Επιστολή στην κυβέρνηση, με την οποία ζητεί να εκχωρηθεί στην Επιτροπή Ανταγωνισμού η αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες και στα ταχυδρομεία, απέστειλε ο πρόεδρος της Επιτροπής, Γιάννης Λιανός. Η επιστολή απευθύνεται στους υπουργούς Επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη και Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη και απεστάλη μία ημέρα πριν η Επιτροπή Ανταγωνισμού (Ε.Α.) δημοσιοποιήσει το περιεχόμενο μελέτης για την αγορά τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με το κείμενο της επιστολής, η αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού πρέπει να περάσει στην Ε.Α. καθώς, όπως διαπιστώνει, υπάρχει πρόβλημα ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες. Προς επίρρωσιν αυτού, ο πρόεδρος της Ε.Α. επισυνάπτει στη σχετική επιστολή προς τους υπουργούς τη μελέτη περίπου 50 σελίδων, στην οποία η χώρα εμφανίζεται ως η πιο ακριβή στην Ε.Ε. και στον ΟΟΣΑ. Τη μελέτη πραγματοποίησε η φινλανδική εταιρεία Rewheel για λογαριασμό της ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Η κριτική
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ε.Α., o αποκλεισμός της Επιτροπής Ανταγωνισμού από τον έλεγχο στην αγορά των τηλεπικοινωνιών δεν είναι ορθολογικός. Κατ’ αρχάς, όπως τονίζει, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ε.Ε. όπου η σχετική αρμοδιότητα έχει εκχωρηθεί σε άλλη ανεξάρτητη αρχή.
Επιπλέον, όπως αναφέρει ο κ. Λιανός, η μεταφορά της αρμοδιότητας είναι αναγκαία προκειμένου να αποφευχθεί ένα φαινόμενο «κατάληψης» της ανεξάρτητης αρχής, δηλαδή της δημιουργίας στενών σχέσεων και επιρροής της Αρχής με τους ρυθμιζόμενους της αγοράς. Αυτό «δεν πρέπει να εκληφθεί ως κριτική στους εξαιρετικούς συναδέλφους της ΕΕΤΤ οι οποίοι, όπως και συνάδελφοι σε άλλες τομεακές ανεξάρτητες αρχές, χαίρουν της απόλυτης προσωπικής εκτίμησης και σεβασμού μας…» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο τρίτος λόγος που επιβάλλει τη μεταφορά ελέγχου της αρμοδιότητας ελέγχου της αγοράς τηλεπικοινωνιών στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, κατά τον κ. Λιανό, είναι η μεγάλη πολυπλοκότητα των μέσων και των υπηρεσιών και ο κατακερματισμός του ελεγκτικού τους έργου. Ετσι, ενώ έχουμε σύγκλιση των αγορών τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής, στην πρώτη περίπτωση ο έλεγχος του ανταγωνισμού βρίσκεται στην ΕΕΤΤ και στη δεύτερη στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Τέλος, επικαλούμενος τα στοιχεία της μελέτης της Rewheel, κάνει λόγο για «στενό ολιγοπώλιο» στην αγορά των τηλεπικοινωνιών και χρεώσεις που καθιστούν τη χώρα μία από τις πιο ακριβές στην Ε.Ε., και μάλιστα με μεγάλα εμπόδια εισόδου νέων παικτών στην αγορά. «Η μελέτη επισημαίνει ότι η Ελλάδα είναι η χώρα της Ευρώπης με τα ακριβότερα δεδομένα, πράγμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει την ψηφιακή μετάλλαξη της χώρας και να αυξήσει σημαντικά το κόστος των εταιρειών από την Ελλάδα που συμμετέχουν στις διεθνείς αλυσίδες ψηφιακής αξίας». Και συνεχίζει: «Αυτές οι τιμές δεν οφείλονται στην υψηλή φορολογία, ούτε είναι αναγκαίες για τη μετάβαση στο 5G».
