Ηταν τα πρώτα χρόνια της ελληνικής κρίσης χρέους όταν άρχισε να γίνεται ευρέως γνωστός στους επιχειρηματικούς και τραπεζικούς κύκλους της Αθήνας ο όμιλος Libra, συμφερόντων της οικογένειας Λογοθέτη.
Με μια επιτυχημένη διεθνή διαδρομή στη ναυτιλία, αλλά και τις μισθώσεις αεροσκαφών, και με δημόσιο πρόσωπο τον επικεφαλής του group, Γιώργο Λογοθέτη, άρχισε να αποκτά τη φήμη πατριώτη επενδυτή.
Στα συνέδρια και τις ομιλίες που έδινε ο ισχυρός άνδρας του ομίλου συνέρρεαν κατά δεκάδες σημαντικοί οικονομικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες του τόπου, επιδιώκοντας να τον γνωρίσουν.
Η Libra τοποθετήθηκε σε μη εξυπηρετούμενες απαιτήσεις των τραπεζών, σε μια εποχή που το σημερινό ρυθμιστικό πλαίσιο και η δομημένη αγορά των servicers ήταν ανύπαρκτες, αλλά και στο μετοχικό κεφάλαιο τραπεζών, και γρήγορα επεκτάθηκε στην ενέργεια, στα ξενοδοχεία κι άλλες δραστηριότητες στην Ελλάδα.
Κάποιες απ’ αυτές τις επενδύσεις χρηματοδοτήθηκαν με δάνεια που έλαβε από ελληνικές τράπεζες. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2015 άρχισαν οι ψίθυροι στην αγορά περί αδιαφανών συναλλαγών, αλλά και παραβίαση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων που επιβλήθηκαν το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς.
Ακολούθησε ένα σίριαλ ερευνών, με την Τράπεζα της Ελλάδος να εξετάζει ακόμη και τις σχέσεις της τότε διοίκησης της Τράπεζας Πειραιώς με τον όμιλο Libra. Αργότερα, βασικοί μέτοχοι του ομίλου, της οικογένειας Λογοθέτη, στράφηκαν κατά κορυφαίων στελεχών τους με την κατηγορία ότι ενέργειες και συναλλαγές τους έβλαψαν τα συμφέροντά τους. Δικαστική αντιπαράθεση στην Κύπρο που, όπως φαίνεται, ακόμη καλά κρατεί.
Εν τω μεταξύ, ο λογαριασμός των απαιτήσεων της Τράπεζας Πειραιώς από τον όμιλο είχε ανέλθει στα επίπεδα περίπου των 700 εκατ. ευρώ. Οι απαιτήσεις αυτές, μη εξυπηρετούμενες γαρ, μεταβιβάστηκαν σε τρία πακέτα σε τρία διαφορετικά επενδυτικά κεφάλαια. Για την Τράπεζα Πειραιώς το θέμα έληξε εκεί, αναφέρουν κύκλοι της διοίκησής της. Κι όπως προκύπτει από τις τελευταίες εξελίξεις, το θέμα έκλεισε και για τον όμιλο Libra. Ή όχι;
Στις 19 Οκτωβρίου φέτος, με μια ανακοίνωση που πέρασε στα ψιλά, ο όμιλος Λογοθέτη δήλωσε πως «ο όμιλος Libra και συνδεδεμένες οντότητες είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουν την ολοκλήρωση μιας πολυμερούς συναλλαγής που είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη διευθέτηση τυχόν υποχρεώσεων και την επίλυση τυχόν διαφορών με την Τράπεζα Πειραιώς. Το σημαντικό οικονομικό αντάλλαγμα καταβλήθηκε σε μετρητά και δεν εμπλέκεται χρέος. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε τη διευθέτηση αυτού του ατυχούς ζητήματος κληρονομιάς (σ.σ. Legacy) για τον όμιλό μας, ένα σημαντικό ορόσημο μετά από πολλά χρόνια. Ανυπομονούμε να αφήσουμε πίσω μας αυτή την κατάσταση, θα έχουμε περισσότερα να πούμε γι’ αυτό το θέμα την κατάλληλη στιγμή».
Χάσαμε εκατοντάδες εκατομμύρια, μας κόστισε στην υπόληψη, αλλά και σε ευκαιρίες σε παγκόσμιο επίπεδο.
