Σε 10πλάσιο επίπεδο σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο θα παραμείνουν τα κόκκινα δάνεια των τραπεζών ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύματος τιτλοποιήσεων που επιτεύχθηκε μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής». Το ύψος των κόκκινων δανείων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, μετά τις τιτλοποιήσεις ύψους 31 δισ. ευρώ που εντάχθηκαν στον «Ηρακλή», θα μειωθεί στα 35 δισ. ευρώ και το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) θα περιοριστεί στο 25% έναντι 36% που ήταν στα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Θα παραμείνει ωστόσο σε δυσθεώρητα επίπεδα έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου, που είναι μόλις 2,8%. Στα υπόλοιπα των 35 δισ. ευρώ των κόκκινων δανείων δεν περιλαμβάνονται αυτά που θα αφήσει πίσω της η πανδημία και τα οποία υπολογίζονται από 5 έως 10 δισ. ευρώ, ανάλογα με τις εκτιμήσεις, δημιουργώντας ένα πιεστικό πλαίσιο για τις τράπεζες, που έχουν δεσμευτεί να περιορίσουν τα NPEs σε μονοψήφιο ποσοστό. Οι τιτλοποιήσεις που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα στον «Ηρακλή» είναι:
• Το χαρτοφυλάκιο Cairo, αξίας 7,5 δισ. ευρώ, της Εurobank.
• Το Galaxy, αξίας 10,8 δισ. ευρώ, της Alpha Bank.
• Τα Phoenix και Vega, συνολικής αξίας 6,9 δισ. ευρώ, της Τράπεζας Πειραιώς.
• Το Frontier, αξίας 6,1 δισ. ευρώ, της Εθνικής Τράπεζας.
Για τη μείωση των NPEs κατά 31 δισ. ευρώ από τον περασμένο Ιούνιο έως και τον Ιούνιο του 2021, οπότε και θα ολοκληρωθεί και η τιτλοποίηση Frontier της Εθνικής Τράπεζας, το Δημόσιο έχει δώσει εγγυήσεις αξίας 11,9 δισ. ευρώ. Συγκεκριμένα έχει εγγυηθεί 2,4 δισ. ευρώ για τη Eurobank, 3,8 δισ. ευρώ για την Alpha Bank, 2,4 δισ. ευρώ για την Πειραιώς και άλλα 3,3 δισ. ευρώ για την Εθνική. Για την εξασφάλιση της κρατικής εγγύησης οι τράπεζες πληρώνουν κάθε χρόνο στο Δημόσιο προμήθεια που υπολογίζεται με βάση το ασφάλιστρο κινδύνου της χώρας (CDs) και το οποίο, λόγω της απομάκρυνσης του κινδύνου χρεοκοπίας, έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά και συγκεκριμένα κάτω από το 1%. Ετσι, οι τράπεζες έβγαλαν από τους ισολογισμούς τους κόκκινα δάνεια 31,9 δισ. ευρώ, από τα οποία κράτησαν, με τη μορφή ομολόγων, το σχετικά «καλό» κομμάτι, δηλαδή 11,9 δισ. ευρώ –όσα εγγυήθηκε το Δημόσιο– και μεταβίβασαν σε funds το μεγαλύτερο τμήμα των δανείων που είναι μεσαίας και χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας. Υπενθυμίζεται ότι η δομή των τιτλοποιήσεων περιλαμβάνει:
• Τα ομόλογα υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes), δηλαδή το τμήμα των κόκκινων δανείων που έχει μεγαλύτερες πιθανότητες είσπραξης ενός μέρους της οφειλής. Το τμήμα αυτό εγγυάται το Δημόσιο, και οι τράπεζες, αντί των δανείων αυτών, κρατούν στον ισολογισμό τους το ομόλογο που εκδίδουν, εισπράττοντας κουπόνι.
• Τα ομόλογα μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας (mezzanine notes), δηλαδή το τμήμα των κόκκινων δανείων που έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάκτησης και μέσω των τιτλοποιήσεων είναι αυτό που οι τράπεζες διαθέτουν σε επενδυτές.
• Τα ομόλογα χαμηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (junior notes), δηλαδή το τμήμα των κόκκινων δανείων που έχουν σχεδόν μηδαμινή πιθανότητα ανάκτησης. Για τα δάνεια αυτά οι τράπεζες έχουν πάρει προβλέψεις έως και 100% και γι’ αυτό τα μεταβιβάζουν ουσιαστικά άνευ τιμήματος είτε στους επενδυτές είτε σε μετόχους τους.
Οι τιτλοποιήσεις που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του «Ηρακλή» επέφεραν κεφαλαιακές ζημίες ύψους 6 δισ. ευρώ, καθώς, με δεδομένο ότι τα δάνεια που μεταβιβάστηκαν ήταν βαθιά κόκκινα, η αξία τους, κυρίως των ομολόγων μεσαίας εξοφλητικής προτεραιότητας, δεν ξεπέρασε τα 200 εκατ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην τιτλοποίηση Cairo της Eurobank, συνολικής αξίας 7,5 δισ. ευρώ, το mezzanine τμήμα ήταν 1,4 δισ. ευρώ και η αποτίμησή του διαμορφώθηκε στα 71 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, στην τιτλοποίηση Galaxy της Alpha Bank, συνολικής αξίας 10,8 δισ. ευρώ, το mezzanine τμήμα ήταν 750 εκατ. και η αποτίμησή του διαμορφώθηκε στα 43 εκατ. ευρώ. Στις τιτλοποιήσεις Phoenix και Vega, συνολικής αξίας 6,9 δισ. ευρώ, της Τράπεζας Πειραιώς, το mezzanine ήταν 400 εκατ. ευρώ και η αποτίμηση εκτιμάται κάτω από 40 εκατ. ευρώ. Στην τιτλοποίηση της Εθνικής Τράπεζας, αξίας 6,1 δισ. ευρώ, η οποία «τρέχει» αυτή την περίοδο, το mezzanine τμήμα διαμορφώνεται στα 450 εκατ. ευρώ και η αποτίμησή του θα αποτυπωθεί στις προσφορές που θα κατατεθούν κατά τη διαγωνιστική διαδικασία.
Σημαντικό όφελος προήλθε από τις πωλήσεις πλειοψηφικού πακέτου των εταιρειών διαχείρισης που τρεις από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, και συγκεκριμένα η Eurobank, η Alpha Bank και η Τράπεζα Πειραιώς, είχαν συστήσει. Στο πλαίσιο των μοντέλων carve out που υλοποίησαν, δηλαδή της απόσχισης της μονάδας διαχείρισης κόκκινων δανείων σε μια νέα εταιρεία, την οποία μεταβίβασαν σε ποσοστό 80% σε ξένους επενδυτές, η Τράπεζα Πειραιώς εισέπραξε τίμημα 296 εκατ. ευρώ για τη μεταβίβαση της μονάδας RBU στον σουηδικό όμιλο Intrum, η Eurobank 211 εκατ. ευρώ για τη μεταβίβαση της FPS –μετονομάστηκε σε doValue– στον ιταλικό όμιλο doValue και η Alpha Bank 214 δισ. ευρώ για την Cepal, που μεταβιβάστηκε στην Davidson Kempner. Εξίσου σημαντικό είναι το όφελος από τη μεταφορά περίπου 3.000 τραπεζοϋπαλλήλων στις εταιρείες διαχείρισης.