Μπορεί την Πέμπτη να πιστώθηκαν οι αποζημιώσεις απόλυσης ύψους 22,3 εκατομμυρίων στους περίπου 1.060 εργαζομένους της ΛΑΡΚΟ, όπως προβλέπει η νομική διαδικασία εξυγίανσης του κρατικοδίαιτου χρεοκοπημένου δεινόσαυρου, ωστόσο η απασχόλησή τους στη ζημιογόνο υπό ιδιωτικοποίηση μεταλλευτική βιομηχανία συνεχίζεται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Γι’ αυτό άλλωστε τα συνδικαλιστικά σωματεία ματαίωσαν την απεργία που ήταν προγραμματισμένη για την Παρασκευή και η οποία στρεφόταν κατά της διαδικασίας πώλησης που έχει συμφωνηθεί με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Ωστόσο, η διαδικασία της υποβολής δεσμευτικών προσφορών, προχθές Παρασκευή, στον διπλό διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ και του ειδικού διαχειριστή (που «τρέχει» εδώ και σχεδόν δυόμισι χρόνια), για την ενοικίαση του εργοστασίου της Λάρυμνας και την πώληση περιουσιακών στοιχείων, αναβλήθηκε για μία ακόμη φορά υπό την ανησυχία ενός ενδεχόμενου άγονου αποτελέσματος. Η νέα προθεσμία έχει προσδιοριστεί για τις 26 Αυγούστου και η χορήγηση παράτασης εξηγείται από τους φορείς πώλησης της εταιρείας ως το αποτέλεσμα σχετικών αιτημάτων από τους επενδυτές. Αλλά ακόμα και έτσι, κανείς δεν είναι πλέον βέβαιος πως θα είναι και η τελευταία παράταση. Ή, ακόμα περισσότερο, πως θα εμφανιστεί έστω και ένας επενδυτής.
Αποζημιώθηκαν οι εργαζόμενοι, αλλά εξακολουθούν να απασχολούνται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Και αυτό όχι μόνο διότι οι χειρισμοί που έχουν γίνει θα φέρουν τον οιονδήποτε νέο ιδιοκτήτη, που καλείται να δεσμευτεί για επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων για περιβαλλοντική συμμόρφωση και εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας, αντιμέτωπο με τα σωματεία των εργαζομένων, «που θα αξιώνουν μετατροπή όλων των συμβάσεων ορισμένου χρόνου σε αορίστου», όπως αναφέρουν πηγές της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Αλλά και επειδή τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς έχουν μεταβληθεί: η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος που απαιτείται για την παραγωγή του σιδηρονικελίου έχει σχεδόν δεκαπλασιαστεί μέσα σε δυόμισι χρόνια και το κόστος χρήματος ενισχύεται. Είναι χαρακτηριστικό πως ακόμα και χωρίς τις επιβαρύνσεις του ρεύματος, αφού οι υποχρεώσεις της ΛΑΡΚΟ προς τη ΔΕΗ εξυπηρετούνται υποτυπωδώς και μόνο κατά την τελευταία διετία της ειδικής διαχείρισης, η επιχείρηση ήταν βαθιά ζημιογόνος.
Υπενθυμίζεται ότι στη διαδικασία ειδικής διαχείρισης οδηγήθηκε η ΛΑΡΚΟ εξαιτίας των χρεών της και των κρατικών επιδοτήσεων. Ως εκ τούτου, ο ειδικός διαχειριστής που τοποθετήθηκε λίγο πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας βρήκε την εταιρεία με αρνητική καθαρή θέση, η οποία στα τέλη του 2019 ξεπερνούσε τα 407 εκατ. ευρώ. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είχαν ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 350 εκατ. αφορούν τη ΔΕΗ), ενώ στις αρχές του 2020 η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη συμμόρφωση με τις αποφάσεις περί παράνομων κρατικών ενισχύσεων προς τη ΛΑΡΚΟ, ύψους 170 εκατ.
