Παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ένα μεγάλο ποσοστό εταιρειών κατανοεί τη σημασία της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης για την ίδια την ανάπτυξη της επιχείρησης, αλλά και για όλους τους συμμετόχους της και υποστηρίζει τον θεσμό διατηρώντας –είτε ακόμη και αυξάνοντας– τις δαπάνες. Συγκεκριμένα, 67% των εταιρειών διατήρησαν τα έξοδά τους για ενέργειες ΕΚΕ, ενώ 17% των εταιρειών το αύξησε. Για το προσεχές μέλλον, 83% των εταιρειών σκοπεύουν να διατηρήσουν τις δαπάνες για ΕΚΕ στα ίδια επίπεδα, ενώ το υπόλοιπο 17% σκοπεύει να τις αυξήσει. Πρόκειται για τα σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας –που για πρώτη φορά γίνεται στη χώρα μας– με θέμα το κόστος και τις δαπάνες των ενεργειών ΕΚΕ στην Ελλάδα, την οποία διεξήγαγε το Κέντρο Αειφορίας CSE (Centre for Sustainability and Excellence) με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Εταιρικής Ευθύνης (CRI).
Αποτελέσματα
Σημαντικά είναι τα αποτελέσματα που απέδωσε η αναζήτηση, ο εντοπισμός και η καταγραφή των εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές εταιρείες στην ενσωμάτωση πρακτικών ΕΚΕ, μέσα από τη συγκεκριμένη έρευνα που διενεργήθηκε σε ελληνικές εταιρείες που εξέδωσαν «Απολογισμούς ΕΚΕ» στην περίοδο 2012 – 2014 με βάση το διεθνές Πρότυπο GRI (Global Reporting Initiative). Οι εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα είναι πολυεθνικές (21%), μεγάλες εθνικές (60%) και μικρομεσαίες (19%). Και οι κλάδοι στους οποίους ανήκουν, είναι η ενέργεια (12%), οι οικονομικές υπηρεσίες (12%), η βιομηχανία (12%), τρόφιμα/ποτά (10%), τηλεπικοινωνίες (10%).
Ως κυρίαρχο εμπόδιο αναφέρεται η έλλειψη μέτρησης των ποσοτικών αποτελεσμάτων και οφελών από την κάθε ενέργεια ΕΚΕ, αλλά και η γενικότερη αβεβαιότητα για τα κέρδη και τα οφέλη από αυτές. Και, ενώ το οικονομικό κόστος αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ανασταλτικούς παράγοντες στην υλοποίηση ενεργειών ΕΚΕ, παρατηρείται έλλειψη έρευνας και γνώσεων, τόσο για το κόστος όσο και για την απόδοση. Σύμφωνα με την έρευνα, η συνολική δαπάνη των εταιρειών εκτιμάται ότι ανέρχεται ετησίως σε περίπου 55 εκατ. ευρώ. Ποσό που αντιστοιχεί σε ένα μέσο ποσοστό επί του κύκλου εργασιών των εταιρειών αυτών, της τάξεως 0,085%, και χαρακτηρίζεται «όχι ιδιαίτερα υψηλό» σε σύγκριση με βέλτιστες πρακτικές και με διεθνείς νομοθεσίες.
Οφέλη
Σημειώνεται ωστόσο ότι οι εταιρείες που υλοποιούν ενέργειες είτε προγράμματα ΕΚΕ στην Ελλάδα, είναι πολύ περισσότερες από τις 42 εταιρείες της έρευνας, άρα και το ποσό που πραγματικά δαπανάται, εκτιμάται ότι είναι αρκετά μεγαλύτερο. «Εκτιμούμε ότι η έρευνα θα αναδείξει περισσότερο την ανάγκη για μέτρηση των ωφελειών από τα υπάρχοντα προγράμματα και δαπάνες ΕΚΕ, ώστε οι εταιρείες να την ενσωματώσουν περισσότερο στη στρατηγική τους», σχολιάζει ο κ. Νίκος Αυλώνας, πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας, εκπαιδευτικού και συμβουλευτικού οργανισμού, εξειδικευμένου στα θέματα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, που εφέτος συμπληρώνει τα δέκα χρόνια λειτουργίας του.