Η ανακοίνωση αναφέρεται στο κλείσιμο της συναλλαγής με την Davidson Kempner Capital Management (DK), η οποία είχε αγοράσει το τελευταίο πακέτο απαιτήσεων της Τράπεζας Πειραιώς, ονομαστικής αξίας της τάξης των 400 εκατ. ευρώ. Φυσικά το επενδυτικό κεφάλαιο κατέβαλε κλάσμα μόνον της ονομαστικής απαίτησης. Και ο όμιλος Libra έκλεισε την υποχρέωσή του αυτή καταβάλλοντας ποσό μεγαλύτερο μεν από αυτό που πλήρωσε η DK, αλλά πολύ χαμηλότερο από αυτό που αξίωνε η Τράπεζα Πειραιώς. Αναδύεται λοιπόν για μια ακόμη φορά το ερώτημα, αν από όλη αυτή την ιστορία των επενδύσεων της Libra στην Ελλάδα ο όμιλος βγήκε κερδισμένος ή χαμένος. Και πόσο;
Απαντώντας στην «Καθημερινή», ο αντιπρόεδρος του ομίλου και μέλος της οικογένειας των βασικών μετόχων, Νικ Λογοθέτης, αναφέρει πως «δεν νομίζω ότι οποιοσδήποτε που γνωρίζει τα γεγονότα μπορεί να ισχυριστεί ότι ο όμιλος Libra βγήκε κερδισμένος από τη συγκεκριμένη ιστορία».
Πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα, όμως, πιστεύουν πως η σχέση με την Πειραιώς ήταν ετεροβαρής υπέρ της Libra και κόστισε στην τράπεζα εκατοντάδες εκατομμύρια. «Η απάντησή μου σ’ αυτούς τους ανθρώπους θα ήταν ότι μου είναι αρκετά δύσκολο να καταλάβω πώς έχουν αυτή την άποψη, λαμβάνοντας υπόψη τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια που χάσαμε σε σχέση με αυτό το θέμα, καθώς και τα δισεκατομμύρια που μας κόστισε σε ζημιά στην υπόληψη, αλλά και σε χαμένες ευκαιρίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή η σχέση, με απόλυτη βεβαιότητα, δεν λειτούργησε υπέρ του ομίλου μας», απαντάει ο Νικ Λογοθέτης.
Για όσους έχουν παρακολουθήσει την υπόθεση, είναι γνωστό ότι ο όμιλος στράφηκε κατά κορυφαίων στελεχών του κατηγορώντας τα, με προεξάρχοντα τον τότε διευθύνοντα σύμβουλο των δραστηριοτήτων της Libra στην Ελλάδα, για σειρά ενεργειών που δεν είχαν την έγκριση των μετόχων. Μια κίνηση που εύλογα γέννησε το ερώτημα, πώς δεν είχαν καταλάβει οι βασικοί μέτοχοι νωρίτερα το τι γινόταν, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς το εύρος των επίμαχων ενεργειών που προσάπτουν στους αντιδίκους τους. «Δεν έχουμε ασκήσει αγωγή στην Κύπρο εναντίον “πρώην στελεχών” μας, αλλά αγωγή στην Κύπρο το 2020 εναντίον ενός πρώην στελέχους και πολλών συνεργατών του, κανένας από τους οποίους δεν εργαζόταν για εμάς», αναφέρει ο Νικ Λογοθέτης. «Αυτή η αγωγή βρίσκεται ενώπιον του δικαστηρίου. Λόγω της εν εξελίξει υπόθεσης, δεν θα κατονομάσουμε το συγκεκριμένο άτομο, παρά μόνο θα αναφέρουμε ότι οι ενέργειές του από τότε που απολύθηκε για σπουδαίο λόγο από εμάς, φαίνεται να επιβεβαιώνουν τη θέση μας», προσθέτει.
Μένει βεβαίως να εξακριβωθεί κατά πόσον ευσταθεί ο συγκεκριμένος ισχυρισμός από την απόφαση του δικαστηρίου στην Κύπρο.
Tι συνέβη όμως με την υπόθεση που θέλει τη Libra, ενδεχομένως και σε συνεργασία με τραπεζικά στελέχη στην Ελλάδα, να παραβίασε την απαγόρευση περί εξαγωγής κεφαλαίων κατά το κρίσιμο διάστημα του καλοκαιριού του 2015; «Η πραγματικότητα είναι –και μπορεί να τεκμηριωθεί πλήρως– ότι κανένα ποσό που στάλθηκε μέσω της παραβίασης των capital controls δεν εστάλη ούτε ελήφθη από οντότητα που σχετίζεται με τον όμιλο Libra ή την οικογένεια Λογοθέτη», απαντάει ο Νικ Λογοθέτης.