Ως αποτέλεσμα της επιβλήθηκε πρόστιμο 4,4 εκατ. ανά εξάμηνο (από το 2017) και 5,5 εκατ. κατ’ αποκοπήν, τη στιγμή που κάθε έξι μήνες λειτουργίας της ΛΑΡΚΟ σημαίνουν επιβάρυνση 22,5 εκατ., ή 123.000 ευρώ ημερησίως, αφού η επιχείρηση «καίει» περίπου 3 εκατομμύρια τον μήνα (στοιχεία Απριλίου 2022). Στα ποσά αυτά θα πρέπει να συνυπολογιστούν τα 52 εκατ. που έχει δώσει το Δημόσιο μέχρι στιγμής στην ειδική διαχείριση για να συνεχιστεί η λειτουργία του εργοστασίου. Οπως και τα 23 εκατ. που πλήρωσε το Δημόσιο αυτή την Πέμπτη για να πληρωθούν οι αποζημιώσεις στους εργαζομένους και ακόμη 20 εκατ. που αντιστοιχούν στα χρέη προς τον ΕΦΚΑ κατά το διάστημα της ειδικής διαχείρισης.
Οι τρεις «μνηστήρες» και τα μεγάλα ανοιχτά ζητήματα
Στην τελική φάση του διαγωνισμού για τη ΛΑΡΚΟ έχουν προκριθεί ο όμιλος Mytilineos, η κοινοπραξία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και AD Holdings AG και η εταιρεία Commodity & Mining Insight Ireland. Η Mytilineos έχει ξεκάθαρα αποστασιοποιηθεί και, όπως όλα δείχνουν, δεν αναμένεται να δώσει το «παρών» στον διαγωνισμό. Η ιρλανδική Commodity & Mining, αν και αναφέρεται από τους φορείς πώλησης της ΛΑΡΚΟ ως ενεργή, δεν αντιμετωπίζεται από την αγορά ως ανταγωνιστικός υποψήφιος. Μόνο η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – AD Holdings (50%-50%) αξιολογείται ως πιθανός αγοραστής, αν και είναι εμφανής σε όσους παρακολουθούν από κοντά την υπόθεση η αυξημένη και σε αυτή την πλευρά επιφυλακτικότητα. Κυρίως, δε, για το γεγονός πως ενώ σύμφωνα με τον νόμο πρέπει η ΛΑΡΚΟ να διατεθεί ελεύθερη υποχρεώσεων, οι χειρισμοί με τους εργαζομένους το τελευταίο διάστημα εκτιμάται πως θα μπορούσαν να ναρκοθετήσουν την επόμενη ιδιοκτησία.
Είναι ίσως ενδεικτικό πως σε κοινή ανακοίνωσή τους τα διοικητικά συμβούλια των σωματείων της ΛΑΡΚΟ την Πέμπτη ανέφεραν πως έγιναν αποδεκτά τα βασικά αιτήματά τους. Και ότι θα δοθεί σύντομα σχέδιο συντήρησης των μονάδων, χωρίς απολύσεις, τόσο στις εργολαβίες όσο και στους μικρότερους εργολάβους έργου, ενώ κατά τη διάρκεια της συντήρησης δεν θα υπάρξει βλαπτική μισθολογική μεταβολή. Η ΛΑΡΚΟ απασχολούσε μέχρι την Πέμπτη 1.060 εργαζομένους και επιπλέον υπεργολάβους. Σχεδόν όλοι επαναπροσλαμβάνονται τώρα από την ειδική διαχείριση με διετείς συμβάσεις που δύνανται να παρατείνονται κατά τουλάχιστον ένα μήνα μέχρι και τον χειμώνα. Η όποια τυχόν νέα ιδιοκτησία θα χρειαστεί σταδιακά εκατοντάδες εργαζομένους. Ομως θα κληθεί να μην ανανεώσει τις συμβάσεις τουλάχιστον των μισών εργαζομένων, την ώρα που ακόμα και οι έχοντες θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης προτιμούν να εργάζονται στις καλά αμειβόμενες θέσεις της βιομηχανίας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύμβαση εκμίσθωσης του εργοστασίου, που αποτελεί το αντικείμενο του διαγωνισμού που διενεργεί το ΤΑΙΠΕΔ, τροποποιήθηκε ώστε να θεραπεύει τις ανησυχίες των επενδυτών σχετικά με το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων για περιβαλλοντικές παραβάσεις του παρελθόντος. Αυτές αναλαμβάνονται από το Δημόσιο.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει εκδώσει την τροποποιημένη Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) για τη λειτουργία του εργοστασίου. Η νέα ιδιοκτησία θα έχει πέντε έτη για να εκσυγχρονίσει και να συμμορφώσει με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς τη ΛΑΡΚΟ, με πηγές της αγοράς να τοποθετούν το ύψος των απαιτούμενων επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό της μεταλλουργίας άνω των 200-300 εκατ. ευρώ.