Ενα συμπέρασμα στο οποίο οδηγεί η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας, είναι και το ότι «υπάρχει επιτακτική ανάγκη για την αναβάθμιση της στρατηγικής –κατ’ επέκταση και των Απολογισμών– των ελληνικών εταιρειών, ώστε να συμβαδίζουν με τα διεθνή πρότυπα». Μια αναβάθμιση, που μπορεί να επιτευχθεί όταν οι εταιρείες αποτυπώνουν στις εκθέσεις ΕΚΕ την αναλυτική στρατηγική τους για την ΕΚΕ, όπως και τη δέσμευσή τους στους δεδηλωμένους στόχους τους. Κάτι, που παράλληλα θα συμβάλλει και στην αύξηση του ποσοστού των εταιρειών που επιλέγουν και την εξωτερική διασφάλιση. Με δεδομένο μάλιστα ότι η τάση για εξωτερική διασφάλιση γίνεται όλο και πιο επιτακτική κυρίως εκ μέρους των επενδυτών και των πελατών. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Αειφορίας, μόνο κατά 45% χρησιμοποιούνται διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα για διασφάλιση.
Νομοθεσία
Οσο για το κρίσιμο θέμα της θέσπισης νομοθεσίας που να επιβάλλει συγκεκριμένες δαπάνες για ενέργειες ΕΚΕ, οι αναλυτές της έρευνας εφιστούν «ιδιαίτερη προσοχή» για ύπαρξη αρνητικών αποτελεσμάτων. Είναι πιθανόν, δηλαδή, οι εταιρείες να αντιμετωπίσουν την υποχρεωτική ΕΚΕ σαν μια διαδικαστική δραστηριότητα, ώστε να καλυφθούν νομικά και να απέχουν όμως από την αναζήτηση καινοτομίας και από ενέργειες που αποδίδουν κέρδος και είναι ωφέλιμες για την κοινωνία και το περιβάλλον. Ωστόσο, η νέα νομοθεσία της Ε.Ε. σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της οποίας περί τις 370 εταιρείες στην Ελλάδα υποχρεούνται να εκδίδουν Απολογισμούς, θα συμβάλλει σημαντικά, αφενός στην αύξηση των εταιρειών που θα προχωρήσουν σε ενέργειες ΕΚΕ, αφετέρου θα επαυξήσουν το συνολικό πόσον που δαπανάται για τις ενέργειες αυτές από τις εταιρείες.
Διευκρινίζεται επίσης ότι οι εκτιμήσεις για τις συνολικές δαπάνες ΕΚΕ, όπως αναφέρονται στα συμπεράσματα της έρευνας, έγιναν «με πρόσθετες εκτιμήσεις και αναγωγή με στόχο να υπάρξει συνολική απεικόνιση στην Ελλάδα και για τις 42 εταιρείες που εκδίδουν Κοινωνικούς Απολογισμούς».
Μείωση εξόδων
Το ποσοστό των εταιρειών που μείωσαν τα έξοδα για ενέργειες ΕΚΕ –σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 50%– οφείλεται στην κρίση που επηρέασε την επιχειρηματικότητα. Αναφέρονται επίσης και περιπτώσεις που, αν και η εταιρεία έχει αυξήσει οριακά τα έσοδά της σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, δήλωσαν ότι «είμαστε επιφυλακτικοί με τις εξελίξεις». Εξίσου ενθαρρυντικό είναι και το ποσοστό 17% των εταιρειών της έρευνας που σκοπεύουν τον επόμενο χρόνο να αυξήσουν τις δαπάνες για ενέργειες ΕΚΕ. Τελικό συμπέρασμα, όπως προκύπτει από την ανάλυση των αποτελεσμάτων, είναι και η ανάγκη εκπαίδευσης των εταιρειών στις ανεξάρτητες μεθοδολογίες ποσοτικής μέτρησης της απόδοσης της ΕΚΕ. Κάτι, που θα έχει καλύτερα αποτελέσματα για τις εταιρείες και μεγαλύτερη θετική επίδραση στην κοινωνία, στο περιβάλλον και στους εργαζόμενους και «θα συμβάλλει σε ένα καλύτερο αύριο για τη χώρα μας» καταλήγει η λεπτομερής και ενδιαφέρουσα αυτή έρευνα, τον συντονισμό της οποίας είχε η κ. Μαρίνα Αλωνιστιώτη και επιστημονικός υπεύθυνος ήταν ο κ. Γεώργιος Μαρκεζίνης.