Τη διαδρομή του χρήματος αναζητεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων για χιλιάδες ακίνητα που αγοράστηκαν είτε στο σύνολό τους με μετρητά είτε ένα τμήμα του τιμήματος εξοφλήθηκε με μετρητά.
Παράλληλα, στο στόχαστρο μπαίνουν 2.500 υποθέσεις ακινήτων οι οποίες στο τέλος του έτους παραγράφονται. Η έκρηξη των μεταβιβάσεων οδήγησε τη φορολογική διοίκηση στη δημιουργία δύο νέων ειδικών διευθύνσεων κεφαλαίου (ΚΕΦΟΚ) που θα λειτουργήσουν σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Η πρώτη διεύθυνση, αυτή των Αθηνών, ξεκινάει τη λειτουργία της στις 22 Απριλίου, ενώ της Θεσσαλονίκης τον Μάιο.
Οι κινήσεις της φορολογικής διοίκησης αποσκοπούν στην αυτοματοποίηση των διαδικασιών έτσι ώστε οι μεταβιβάσεις να ολοκληρώνονται ταχύτερα, να ελέγχονται σε βάθος οι υποθέσεις όπου υπάρχουν υπόνοιες φοροδιαφυγής και να εξυπηρετούνται καλύτερα οι φορολογούμενοι και οι επιχειρήσεις.
Σε πρώτο πλάνο βρίσκονται αγοραπωλησίες ακινήτων, κυρίως αυτές που έγιναν με μετρητά, γονικές παροχές, δωρεές, όσοι απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ και τον ειδικό φόρο ακινήτων, αλλά και οι συμβολαιογράφοι, οι οποίοι θα ελέγχονται για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων.
Από τον Μάρτιο του 2021, σχεδόν μία στις τέσσερις μεταβιβάσεις έγινε εκτός τραπεζικού συστήματος, με τα χρήματα «στο χέρι».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, από την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας myPROPERTY τον Μάρτιο του 2021, σχεδόν μία στις τέσσερις μεταβιβάσεις έγινε με μετρητά. Συγκεκριμένα έχουν καταχωριστεί 42.613 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων των οποίων το τίμημα εξοφλήθηκε αποκλειστικά με μετρητά και ανέρχεται στα 462,49 εκατ. ευρώ. Επιπλέον έχουν εντοπιστεί 41.741 δηλώσεις μεταβίβασης ακινήτων των οποίων το τίμημα εξοφλήθηκε εν μέρει με μετρητά και ανέρχεται αθροιστικά στα 2,98 δισ. ευρώ (το ποσό είναι το συνολικό για τις δηλώσεις αυτές, διότι δεν καταχωρίζεται διακριτά το ποσό που καταβάλλεται με μετρητά).
Με ειδικές διασταυρώσεις που θα ξεκινήσουν οι δύο ειδικές διευθύνσεις θα διερευνηθεί εάν τα χρήματα με τα οποία αγοράστηκαν κατοικίες και οικόπεδα με μετρητά είναι δηλωμένα στις φορολογικές δηλώσεις των αγοραστών ή εάν πρόκειται για «ξέπλυμα» χρήματος ή αποτελούν προϊόν φοροδιαφυγής. Οι εφοριακοί θα προχωρήσουν στο άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, καθώς πρέπει να διαπιστωθεί εάν τα χρήματα υπήρχαν κάποια στιγμή στον λογαριασμό του αγοραστή, ενώ θα ελεγχθούν τα εισοδήματα που έχουν αποκτηθεί από μισθούς, επιχειρηματική δραστηριότητα, ενοίκια, πωλήσεις ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων, γονικές παροχές και δωρεές χρημάτων.
Στην περίπτωση που όλα είναι σύννομα, η υπόθεση θα κλείνει. Εφόσον διαπιστωθούν αποκλίσεις, θα πληρώσουν φόρο με συντελεστή 33% που θα επιβληθεί στο αδικαιολόγητο ποσό, το οποίο θεωρείται αδικαιολόγητη προσαύξηση περιουσίας. Σημειώνεται ότι οι αγοραπωλησίες ακινήτων με μετρητά απαγορεύονται από τις αρχές του έτους.
Οι έλεγχοι στα ακίνητα θα επεκταθούν και σε 2.500 παλαιές υποθέσεις μεταβιβάσεων ακινήτων, κληρονομιών, γονικών παροχών και δωρεών, καθώς και σε συμβολαιογράφους και υποθηκοφύλακες. Πρόκειται για υποθέσεις του 2018 για τις οποίες στις 31 Δεκεμβρίου 2024 λήγει η προθεσμία της φορολογικής διοίκησης να εκδώσει πράξη διορθωτικού προσδιορισμού του φόρου και αφορούν ακίνητα εκτός των αντικειμενικών αξιών, με μη αποδοχή από τον φορολογούμενο της προεκτίμησης προσωρινής αξίας της ΔΟΥ. Σε αυτές τις περιπτώσεις ελέγχονται οι προϋποθέσεις απαλλαγής από τον φόρο μεταβίβασης, το εμβαδόν των ακινήτων καθώς και η αναγραφόμενη στο συμβόλαιο τιμή του ακινήτου. Επίσης ελέγχεται εάν το τέκνο δικαιούται απαλλαγή από τον φόρο γονικής παροχής λόγω πρώτης κατοικίας.
Οι νέες διευθύνσεις
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, αναλαμβάνουν την παρακολούθηση της φορολογικής συμμόρφωσης των φορολογουμένων και της εικόνας τους, την επιτήρηση της διαδικασίας φορολόγησης των ακινήτων, τον προσδιορισμό προσωρινής αξίας για ακίνητα για τα οποία δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα, αλλά και τη διενέργεια ελέγχων και την επιβολή προστίμων σε όσους παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους. Παράλληλα, οι υπάλληλοι των δύο νέων υπηρεσιών θα προσπαθήσουν να μηδενίσουν τις εκκρεμείς υποθέσεις φορολογίας ακινήτων, ενώ θα στέλνουν στις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες υποθέσεις φορολογουμένων οι οποίοι δεν συμμορφώνονται στις υποχρεώσεις τους. Ειδικότερα, οι αρμοδιότητες των ΚΕΦΟΚ είναι:
– Η παρακολούθηση και η εφαρμογή της νομοθεσίας της φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων (ΦΜΑ).
– Η έκδοση πράξεων προσδιορισμού φόρου και προστίμου ή οποιασδήποτε άλλης πράξης.
– Ο προσδιορισμός προσωρινής αξίας για ακίνητα για τα οποία δεν ισχύει ο αντικειμενικός προσδιορισμός αυτής.
– Η διενέργεια ελέγχου και η επιβολή προστίμων στα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους.
– Η χορήγηση χειρόγραφων πιστοποιητικών.
– Η αποστολή των σημαντικών υποθέσεων στις αντίστοιχες ελεγκτικές υπηρεσίες όταν διαπιστώνονται παραβάσεις.
– Ο έλεγχος της ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας μεταβίβασης ακινήτων από τους συμβολαιογράφους ή/και από τους φύλακες μεταγραφών/προϊσταμένους κτηματολογικών γραφείων.
– Η επαλήθευση της ορθότητας του περιεχομένου των δηλώσεων και διασταυρώσεις για τη διαπίστωση της ορθότητας των δηλούμενων στοιχείων.