Tα υψηλά επιτόκια, η περαιτέρω μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η διατήρηση της ρευστότητας και της πρόσβασης στις αγορές στήριξαν τα αποτελέσματα του 2023 των ελληνικών τραπεζών, όπως επισημαίνει η Moody’s. Ωστόσο εκτιμά πως φέτος ο περαιτέρω περιορισμός των NPEs δεν θα είναι εύκολος, ενώ η μείωση των επιτοκίων θα ασκήσει πιέσεις στην κερδοφορία. Παράλληλα, χτυπάει καμπανάκι για τα ακόμη πολύ υψηλά επίπεδα αναβαλλόμενης φορολογίας, τα οποία και υπονομεύουν την ποιότητα των κεφαλαίων και τις προοπτικές συστημικών τραπεζών.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο οίκος, τα NPEs συνέχισαν να μειώνονται την περασμένη χρονιά, με τον μέσο δείκτη NPE να υποχωρεί στο 4,1% περίπου, από 6,2% το 2022. Σε αυτό το επίπεδο, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες συγκλίνουν πιο κοντά στον μέσο όρο των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών (δείκτης NPE στο 2,3% στο εννεάμηνο του 2023). Αν και φέτος οι τράπεζες αναμένουν περαιτέρω μείωση των δεικτών NPEs –είτε μέσω ορισμένων μικρών συναλλαγών στον «Ηρακλή III» είτε μέσω αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων–, η Moody’s θεωρεί ότι θα είναι πιο δύσκολο να επιτύχουν σημαντικές μειώσεις.
Ο οίκος αναμένει νέο οργανικό σχηματισμό NPEs από τους πιο ευάλωτους δανειολήπτες (κυρίως νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις) λόγω των υψηλών επιτοκίων, που θα ασκήσουν πίεση στην ικανότητά τους να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Ταυτόχρονα, οι κίνδυνοι από την πλευρά των πιο ευάλωτων δανειοληπτών είναι πιθανό να αντισταθμιστούν από την ανθεκτικότητα του επιχειρηματικού κλάδου και του νέου δανεισμού που συνδέεται με το RRF.
Tα υψηλά επιτόκια θα δυσκολέψουν ευάλωτους δανειολήπτες να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους.
Οσον αφορά το κεφάλαιο, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες ανακοίνωσαν σχετικά «άνετους» δείκτες εποπτικών κεφαλαίων για το 2023, πάνω από τις ελάχιστες απαιτήσεις, με στήριξη από την ισχυρή κερδοφορία και την οργανική παραγωγή κεφαλαίου. Ο μέσος δείκτης CET1 έφτασε στο 15,7% σε σύγκριση με το 13,8% του 2022, αν και η Moody’s αναμένει ότι οι δείκτες των ενσώματων ιδίων κεφαλαίων (TCE) –τους οποίους και προτιμά στην αξιολόγησή της– θα είναι σημαντικά χαμηλότεροι λόγω των ακόμη υψηλών αναβαλλόμενων φορολογικών πιστώσεων (DTCs) στα βιβλία τους.
Οπως χαρακτηριστικά τονίζει ο κ. Νώντας Νικολαΐδης, αντιπρόεδρος και υψηλόβαθμο στέλεχος πιστωτικών αξιολογήσεων της Moody’s, η συνολική ποιότητα κεφαλαίων και των ενσώματων κοινών ιδίων κεφαλαίων εξακολουθεί να υπονομεύεται από τον σημαντικό όγκο των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων (DTA) που είναι επιλέξιμες για μετατροπή σε DTC.
Τα επίπεδα DTC, δηλαδή ο συμψηφισμός παλαιότερων ζημιών με φορολογικές υποχρεώσεις, παραμένουν υψηλά, στα 12,8 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα συνολικά κεφάλαια CET1 ύψους 23 δισ. ευρώ των συστημικών τραπεζών. «Θεωρούμε ότι αυτά τα επίπεδα DTC αποτελούν χαμηλότερης ποιότητας κεφάλαια, αν και αναγνωρίζονται ως κεφάλαιο CET1 από την ΕΚΤ. Ο δείκτης για τα ενσώματα ίδια κεφάλαια υπολογίζεται πως ήταν χαμηλότερος (από 100 έως 500 μονάδες βάσης) από τους δείκτες CET1 του 2023, λόγω της προσαρμογής μας για τα DTC και των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων ενεργητικού (RWAs), γεγονός που οφείλεται κυρίως στην έλλειψη επενδυτικής βαθμίδας από την Ελλάδα (από τη Moody’s)», τονίζει ο κ. Νικολαΐδης.
Στο μέτωπο της κερδοφορίας, ο οίκος επισημαίνει πως τα υψηλά καθαρά επιτοκιακά έσοδα (ΝΙΙ) ήταν «υπεύθυνα» για τη βελτίωση των επιδόσεων των τραπεζών, καθώς αυξήθηκαν κατά το εντυπωσιακό 51% το 2023, υποστηρίζοντας τα βασικά λειτουργικά έσοδα, με ώθηση από τα υψηλά επιτόκια δανείων και τις νέες εκταμιεύσεις. Για το 2024-2025 η Moody’s αναμένει διατήρηση της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών, αν και τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια θα δεχθούν πίεση λόγω των επερχόμενων μειώσεων των επιτοκίων στο β΄ εξάμηνο καθώς και των υψηλότερων beta καταθέσεων.