Η Ελλάδα εμφανίζεται αποφασισμένη να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ για την απρόσκοπτη εφαρμογή του αμερικανικού νόμου φορολογικής συμμόρφωσης για λογαριασμούς εξωτερικού (FATCA), σύμφωνα με τον οποίο από εδώ και στο εξής όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν εκτός των ΗΠΑ οφείλουν να ενημερώνουν τις αμερικανικές αρχές για τις συναλλαγές που έχουν με Αμερικανούς πολίτες σε ό,τι αφορά λογαριασμούς και επενδυτικά προϊόντα. Η σχετική υποχρέωση ισχύει από 1ης Ιουλίου.
Με δεδομένο τον τεράστιο αριθμό Αμερικανών που ζουν στο εξωτερικό, όπως και αυτών που διαμένουν στις ΗΠΑ αλλά διαθέτουν καταθέσεις στο εξωτερικό, ο σχετικός έλεγχος, εντοπισμός και καταγραφή των λογαριασμών είναι μια χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η προετοιμασία για την εφαρμογή του νόμου έχει αρχίσει εδώ και τρία χρόνια, και χρειάστηκαν δύο αναβολές για την έναρξη εφαρμογής του. Αρχικά ο στόχος ήταν η 1η Ιανουαρίου του 2013, αυτός μετατέθηκε για την 1η Ιανουαρίου του 2014 και, τελικά, ο νόμος τέθηκε σε ισχύ πριν από λίγες ημέρες. Η ροή στοιχείων προς τις αμερικανικές αρχές θα αρχίσει σταδιακά από το 2015.
Γνώστης της αμερικανικής πραγματικότητας και της σημασίας που αποδίδουν οι ΗΠΑ στο συγκεκριμένο ζήτημα, ο νέος υπουργός Οικονομικών, Γκίκας Χαρδουβελης, έχει διαμηνύσει στην Ουάσιγκτον την πρόθεσή του να το αναλάβει προσωπικά ώστε να υπάρξει διακρατική συμφωνία το συντομότερο δυνατόν, με χρονικό ορίζοντα το τέλος του τρέχοντος έτους. Στο πλαίσιο αυτό έχει επικοινωνήσει και έχει αποστείλει σχετική επιστολή στον Αμερικανό ομόλογό του, Τζακ Λιου.
Ο νόμος Foreign Account Tax Compliance Act ψηφίστηκε το 2010 και αφορά τόσο το άνοιγμα νέων λογαριασμών όσο και υφιστάμενων που ήταν ενεργοί την 1η Ιουλίου. Δεν περιορίζεται, δε, μόνο στις τράπεζες, αλλά καλύπτει επίσης χρηματαγορές, hedge funds και ασφαλιστικές εταιρείες. Οι ΗΠΑ πιέζουν όλες τις χώρες για να προχωρήσουν οι σχετικές συμφωνίες και μέχρι στιγμής 80 από αυτές έχουν ήδη υπογράψει ή βρίσκονται στο τελικό στάδιο των σχετικών διαβουλεύσεων.
Το θέμα είχε θέσει στην ελληνική κυβέρνηση και η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Πένι Πρίτζκερ, κατά την περυσινή επίσκεψή της στην Αθήνα. Εως τώρα η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε αποδώσει ιδιαίτερη σημασία στο ζήτημα και δεν είχε ασχοληθεί με αυτό στον βαθμό που θα επιθυμούσαν οι ΗΠΑ. Επιπροσθέτως, η προώθηση της συμφωνίας καθυστέρησε λόγω της ελληνικής προεδρίας, στο πλαίσιο της οποίας υπήρχαν σωρεία ζητημάτων τα οποία καλούνταν να διαχειριστεί η Αθήνα παράλληλα με την εφαρμογή του Μνημονίου και τις δύσκολες διαπραγματεύσεις με την τρόικα.
Σε ό,τι αφορά την πρακτική πτυχή της εφαρμογής του νόμου, από εδώ και στο εξής κάθε φορά που ένας Αμερικανός πολίτης θα ανοίγει λογαριασμό στην Ελλάδα, θα κινείται η σχετική διαδικασία ενημέρωσης των αμερικανικών αρχών. Αυτό ισχύει τόσο για λογαριασμούς σε ελληνικές ή άλλες μη αμερικανικές τράπεζες όσο και σε υποκαταστήματα αμερικανικών τραπεζών που ενδεχομένως να λειτουργούν στην Ελλάδα. Οι Αμερικανοί πολίτες που είναι φορολογικοί κάτοικοι των ΗΠΑ αλλά διατηρούν λογαριασμούς στην Ελλάδα θα πρέπει να δηλώνουν στην εφορία των ΗΠΑ τους λογαριασμούς τους εάν το σύνολό τους ξεπερνά τις 50.000 δολάρια στο τέλος της χρονιάς, ή έφθασε τις 75.000 δολάρια στη διάρκεια του έτους. Για Αμερικανούς πολίτες που είναι φορολογικοί κάτοικοι της Ελλάδας ή άλλης χώρας του εξωτερικού, τα αντίστοιχα ποσά είναι 200.000 δολάρια στο τέλος του έτους και 300.000 στη διάρκεια του έτους.