Ισχυρίζεται δε πως «το προαναφερθέν στέλεχος ήταν αποκλειστικά υπεύθυνο γι’ αυτές τις ενέργειες». Κρίνει όμως χρήσιμο να προσθέσει ότι «η πραγματικότητα είναι ότι ο όμιλος Libra είχε πιστώσεις από κεφάλαια που μεταφέρθηκαν στη χώρα πολύ μεγαλύτερες από το ποσό των κεφαλαίων που μεταφέρθηκαν εκτός χώρας, οπότε τεχνικά, αν εμπλεκόταν οποιαδήποτε οντότητα του ομίλου Libra –που δεν ενεπλάκη–, δεν θα είχαν παραβιαστεί τα capital controls». «Ολα αυτά τα κεφάλαια μεταφέρθηκαν από και προς λογαριασμούς που ανήκαν ή και ελέγχονταν από το προαναφερθέν στέλεχος που απολύθηκε», επιμένει.
Επενδύσεις σε θαλάσσιες μεταφορές, αεροναυτιλία, ενέργεια, ξενοδοχεία
– Πού βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα; Συνεχίζει να επενδύει στην Ελλάδα η Libra; Και ποια είναι στην πραγματικότητα τα μεγέθη του ομίλου τώρα;
– «Η Ελλάδα ήταν και παραμένει μια σημαντική αγορά για μας. Εχοντας αφήσει πίσω τα ατυχή γεγονότα του παρελθόντος, αναζητούμε ενεργά νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες στην Ελλάδα, διατηρώντας και αναπτύσσοντας τις υφιστάμενες επιχειρήσεις μας», τονίζει ο αντιπρόεδρος του ομίλου. Ερωτηθείς όμως για το ποια ακριβώς είναι τα οικονομικά μεγέθη του ομίλου παγκοσμίως, το ενεργητικό του και τα αποτελέσματά του, αρκείται να αναφέρει ότι «ως ιδιωτική εταιρεία δεν είμαστε υποχρεωμένοι να δημοσιεύουμε λογαριασμούς».
Στην Ελλάδα, σήμερα ο όμιλος Libra δραστηριοποιείται, μεταξύ άλλων, με τη θυγατρική του Aria Hotels, που κατέχει ή και διαχειρίζεται 70 ξενοδοχεία στη χώρα. Στην Ελλάδα επίσης βρίσκεται η θυγατρική του EuroEnergy, με αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα σε λειτουργία, αξίας περίπου 100 εκατ. ευρώ και ένα χαρτοφυλάκιο υπό ανάπτυξη έργων περίπου 100 μεγαβάτ, σύμφωνα με τον Νικ Λογοθέτη. «Από το 2013 η EuroEnergy έχει πραγματοποιήσει συναλλαγές ύψους σχεδόν 1 δισ. δολαρίων στην Ελλάδα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο όμιλος Libra Group κατέχει επίσης το 50% της Coco-Mat – μόνο της επιχείρησης προϊόντων ύπνου, όχι της ξενοδοχειακής. Αλλη θυγατρική του είναι η Sparta Properties, που διαθέτει περιουσιακά στοιχεία σε 6 χώρες. Στην Ελλάδα κατέχει 10 εμπορικά και οικιστικά ακίνητα, ένα εκ των οποίων είναι το ξενοδοχείο Santorini Grace. Η συνολική αξία των ακινήτων της Sparta Properties στην Ελλάδα ανέρχεται στα 100 εκατ. ευρώ, σημειώνει. Επιπλέον στην Αθήνα εδρεύει και η Lomarlabs, θυγατρική εταιρεία καινοτομίας της Lomar Shipping.
«Κατά την τελευταία δεκαετία πραγματοποιήσαμε σημαντικές επενδύσεις στις θαλάσσιες μεταφορές εμπορευματοκιβωτίων, παρά την παρατεταμένη ύφεση στον τομέα αυτό. Η έλευση της πανδημίας προκάλεσε μια πρωτοφανή άνθηση στη συγκεκριμένη ναυλαγορά. Αξιοποιώντας αυτή την άνοδο συμμετείχαμε ενεργά με έναν στόλο σχεδόν 80 πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Ωστόσο, η στρατηγική μας άλλαξε, με αποτέλεσμα να αποχωρήσουμε πλήρως από τον τομέα αυτό, σηματοδοτώντας μια σημαντική στροφή στην επενδυτική μας προσέγγιση». Η αποεπένδυση από τον τομέα των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων την προηγούμενη διετία, σύμφωνα με τον Νικ Λογοθέτη, απέφερε στη Libra έσοδα 2 δισ. δολαρίων.
