Απoλύτως διχασμένα παρουσιάζονται τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων ως προς το αν τα οφέλη από το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας» υπερσκελίζουν τα όποια προβλήματα δημιουργεί. Η πρόσφατη ανακοίνωση από την κυβέρνηση της πρόθεσης να αυξηθεί το υφιστάμενο όριο του ποσού επένδυσης σε ακίνητο για τη χορήγηση «χρυσής βίζας» αναζωπύρωσε τη συζήτηση ως προς το συνολικό πρόσημο του προγράμματος.
Από τη μία πλευρά, στην τελευταία τριετία εισέρρευσε στη χώρα το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 2,6 δισ. ευρώ από περίπου 15.000 επενδύσεις, οι οποίες επέτρεψαν σε πάνω από 30.000 άτομα, ως επί το πλείστον κινεζικής υπηκοότητας, να αποκτήσουν καθεστώς ελεύθερης διαμονής στην Ελλάδα και μετακίνησης στις χώρες Σένγκεν.
Από την άλλη πλευρά, εκτιμάται ότι το έλλειμμα κατοικιών στη χώρα μας ξεπερνά σήμερα τις 200.000, γεγονός που οδηγεί σε διαρκείς αυξήσεις του κόστους στέγασης, σε διψήφια μάλιστα ποσοστά, οι οποίες με τη σειρά τους επιδεινώνουν το οξύ πρόβλημα του κόστους διαβίωσης ιδίως για τις νέες οικογένειες.
Στην ερώτηση του Πάνελ για τον Φεβρουάριο απάντησαν 25 Ελληνίδες και Eλληνες οικονομολόγοι. Οι θετικές και οι αρνητικές απόψεις ως προς το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας» ισοψήφησαν απόλυτα, συγκεντρώνοντας από 44% των απαντήσεων, ενώ το υπόλοιπο 12% τοποθετήθηκε μεταξύ των δύο επιλογών. Στα σχόλιά τους, τα οποία είναι πλήρως διαθέσιμα στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, τα μέλη του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων επισημαίνουν κατ’ αρχάς την ανάγκη αναπροσαρμογής των χρηματικών ορίων αλλά και των όρων του προγράμματος ώστε, για παράδειγμα, η «χρυσή βίζα» να δίνεται μόνο έπειτα από συστηματική εξέταση του προσώπου στο οποίο χορηγείται.
Οι επικριτές του προγράμματος επισημαίνουν, μεταξύ άλλων, ότι σχεδιάστηκε και άρχισε να εφαρμόζεται στα χρόνια της κρίσης, υπό σημαντικά διαφορετικές συνθήκες, και συνεπώς πλέον προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ελληνικών νοικοκυριών που βάλλονται από αυξημένο κόστος ζωής, χαμηλά ημερομίσθια και δυσανάλογα υψηλό κόστος αγοράς κατοικίας. Στην κατεύθυνση αυτή, προτείνεται η δημιουργία ειδικών ζωνών αγοράς κατοικίας που να απευθύνονται σε μόνιμους κατοίκους εξωτερικού, στο πλαίσιο μιας συνολικής προγραμματισμένης μεταναστευτικής πολιτικής. Οι ενστάσεις και επιφυλάξεις έναντι του προγράμματος φτάνουν μέχρι την τοποθέτηση ότι καθώς η Ελλάδα δεν χρειάζεται περαιτέρω ενθάρρυνση των επενδύσεων σε ακίνητα, η «χρυσή βίζα» πρέπει να συνδεθεί πλέον με επενδύσεις σε επιχειρήσεις που έχουν την κύρια δράση τους στη χώρα μας.
Από την άλλη πλευρά, οι υποστηρικτές του προγράμματος υπογραμμίζουν ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα φέρνει ανθρώπους νόμιμα στην Ελλάδα και επενδύει στην ελληνική οικονομία, ενώ η ζήτηση των ακινήτων για χορήγηση «χρυσής βίζας», ακόμη και με το υφιστάμενο ελάχιστο χρηματικό όριο επένδυσης, δεν ανταγωνίζεται τη ζήτηση για τα ακίνητα χαμηλότερης αξίας που διεκδικούν τα περισσότερα νεαρά ζευγάρια. Στην κατεύθυνση αυτή, βελτιωτικές κινήσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την άρση των πολεοδομικών λόγων που κρατούν αναξιοποίητες χιλιάδες κατοικίες που βρίσκονται σήμερα στην κατοχή τραπεζών και την ενθάρρυνση των επενδύσεων για «χρυσή βίζα» σε περιοχές με μικρή ζήτηση.
* Ο κ. Γιώργος Αρχόντας είναι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών και υπεύθυνος του Ελληνικού Πάνελ Οικονομολόγων.
Το Ελληνικό Πάνελ Οικονομολόγων είναι μια πρωτοβουλία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών που έχει ως στόχο την καταγραφή και ανάδειξη των απόψεων κορυφαίων Ελληνίδων και Ελλήνων οικονομολόγων επί κρίσιμων θεμάτων οικονομικής πολιτικής. Στο Πάνελ συμμετέχουν 75 οικονομολόγοι από 59 πανεπιστήμια και φορείς που εδρεύουν σε 11 χώρες. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τον κατάλογο των συμμετεχόντων, τις απαντήσεις τους στις μηνιαίες ερωτήσεις και τα επεξηγητικά τους σχόλια, καθώς και απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις για το Πάνελ, στην ιστοσελίδα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών, kefim.org.