Η επόμενη ανατροπή στην ηλεκτροκίνηση θα είναι η αντικατάσταση του λιθίου στις μπαταρίες από το νάτριο, μια ανατροπή που ενδεχομένως θα περιορίσει την κυριαρχία της Κίνας στα ηλεκτροκίνητα οχήματα, την τόσο δυσάρεστη για τον Ελον Μασκ και τους ανταγωνιστές του. Στο νάτριο ποντάρουν τώρα πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες, από την κινεζική BYD μέχρι τη γαλλο-ιταλική Stellantis. Και ο λόγος είναι ότι το νάτριο αφενός επιταχύνει τη διαδικασία συγκέντρωσης ενέργειας και αφετέρου είναι φθηνότερο από το λίθιο και βρίσκεται παντού σε αφθονία.
Η διαδικασία είναι πάντα η ίδια: τα ιόντα κινούνται μέσω των ηλεκτρολυτών και δίνουν με αποτέλεσμα την αποθήκευση ή απελευθέρωση ενέργειας. Ομως η χρήση του νατρίου επισπεύδει τη διαδικασία σε σύγκριση με τους χρόνους που απαιτούνται όταν χρησιμοποιείται το λίθιο ή το νικέλιο. Επιπλέον, οι μπαταρίες νατρίου αντέχουν περισσότερο στις χαμηλές θερμοκρασίες. Σε ό,τι αφορά το κόστος, το νάτριο είναι φθηνότερο γιατί βρίσκεται παντού και αποσπάται εύκολα από το αλάτι και τη σόδα. Είναι το έκτο σε αφθονία στοιχείο επί της γης. Υπάρχουν μόνο 100 εκατ. μετρικοί τόνοι εντοπισμένων αποθεμάτων λιθίου στον κόσμο, αλλά δεκάδες δισ. τόνοι νατρίου, σύμφωνα με την αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση. Το 2022 το κόστος μιας μπαταρίας από ιόντα νατρίου δεν υπερέβαινε τα 90 δολ. ανά κιλοβατώρα αποθηκευμένης ενέργειας, ενώ η αντίστοιχη με λίθιο ήταν κατά 30% έως 40% ακριβότερη.
Η νέα τεχνολογία αναμένεται να περιορίσει την κυριαρχία της Κίνας στα ηλεκτροκίνητα οχήματα.
Ωστόσο, οι μπαταρίες που έχουν παραχθεί με ιόντα νατρίου συγκεντρώνουν τη μισή ενέργεια ανά χιλιόγραμμο από εκείνη που συγκεντρώνουν οι μπαταρίες λιθίου. Αυτό σημαίνει πως θα χρειάζονται μεγαλύτερες μπαταρίες για να ηλεκτροδοτήσουν ένα μοντέλο της Tesla ή της BYD όταν πρόκειται να διανύσει μεγάλες αποστάσεις. Και δεν είναι πάντα δυνατόν να προσαρμοστεί σε ένα όχημα μια υπερμεγέθης μπαταρία χωρίς να ανατρέψει την εύθραυστη ισορροπία μάζας, αεροδυναμικής και αναλογιών. Αναπόφευκτα αυτό σημαίνει πως αν δεν υπάρξει κάποια μείζων τεχνολογική εξέλιξη, θα είναι πολύ περιορισμένο το φάσμα των οχημάτων με μπαταρίες από νάτριο συγκριτικά με τα ηλεκτροκίνητα μοντέλα που ήδη υπάρχουν στην αγορά.
Για τις δυτικές οικονομίες, όμως, η αντικατάσταση του λιθίου με το νάτριο έχει άλλα πλεονεκτήματα πέραν της αφθονίας. Εχοντας κυριαρχήσει στα μέταλλα των μπαταριών, η Κίνα κατορθώνει να διατηρεί δεσπόζουσα θέση σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα της ηλεκτροκίνησης. Η Κίνα μπορεί να διασφαλίσει πρόσβαση στο 1/3 περίπου της παγκόσμιας παραγωγής λιθίου μέχρι το 2025, ενώ οι κινεζικές εταιρείες ήδη αντιπροσωπεύουν το 72% της παγκόσμιας επεξεργασίας του μετάλλου. Αν αντικατασταθεί το λίθιο με το νάτριο μπορεί να δημιουργηθεί μια νέα ισορροπία στην παγκόσμια αγορά, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ ελέγχουν πάνω από το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων νατρίου.
Δεν είναι μόνον οι εφοδιαστικές αλυσίδες τις οποίες μπορεί να επηρεάσει το νάτριο και να μεταφέρει αλλού το κέντρο βάρους απομακρύνοντάς το από την Κίνα. Οι μπαταρίες από νάτριο είναι κατάλληλες για μικρότερα και φθηνότερα οχήματα τεσσάρων τροχών, για μηχανάκια και για χώρους αποθήκευσης ενέργειας. Η ζήτηση γι’ αυτά αυξάνεται σε Ινδία και Νοτιοανατολική Ασία και θα μπορούσε να ευνοήσει τους πρωταθλητές χωρών της περιοχής, όπως η Reliance Industries.