Απαντώντας η ΕΕΤΤ στις ανακοινώσεις της Ε.Α., σημειώνει ότι η ανάθεση της αρμοδιότητας του ελέγχου του ανταγωνισμού στην αγορά των τηλεπικοινωνιών «συμβαδίζει απόλυτα με έναν εθνικό σχεδιασμό, ο οποίος αντιμετωπίζει τον τομέα των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής ως τομέα στρατηγικής σημασίας και προτεραιότητας». Η ΕΕΤΤ επισημαίνει ότι ο έλεγχος αυτός της αγοράς διενεργείται τα τελευταία 20 χρόνια επιτυχώς και ότι μέχρι σήμερα έχει συμβάλει στο άνοιγμα της ελληνικής αγοράς, στην τεχνολογική εξέλιξη, στην προστασία του καταναλωτή/χρήστη και της ελληνικής οικονομίας. Η ΕΕΤΤ επικρίνει ακόμη τα στοιχεία της μελέτης της Rewheel. «Η μελέτη την οποία επικαλείται και παρουσιάζει η Επιτροπή Ανταγωνισμού εμφανίζει παράδοξα και εν πολλοίς αντιφατικά στοιχεία, ενώ η μεθοδολογία που ακολουθεί είναι αμφιβόλου αξιοπιστίας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με την ΕΕΤΤ, «η επιλογή στη σύγκριση πακέτων που δεν είναι αντιπροσωπευτικά της μέσης χρήσης στην ελληνική αγορά, καθώς δεν υπάρχει ρητή αναφορά στην επιβάρυνση της φορολογίας, ή άλλων χαρακτηριστικών, όπως η χρονική δέσμευση του συμβολαίου, η επιδότηση συσκευής ή εκπτωτική πολιτική κ.λπ., αφορά ένα πολύ μικρό μερίδιο αγοράς».
Πάντως, το θέμα των αρμοδιοτήτων των ανεξάρτητων αρχών στη χώρα μας είχε τεθεί και στο παρελθόν, ειδικά κατά την περίοδο εφαρμογής των μνημονίων με στόχο τον εξορθολογισμό της λειτουργίας του κράτους. Για παράδειγμα, το 2012 είχε εξεταστεί το ενδεχόμενο της συγχώνευσης της ΕΕΤΤ με το ΕΣΡ ή ακόμη και τη ΡΑΕ. Ωστόσο, όλα τα πορίσματα που κατέθεσαν οι επιτροπές που είχαν δημιουργηθεί δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα.
Επιπλέον, όπως αναφέρουν στελέχη της ΕΕΤΤ, η αρμοδιότητα του ελέγχου του ανταγωνισμού στις τηλεπικοινωνίες δόθηκε στην ΕΕΤΤ το 2000, εξαιτίας της αδυναμίας (υποστελέχωση κ.λπ.) να τον ασκήσει η τότε Επιτροπή Ανταγωνισμού. Το ίδιο συνέβη και με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), η οποία ασκεί τις αρμοδιότητες ελέγχου του ανταγωνισμού στην αγορά ενέργειας, κατά παρέκκλιση και αυτή όσων ισχύουν στην Ε.Ε. Ιδίως στις τηλεπικοινωνίες, η τότε κυβέρνηση θέλοντας να δημιουργήσει πολύ γρήγορα ένα μηχανισμό ελέγχου της αγοράς τηλεπικοινωνιών, καθώς ήδη είχαν αρχίσει να δραστηριοποιούνται μεγαθήρια της εποχής (Telecom Italia, Vodafone κ.ά.), ανέθεσε την αρμοδιότητα στην ΕΕΤΤ. Η τελευταία ήταν η πρώτη και πιο αυτάρκης ανεξάρτητη αρχή με δικούς της πόρους και ευάριθμο προσωπικό.
