«Οι τιμές στα τρόφιμα δεν θα επιστρέψουν ποτέ στα επίπεδα που ήταν πριν από δύο χρόνια». Με αυτά τα όχι και τόσο αισιόδοξα για την τσέπη των καταναλωτών λόγια ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, επικεφαλής της METRO ΑΕΒΕ και πρόεδρος της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ), έδωσε το στίγμα για το επόμενο διάστημα. Μάλιστα, πέρα από την κλιματική κρίση που μπορεί να προκαλεί συνεχώς προβλήματα στην παραγωγή βασικών πρώτων υλών και επομένως ανατιμήσεις, υπάρχουν και οι θεσμικές παρεμβάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση τιμών, παρά το γεγονός ότι βασικός στόχος είναι ο περιορισμός του πληθωρισμού και η ενίσχυση της διαφάνειας και του ανταγωνισμού.
Σε ό,τι αφορά τον τελευταίο, έντονος είναι ο προβληματισμός του κλάδου για το ενδεχόμενο θεσμοθέτησης κοινοτικού κανονισμού –σχετική συζήτηση γίνεται στο Ευρωκοινοβούλιο– που θα υποχρεώνει τους λιανεμπόρους να πληρώνουν όλους τους προμηθευτές τους εντός 30 ημερών. Σήμερα αυτό ισχύει μόνο για τους προμηθευτές των ευαλλοίωτων προϊόντων (π.χ. νωπά κρέατα, ψάρια, λαχανικά). «Εάν αυτό εφαρμοζόταν τώρα, σημαίνει ότι μόνο το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων θα χρειαζόταν χρηματοδότηση 2 δισ. ευρώ, την ώρα που ήδη τις επενδύσεις μας τις κάνουμε με δανεισμό», τόνισε ο κ. Παντελιάδης.
Την ίδια ώρα η κερδοφορία του κλάδου βρίσκεται, σύμφωνα με την ΕΣΕ, στο «κόκκινο», με το προ φόρων περιθώριο κέρδους το 2022 να διαμορφώνεται για τον κλάδο σε 1,47% και το 2023 να αναμένεται να διαμορφωθεί στα ίδια ή χαμηλότερα επίπεδα.
«Η κατάσταση ομαλοποιείται, αλλά οι τιμές τροφίμων δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα επίπεδα του 2021».
«Εδώ και δύο μήνες οι ανατιμήσεις που φτάνουν από τους προμηθευτές ακολουθούν χαμηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν και βαίνουν διαρκώς μειούμενες. Υπάρχουν, μάλιστα, και μειώσεις τιμών. Η κατάσταση ομαλοποιείται. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πέσουν οι τιμές. Δεν θα επιστρέψουν στο επίπεδο που ήταν πριν από δύο χρόνια», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Παντελιάδης κατά την πρώτη συνέντευξη Τύπου της ΕΣΕ. Κληθείς, δε, να σχολιάσει τις κυβερνητικές παρεμβάσεις για τον περιορισμό της ακρίβειας και συγκεκριμένα την παράταση μέχρι το τέλος Ιουνίου 2024 του «καλαθιού του νοικοκυριού» και του πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους, τόνισε χαρακτηριστικά: «Κατανοούμε την ανάγκη σε έκτακτες περιστάσεις να λαμβάνονται έκτακτα μέτρα. Το πρόβλημα με τα έκτακτα μέτρα είναι ότι μονιμοποιούνται. Το μέτρο του πλαφόν κλείνει τέσσερα χρόνια. Ούτε αυτό το μέτρο ούτε το “καλάθι” έχουν καμία επίπτωση στον πληθωρισμό. Εάν επεκταθεί και πάνω από τους έξι μήνες και το μέτρο της μόνιμης μείωσης τιμής, ούτε αυτό θα έχει νόημα. Μόνο ο ανταγωνισμός και η ελεύθερη αγορά μπορούν να μειώσουν τον πληθωρισμό». Λίγο νωρίτερα ο ίδιος είχε δηλώσει: «Δεν παίζουμε εμείς μουσική. Εμείς χορεύουμε. Η ελληνική πολιτεία πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει ελεύθερη ή ρυθμιζόμενη αγορά και να διαμορφώσει το απαραίτητο πλαίσιο για κάθε περίπτωση. Το πλαίσιο πρέπει να είναι ξεκάθαρο και ει δυνατόν σταθερό».
Σε ακόμη πιο αιχμηρούς τόνους ο γενικός διευθυντής της ΕΣΕ Απόστολος Πεταλάς, αναφερόμενος στην παράταση του ρυθμιζόμενου περιθωρίου κέρδους, δήλωσε: «Είναι σαν να σου λένε πως δεν μπορείς να πάρεις μεγαλύτερο μισθό από αυτόν που έπαιρνες το 2021. Κάθε παρέμβαση δημιουργεί δυσλειτουργίες». Λίγο νωρίτερα, δε, με αρκετά δηκτικό ύφος είχε κάνει λόγο για το μεγάλο επίπεδο φαντασίας που υπάρχει στους θεσμούς.
Οι προσφορές
Σε ό,τι αφορά την πρόθεση του υπουργείου Ανάπτυξης να θέσει με νομοθετική ρύθμιση όρια στις προσφορές και κυρίως στις πλασματικές εκπτώσεις με στόχο «καθαρές» και μόνιμα χαμηλές τιμές, οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ εμφανίζονται θετικές, αλλά υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι συζητήσεις που έγιναν μεταξύ του υπουργείου Ανάπτυξης και του κλάδου των σούπερ μάρκετ κατέληξαν στον περιορισμό των προσφορών μέσω του πλαφόν στα πιστωτικά σημειώματα, καθώς και μέσω του περιορισμού του ποσοστού έκπτωσης, προκειμένου το υπόλοιπο ποσοστό εκπτώσεων να περνάει στο τιμολόγιο πώλησης ως μόνιμη μείωση τιμής. Τα σούπερ μάρκετ δεν εμφανίζονται αντίθετα και στον περιορισμό της χρονικής διάρκειας των προσφορών, σκέψη που υπήρχε στο υπουργείο Ανάπτυξης, αλλά η οποία θεωρείται αμφίβολο ότι θα υιοθετηθεί. Ο κ. Παντελιάδης τόνισε πάντως χθες ότι εάν δεν σχεδιαστεί σωστά αυτό το μέτρο μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των προσφορών και αύξηση των τιμών.