H αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της οικονομίας παραμένει το μεγάλο και κρίσιμο στοίχημα, τόνισε χθες ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, καθηγητής Νίκος Βέττας, κατά την παρουσίαση της τριμηνιαίας έκθεσης του Ιδρύματος για την ελληνική οικονομία.
Ο κ. Βέττας έθεσε έτσι ένα θέμα που ξεπερνά τις πρόσφατες θετικές αναπτυξιακές και δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας και απασχολεί όλους τους αναλυτές σχετικά με τις προοπτικές της οικονομίας τα επόμενα χρόνια. Οπως παραστατικά το περιέγραψε, μετά τη μνημονιακή 8ετία, η οικονομία έχει επιστρέψει μεν στην κανονικότητα, με συστηματική ανάκαμψη, αλλά ταυτόχρονα βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Καλείται, δηλαδή, να αποφασίσει αν θα αλλάξει παραγωγικό υπόδειγμα ή θα επιστρέψει στα μη ανταγωνιστικά πρότυπα του παρελθόντος.
«Εφεξής οι επενδύσεις και όχι η κατανάλωση πρέπει να έχουν τον πρώτο λόγο», είπε, αναφορικά με τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές, ενώ μακροπρόθεσμα μίλησε για αλλαγή των δομικών χαρακτηριστικών της οικονομίας. «Προκειμένου να επιτευχθεί η στροφή του παραγωγικού υποδείγματος», είπε, «πρέπει να αντιμετωπισθούν χρόνιες εσωτερικές προκλήσεις και ανισορροπίες. Ενδεικτικά: (α) στην αγορά εργασίας παρατηρείται υψηλή διαρθρωτική ανεργία και αναντιστοιχία δεξιοτήτων μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, (β) στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών είναι κρίσιμο να ενισχυθεί ο ανταγωνισμός και να αρθούν εμπόδια εισόδου νέων επιχειρήσεων, (γ) κρίνεται σκόπιμο να αρθούν αντικίνητρα για δραστηριότητες στην τυπική οικονομία έναντι της άτυπης, (δ) είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η τομεακή διαφοροποίηση της οικονομίας με τη μεταποίηση ως συμπληρωματική κινητήρια δύναμη σε τουρισμό και κατασκευές, (ε) χρειάζεται βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα με έμφαση στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης».
Δεν αρκεί, όμως, να γίνονται επενδύσεις, πρέπει να είναι σωστός και ο προσανατολισμός τους. Δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή κυριαρχούν οι επενδύσεις σε ακίνητα και κατασκευές, ο κ. Βέττας σχολίασε ότι ενώ είναι επιθυμητές και αυτές, έχουν πεπερασμένα όρια, καθώς δεν είναι απεριόριστες οι ανάγκες σε κατοικίες. «Χωρίς παραγωγικές επενδύσεις είναι αδύνατον το σύνολο των επενδύσεων να φτάσει στα επιθυμητά επίπεδα, πάνω από 20% του ΑΕΠ μας», είπε. Σημειωτέον ότι οι επενδύσεις σήμερα βρίσκονται στο 15% του ΑΕΠ έναντι 23% μέσου όρου στην Ε.Ε.
Πάντως, ο κ. Βέττας σχολίασε ότι επενδύσεις σαν αυτές που χρειάζεται η Ελλάδα, οι οποίες θα την τοποθετούν στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, δεν είναι βραχυπρόθεσμες. Υπό αυτή την έννοια είναι σημαντική η συνεισφορά της σταθερότητας στην οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας.
«Γενικότερα», πρόσθεσε, «απαιτείται ενίσχυση της εξωστρέφειας και των επενδύσεων ως μοχλών της οικονομικής ανάπτυξης μακροχρόνια. Στο πλαίσιο αυτό, βραχυπρόθεσμη ευκαιρία αποτελεί η έγκαιρη και αποτελεσματική χρήση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Οι προβλέψεις του ΙΟΒΕ τροποποιήθηκαν ελαφρώς προς τα κάτω σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του 2023, την οποία βλέπει τώρα στο 2,2% (έναντι πρόβλεψης της κυβέρνησης για 2,4%), ενώ για το 2024 αναθεώρησε ελαφρώς προς τα πάνω στο 2,4% (έναντι κυβερνητικής πρόβλεψης για 2,9%). Η εκτίμηση αυτή για το 2024 βασίζεται σε πρόβλεψη για αύξηση των παγίων επενδύσεων κατά 11% έναντι κυβερνητικής για 15%.
Σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό τομέα, η έκθεση τονίζει ότι «ενόψει της αναθεώρησης των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., αλλά και της ανάγκης επίτευξης συνετών πλεονασμάτων, μεσο-μακροπρόθεσμα για την Ελλάδα κρίνεται κρίσιμη η αποτελεσματική δημοσιονομική διαχείριση». Ο κ. Βέττας, μάλιστα, τόνισε ότι στο εξής, καθώς ο πληθωρισμός θα υποχωρεί, δεν θα βοηθάει τόσο στα έσοδα, όπως τα προηγούμενα χρόνια. Για τον πληθωρισμό το Ιδρυμα εκτιμά ότι θα κινηθεί φέτος στην περιοχή του 2,8%.