Σχεδόν επτά στους δέκα οικονομολόγους –μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων– αισιοδοξούν ότι το 2024 το μέσο πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων θα αυξηθεί εφόσον εφαρμοστεί η οικονομική πολιτική για το νέο έτος, όπως αυτή περιγράφεται στον προϋπολογισμό.
Ενώ οι προοπτικές για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας για το νέο έτος είναι θετικές, ο πληθωρισμός και η συνεπακόλουθη ακρίβεια πιέζουν το πραγματικό εισόδημα των πολιτών. Ταυτόχρονα οι οικονομικές, γεωπολιτικές και τεχνολογικές αλλαγές δημιουργούν ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις, ανατρέποντας κατεστημένες πρακτικές, σχεδιασμούς και οικονομικές επιλογές. Βασική προϋπόθεση συνεπώς για την ουσιαστική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης είναι η ονομαστική αύξηση των εισοδημάτων να υπερβαίνει την αύξηση του κόστους ζωής, μια σημαντική πρόκληση πολιτικής τόσο στη χώρα μας όσο και ευρύτερα στην Ευρώπη.
Στην ερώτηση του Πάνελ για τον Δεκέμβριο απάντησαν 19 Ελληνίδες και Ελληνες οικονομολόγοι. Εξ αυτών, το 69% προσδοκά αύξηση του μέσου πραγματικού εισοδήματος στη χώρα μας το 2024, ενώ από 16% αθροίζουν αφενός οι αρνητικές απαντήσεις και αφετέρου όσοι τοποθετούνται μεταξύ των δύο επιλογών.
Στα σχόλιά τους, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων επισημαίνουν κατ’ αρχάς την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει το διεθνές οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Eτσι, υπογραμμίζεται ότι οι όποιες εκτιμήσεις διατυπώνονται υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβεί και φέτος, όπως διαδοχικά συνέβη τα προηγούμενα χρόνια, κάποια απότομη εξωτερική διαταραχή, ιδιαίτερα μάλιστα καθώς, μεταξύ άλλων, μαίνονται σήμερα δύο πόλεμοι σε κοντινή απόσταση από την Ελλάδα.
Στον βαθμό που μπορούν να διατυπωθούν εκτιμήσεις, υποστηρίχθηκε στο πλαίσιο των σχολίων ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί το 2024 σημαντικά, αλλά η ανάπτυξη αυτή θα αφορά τομείς έντασης κεφαλαίου, οπότε ένα σημαντικό μέρος της ανάπτυξης θα επιστρέψει στο κεφάλαιο. Αυτή η συνθήκη, σε συνδυασμό με την παρατηρούμενη αύξηση της εισπραξιμότητας των φόρων, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα λογικά θα αυξηθεί, μολονότι παραμένει εξαιρετικά δύσκολη η εκτίμησή του κατά πόσο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το σχόλιο ότι προϋπόθεση για να αυξηθεί το μέσο πραγματικό εισόδημα είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, που με τη σειρά της προϋποθέτει επενδύσεις και ψηφιακό μετασχηματισμό, οι οποίες προβλέπεται να αυξηθούν το 2024 με τη βοήθεια και του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε.
Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική οικονομία συνεχίζει να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διεθνή τουριστική κίνηση, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αδυναμία που δεν καλύπτεται από το γεγονός ότι οι Ελληνίδες και οι Eλληνες φαίνεται να εργάζονται περισσότερο απ’ ό,τι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι.
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί μια πάγια επιφύλαξη που αφορά τα οικονομικά μακρομεγέθη: ενώ η αύξηση ενός μεγέθους, όπως το μέσο πραγματικό εισόδημα, είναι ένας αρκετά ασφαλής ενδείκτης για τη γενική πορεία της εθνικής οικονομίας, ένα τέτοιο μέγεθος, ιδιαίτερα όταν η μεταβολή του είναι οριακή, δεν αποκαλύπτει από μόνο του το κατά πόσο, για παράδειγμα, συγκεκριμένες επαγγελματικές ή κοινωνικές ομάδες μπορεί να δουν το πραγματικό τους εισόδημα να κινείται αντίθετα από τη γενική τάση και να μειώνεται, αντί να αυξάνεται. Η αρχή του έτους πάντως υπαγορεύει αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση!
* Ο κ. Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.
Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, που έχει στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής. Στο Πάνελ συμμετέχουν 75 οικονομολόγοι από 59 πανεπιστήμια και φορείς που εδράζουν σε 11 χώρες. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον κατάλογο των συμμετεχόντων, τις απαντήσεις τους στις μηνιαίες ερωτήσεις και τα επεξηγηματικά τους σχόλια, καθώς και απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για το Πάνελ, στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, kefim.org.