.