Πανάκριβη η Ελλάδα στις χρεώσεις, λέει η Rewheel
Η ελληνική αγορά τηλεπικοινωνιών παραμένει μία από τις πιο ακριβές χώρες και πιο αντιανταγωνιστικές της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, αναφέρει σε έκθεσή της η Rewheel, που συνέταξε για λογαριασμό της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες θεωρούν ότι η μελέτη βασίζεται σε ανακρίβειες και εσφαλμένα συμπεράσματα και εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ακόμη και τον Μάρτιο του 2020, δηλαδή μετά την προτροπή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για μείωση των χρεώσεων, οι τιμές κινητής τηλεφωνίας παραμένουν οι πιο υψηλές μεταξύ των 41 χωρών-μελών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ. «Με προϋπολογισμό 20 ευρώ τον μήνα, στην Ελλάδα ο καταναλωτής αγοράζει ένα πρόγραμμα 4G κινητής το οποίο δεν ξεπερνά τα 2,6 gigabytes δεδομένων, τα 300 λεπτά ομιλίας και τα 500 SMS. Σε όλες τις άλλες αγορές, με 20 ευρώ τον μήνα, ο καταναλωτής θα μπορούσε να αγοράσει περίπου 7 φορές περισσότερα gigabytes, τουλάχιστον, και επιπλέον απεριόριστα λεπτά ομιλίας και (SMS)», αναφέρει χαρακτηριστικά. Μάλιστα, όπως υπογραμμίζεται, οι χρεώσεις στην Ελλάδα είναι υψηλότερες εκείνες των άλλων χωρών, ακόμη και πριν από την εφαρμογή της φορολογίας. «Ακόμη και μετά την εξαίρεση του φόρου κινητής τηλεφωνίας από τις τιμές Μαρτίου 2020 που προσφέρουν οι Cosmote, Vodafone και Wind και ισχύουν για όλους τους καταναλωτές, η Ελλάδα εξακολουθεί να κατατάσσεται ως η χώρα με τον μικρότερο όγκο δεδομένων (μηδέν Gigabyte) μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ…».
Η Rewheel αποδίδει τις υψηλές χρεώσεις στο «κλειστό ολιγοπώλιο» –όπως το χαρακτηρίζει– που έχει δημιουργηθεί στην αγορά, μεταξύ των τριών επιχειρήσεων κινητής τηλεφωνίας. Οπως σημειώνει, η ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας ελέγχεται από τους ίδιους τρεις φορείς εταιρείες κινητής τηλεφωνίας τα τελευταία 20 χρόνια, τα μερίδια αγοράς των οποίων παραμένουν σταθερά από το 2009. Ενας τέταρτος παίκτης θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά, σημειώνει η μελέτη.
Τις θέσεις της Rewheel επικρίνουν με σφοδρότητα οι δύο από τις τρεις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, Vodafone και Wind. Στελέχη της Vodafone χαρακτήριζαν χθες «συνονθύλευμα ανακριβειών» και «ανεδαφικές αναφορές, που όχι μόνον δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, αλλά παρασύρουν τον αναγνώστη σε λάθος συμπεράσματα και υπονομεύουν το ψηφιακό άλμα της Ελλάδος, και μάλιστα για λόγους άσχετους από την καλή λειτουργία των θεσμών της χώρας».
Από την άλλη πλευρά, τα στελέχη της Wind σημείωναν ότι «η “μελέτη” βασίζεται σε αδόκιμη μεθοδολογία, περιλαμβάνει πλήθος ανακριβειών και εσφαλμένων συμπερασμάτων που βάλλουν κατά της φήμης του κλάδου των τηλεπικοινωνιών, ως ενός από τους πιο δυναμικούς και ανταγωνιστικούς στην ελληνική αγορά. Παράλληλα, υπονομεύει την ψηφιακή πορεία της χώρας». Τέλος, παράγοντες της διοίκησης της Wind σημείωναν ότι «το πρώτο πράγμα που αντιλαμβάνεται κάποιος είναι ότι τα αποτελέσματα της “μελέτης” δεν αποτελούν έγκυρη και κυρίως αντικειμενική πηγή πληροφόρησης…».
Επιπλέον, αναφορικά με τον αριθμό των παικτών σε μια αγορά, στελέχη της Vodafone σημειώνουν ότι ακόμη και στις λεγόμενες πιο «φιλελεύθερες» αγορές του πλανήτη και πολύ μεγαλύτερες αγορές από την ελληνική, πρόσφατα οι τέσσερις παίκτες στις ΗΠΑ έγιναν τρεις, ενώ στη Βρετανία η διαδικασία αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους μήνες με τη συγχώνευση των O2 και Virgin.
Για το θέμα, πάντως, που άνοιξε η Επιτροπή Ανταγωνισμού με τη Rewheel, αργά ή γρήγορα θα πάρει αποφάσεις η ίδια η κυβέρνηση. Κυβερνητικά στελέχη που ρωτήθηκαν σχετικά, κράτησαν κλειστά χαρτιά, σημειώνοντας ότι δεν παρεμβαίνουν στις αποφάσεις και στη λειτουργία των ανεξάρτητων αρχών.