Παρά το γεγονός ότι οι ζημίες των εισηγμένων εταιρειών επιβραδύνθηκαν μετά το 2012, περίπου 42% των εταιρειών είχαν αρνητικά κεφάλαια ύψους 10,6 δισ. ευρώ και βρίσκονται σε προφανή αδυναμία να εξυπηρετήσουν ακόμα και τους τόκους των δανείων. Κυβερνητικοί και τραπεζικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι αρκετοί από τους σημαντικούς για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας κλάδους (ξενοδοχεία, ακτοπλοΐα, ιχθυοκαλλιέργειες) έχουν λυγίσει από το βάρος των δανείων και η περαιτέρω λειτουργία τους απαιτεί είτε την καταβολή κεφαλαίων από τους παλιούς τους μετόχους είτε την αλλαγή του μάνατζμεντ με είσοδο νέων μετόχων. Σε κάθε περίπτωση η ανάγκη να εξυπηρετηθούν τα δάνεια -ακόμα και αν «κουρευτούν»- από τα λειτουργικά αποτελέσματα των εταιρειών, προϋποθέτει συνολική μείωση του μεγέθους των κλάδων αυτών.
«Τι θα εγκαταλείψεις»
Κάποια στιγμή μέσα στο 2012 η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) έλαβε το αίτημα της τρόικας για μία συνολική εικόνα του δανειακού βάρους που έχουν κατά κλάδο οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις της ελληνικής οικονομίας. Η ΤτΕ ανέθεσε στην εταιρεία συμβούλων Grant Thornton να αποτυπώσει τη συνολική εικόνα. Στη σύνοψή της η εταιρεία ορκωτών ελεγκτών προτάσσει τη φράση του μεγάλου θεωρητικού του μάνατζμεντ Πέτερ Ντρούκερ «Το πρώτο βήμα σε μία πολιτική ανάπτυξης δεν είναι να αποφασίσεις πού και πώς θα αναπτυχθείς, αλλά να αποφασίσεις τι θα εγκαταλείψεις». Τέτοιοι κλάδοι είναι εκείνοι που δεν αντιπροσωπεύουν διεθνή εμπορεύσιμα (είδη υγιεινής, οικοδομή, εμπόριο, ΜΜΕ). Υπάρχουν όμως και κλάδοι που υποστηρίζουν απόλυτα την εξωστρέφεια της χώρας (τουρισμός, ακτοπλοΐα, ιχθυοκαλλιέργειες).
Το πρόβλημα για τις τράπεζες αλλά και την κυβέρνηση είναι πως όλοι σχεδόν οι κλάδοι στους οποίους σχεδιάζει να στηρίξει την ανάπτυξη της χώρας παρουσιάζουν τεράστια χρέη :
• Η ακτοπλοΐα εμφανίζει ώς το 2012 συνολική δανειακή επιβάρυνση (σε τρεις εισηγμένες εταιρείες) 1.021 εκατ. ευρώ με πωλήσεις 677 εκατ. και αρνητικό εισόδημα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων 55 εκατ. Η σχέση δανείων προς κεφάλαια (debt /equity ratio) αυξήθηκε στις 2,7 φορές παρά το γεγονός ότι στο διάστημα της διετίας 2010-2012 έγιναν κεφαλαιακές ενέσεις 186 εκατ. ευρώ σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η ελεγκτική εταιρεία θεωρεί ότι οι εταιρείες του κλάδου θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε πωλήσεις πλοίων για να μειώσουν την επιβάρυνσή τους, όπως έκαναν στο πρόσφατο παρελθόν αντλώντας 165 εκατ., μέρος των οποίων πήγαν στην εξυπηρέτηση του χρέους τους. Σύμφωνα με τη μελέτη, ήδη από το 2010 οι εταιρείες δεν ήταν σε θέση να καλύψουν τους τόκους των δανείων τους. Τα έσοδα ήταν σταθερά αρνητικά εξαιτίας της πτώσης των πωλήσεων και της αύξησης της τιμής των καυσίμων .
• Στις 10 εισηγμένες εταιρείες ξενοδοχείων η σχέση δανείων προς κεφάλαια διαμορφώθηκε από 1,3 το 2008 σε 1,7 το 2012. Η δανειακή επιβάρυνση ανέβηκε από 844 εκατομμύρια ευρώ το 2008 σε 893 το 2012, ενώ οι πωλήσεις έπεσαν το 2012 κατά 21% έναντι του 2008, στα 460 εκατομμύρια. Τα έσοδα μετά από φόρους του κλάδου είναι σταθερά αρνητικά από το 2008 και για ολόκληρη την τετραετία.
Οι παλιοί μέτοχοι
Στην έκθεση προτείνονται τέσσερις δέσμες μέτρων:
1. Η ανεξάρτητη εκτίμηση της θέσης των εταιρειών, κάτι που έχουν κάνει οι τράπεζες με τις ιχθυοκαλλιέργειες. Σε αυτές έχει ολοκληρωθεί ο νομικός έλεγχος, ο έλεγχος αποθεμάτων και έχουν τοποθετηθεί Credit Restructuring Officers (CROs) σε δύο από τις τρεις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου (ΔΙΑΣ, ΣΕΛΟΝΤΑ).
2. Συγχωνεύσεις στον κλάδο.
3. Αναδιάρθρωση των δανείων.
4. Ανεύρεση δυνατοτήτων χρηματοδότησης με την είσοδο νέων επενδυτών. Ωστόσο, αυτά ακούγονται πιο εύκολα απ’ όσο γίνονται. Για παράδειγμα την περασμένη εβδομάδα οι τέσσερις πιστώτριες τράπεζες απέτυχαν να συμφωνήσουν στην τοποθέτηση CRO στη μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών, τον ΝΗΡΕΑ. Ο βασικός μέτοχος της εταιρείας, Αρ. Μπελλές, αρνείται να αναλάβουν τη διαχείριση της εταιρείας του οι τράπεζες, που έχουν πάρει τις μετοχές των άλλων δύο μεγάλων εταιρειών του κλάδου.