«Παραμένοντας πάντα έτοιμοι να αδράξουμε νέες ευκαιρίες, διαφοροποιήσαμε στρατηγικά τις επενδύσεις μας: τον Δεκέμβριο του 2021 αποκτήσαμε την Carl Büttner Holding GmbH & Co, μια γερμανική εταιρεία δεξαμενοπλοίων, ενώ μπήκαμε και στην αγορά των πλοίων μεταφοράς φορτίου χύδην», εξηγεί. Ακόμη, «λειτουργούμε μια θυγατρική, την Americraft, η οποία διαθέτει ναυπηγείο στη Φλόριντα με αντικείμενο την κατασκευή πλοίων συμβατών με τον νόμο Jones. Επίσης, διαχειριζόμαστε μια επενδυτική εταιρεία, τη Seapath, που επενδύει σε ναυτιλιακές υποδομές των ΗΠΑ».
Διαθέτουμε έναν στόλο περίπου 95 μεγάλου μεγέθους ελικοπτέρων, που χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς.
Ωστόσο, πολλοί θεωρούν πολύ πιο σημαντική τη δραστηριότητα του ομίλου στην αεροναυτιλία. Οπως εξηγεί ο αντιπρόεδρος του ομίλου, «το 2004 ιδρύσαμε τη Lease Corporation International (LCI), μια αεροπορική εταιρεία για την οποία αγοράσαμε και πουλήσαμε αεροπλάνα αξίας πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η LCI προέβη στον τελευταίο γύρο πωλήσεων εμπορικών αεροσκαφών το 2016 και το 2017, ανακατευθύνοντας στη συνέχεια επενδύσεις προς τα ελικόπτερα». Ξεκινώντας μια κοινοπραξία με τη Sumitomo, μια κορυφαία ιαπωνική εταιρεία στον τομέα των ελικοπτέρων, επεκτείναμε αργότερα αυτή τη συνεργασία στο επίπεδο της LCI. Σήμερα κατέχουμε το 65% των μετοχών της LCI, ενώ η Sumitomo κατέχει το υπόλοιπο 35%».
Η LCI ειδικεύεται σε όλες τις πτυχές της αεροπορικής μίσθωσης, που δεν σχετίζονται με αεροσκάφη σταθερών πτερύγων, δηλαδή σε ελικόπτερα και ηλεκτρικά αεροσκάφη με δυνατότητες κάθετης απογείωσης και προσγείωσης (eVTOL). «Διαθέτουμε έναν στόλο περίπου 95 μεγάλου μεγέθους ελικοπτέρων, που χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς, όπως υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, συντήρηση αιολικών πάρκων και άλλα». Παράλληλα, «συμμετέχουμε σε κοινοπραξία με την M&G, σε εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στο Ηνωμένο Βασίλειο, αξίας 350 δισ. λιρών».
Μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης στην Ελλάδα πιστεύει ότι οι Ελληνες ομογενείς που έχουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια πρέπει να κάνουν περισσότερα για τη χώρα όσον αφορά το επενδυτικό κομμάτι. Η Ελλάδα στην παρούσα φάση έχει ανακάμψει και ξεχωρίζει διεθνώς για τις επιδόσεις της. Δεν θα έπρεπε λοιπόν τώρα η Libra να αυξήσει την επενδυτική δραστηριότητά της στη χώρα; Ο κ. Λογοθέτης δηλώνει πως συμφωνεί απόλυτα με την άποψη αυτή και θυμίζει πως «γι’ αυτό έχουμε επιχειρηματική παρουσία στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1980 και επενδύουμε συνεχώς, τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον φιλανθρωπικό τομέα. Η Ελλάδα είναι η πατρίδα των προγόνων μας και μια χώρα εξαιρετικά κοντά στην καρδιά μας. Δεν φύγαμε ποτέ, δεν θα φύγουμε ποτέ και είμαστε περήφανοι Ελληνες, που ζούμε στο εξωτερικό. Είμαστε περήφανοι που κατά τη διάρκεια της κρίσης στηρίξαμε τη χώρα οικονομικά, φιλανθρωπικά και κοινωνικά. Ημασταν έμπρακτοι υποστηρικτές της Ελλάδας και του ελληνικού λαού σε μια εποχή που υπήρχαν λίγοι υποστηρικτές που ήταν διατεθειμένοι να βγουν στο προσκήνιο. Ελπίζουμε κάποια στιγμή να είμαστε σε θέση να πούμε πολύ περισσότερα για όσα έγιναν και τη σημασία τους».