Σε συμφωνία για την ενεργοποίηση της νέας πιστωτικής γραμμής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) κατέληξε χθες το Eurogroup. Οπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της τηλεδιάσκεψης, βάσει της εκ των προτέρων αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης πληρούν τις προϋποθέσεις για να αιτηθούν στήριξη από το Pandemic Crisis Support, όπως ονομάζεται το νέο εργαλείο. Τα δάνεια, με μέση ωρίμανση τα 10 χρόνια και επιτόκιο που θα είναι «οριακά πάνω από το μηδέν», όπως είπε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ στη συνέντευξη Τύπου, μπορούν να φθάσουν το 2% του ΑΕΠ της χώρας που προσφεύγει, με στοιχεία του περασμένου έτους.
Τόσο ο κ. Ρέγκλινγκ όσο και ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο και ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων της Ε.Ε. τόνισαν ότι ο μόνος όρος για την παροχή της βοήθειας είναι η δέσμευση των χωρών ότι θα δαπανήσουν τα χρήματα για την κάλυψη άμεσων και έμμεσων δαπανών που συνδέονται με την υγειονομική κρίση, βάσει της συμφωνίας της 9ης Απριλίου. Η νέα πιστωτική γραμμή έχει ημερομηνία λήξης στις 31.12.2022, αλλά μπορεί να καταργηθεί νωρίτερα, με απόφαση του συμβουλίου διοικητών του Μηχανισμού. Θα διατίθεται στις χώρες που θα την αιτηθούν για 12 μήνες, με δυνατότητα δύο εξάμηνων παρατάσεων.
Η εποπτεία θα είναι αντιστοίχως χαλαρή. Περιγράφεται σε επιστολή που απέστειλαν προχθές ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι. Οπως σημειώνουν στην επιστολή: «Δεδομένης της πολύ συγκεκριμένης και περιορισμένης εμβέλειας του Pandemic Crisis Support, που είναι ένα εφάπαξ εργαλείο προσωρινής φύσης, συνδεδεμένο με την κρίση της COVID-19, δικαιολογείται ένα απλοποιημένο πλαίσιο παροχής στοιχείων και παρακολούθησης». Βάσει αυτού, σημειώνεται, η Κομισιόν θα περιοριστεί στην πιστοποίηση ότι οι πόροι θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη άμεσων και έμμεσων υγειονομικών δαπανών που συνδέονται με την πανδημία, ενώ δεν θα λάβουν χώρα ειδικές αποστολές της Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη.
Υψηλόβαθμη πηγή του οικονομικού επιτελείου δηλώνει ικανοποίηση για τις διατυπώσεις σχετικά με τους όρους πρόσβασης και τη χαλαρή μέθοδο αξιολόγησης του Pandemic Crisis Support. Με βάση το όριο του 2% του ΑΕΠ που ισχύει για κάθε κράτος-μέλος, η Ελλάδα μπορεί να αντλήσει έως 3,7 δισ. ευρώ από τον ESM. Η Αθήνα, ωστόσο, δεν έχει άμεσα σχέδια να προσφύγει στη νέα πιστωτική γραμμή.
Η γαλλική πρόταση
Εν τω μεταξύ, νέα πρόταση για το Ταμείο Ανάκαμψης κατέθεσε η Γαλλία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προετοιμάζει την εισήγησή της επ’ αυτού. Το Παρίσι προτείνει ένα εργαλείο που θα δαπανήσει τουλάχιστον 150-300 δισ. ευρώ ετησίως κατά την τριετία 2021-2023 με τη μορφή επιχορηγήσεων.
Σε συνδυασμό με δάνεια προς τα κράτη-μέλη –«πολύ μεγάλης διάρκειας και πολύ χαμηλών επιτοκίων», όπως σημειώνει αξιωματούχος του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών–, το συνολικό μέγεθος των δαπανών για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας πρέπει να φθάσει το 1-1,5 τρισεκατομμύριο ευρώ.
Οι πόροι προτείνεται να προκύψουν από μια εφάπαξ έκδοση χρέους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με διάρκεια ωρίμανσης 2-8 ετών και με εξασφάλιση την αυξημένη οροφή των ίδιων πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού (ΠΔΠ) και εγγυήσεις των κρατών-μελών. Η προτίμηση για την έκδοση χρέους συνδέεται με την ανάγκη «να απλωθεί το κόστος αποπληρωμής σε βάθος χρόνου», όπως ανέφερε η ίδια αξιωματούχος. Το γαλλικό έγγραφο τονίζει επίσης την ανάγκη «το ταμείο να συσταθεί το ταχύτερο δυνατό, ενδεχομένως πριν τεθεί σε ισχύ το επόμενο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο» (1.1.2021).