H υπ’ αριθμόν 4388/2014 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών που συγκροτήθηκε από τους δικαστές Βασιλική Παπαϊωάννου, Αντωνία Μέγγουλη και Φωτεινό Καλαφάτη ανοίγει έναν νέο δρόμο για την εταιρική διακυβέρνηση στην Ελλάδα. Το δικαστήριο δικαιώνει με την από 11/8/2014 απόφασή του 39 μετόχους της εταιρείας Ρόκας Α.Ε. που άσκησαν αγωγές αποζημίωσης, επειδή η ισπανική εταιρεία Iberdrola S.A. έπρεπε να έχει προχωρήσει σε δημόσια προσφορά, καθώς κατείχε μέσω swap μετοχών που κάνει ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο που δήλωνε ότι κατείχε. Αποφάσισε δε, να καταβάλουν η ισπανική εταιρεία και οι κύριοι μέτοχοι της ελληνικής εταιρείας αποζημιώσεις στους ενάγοντες.
Οι προσφεύγοντες είχαν υποστηρίξει και το δικαστήριο δέχθηκε ότι η ισπανική εταιρεία ήλεγχε την ελληνική ήδη από το 2006 με βάση τις μεταξύ τους μετοχικές σχέσεις. Το χρονικό των εξελίξεων έχει ως εξής:
• Στις 14 Μαρτίου 2007 η ισπανική εταιρεία ήλεγχε άμεσα το 49,9% του μετοχικού κεφαλαίου της Ρόκας Α.Ε. Μία μέρα αργότερα, με βάση μία σύμβαση swap που είχε καταρτισθεί το 2005 απέκτησε το 2,8% των μετοχών της Ρόκας Α.Ε. (575.245 κοινές μετοχές) έναντι 21,75 ευρώ μέσω των τραπεζών Fortis και ING Bank. To «κατώφλι» των 21,75 ευρώ ανά κοινή και 21,50 ανά προνομιούχο μετοχή –τις είχε επίσης αγοράσει η ισπανική εταιρεία– θα έπρεπε να αποτελέσει τη βάση της υποχρεωτικής δημόσιας πρότασης προς τους μετόχους της μειοψηφίας.Ομως αυτοί δεν γνώριζαν ότι η ισπανική εταιρεία ήλεγχε την απόλυτη πλειοψηφία των μετοχών και αρκέσθηκαν να αποζημιωθούν με 16 και 11 ευρώ αντίστοιχα έπειτα από προαιρετική δημόσια πρόταση και αφού ύστερα από ανανέωση του swap από τις τράπεζες η μετοχή άρχισε να έχει πτωτική πορεία.
• Στις 21.03.2007 ο Χρήστος Ρόκας μεταβίβασε 4,96% των κοινών μετοχών της «Ρόκας Α.Ε.» σε ξένη τράπεζα («ABN Amro Bank N.V. London»). Στις 22.03.2007 ο Γεώργιος και ο Χρήστος Ρόκας από κοινού μεταβίβασαν, με συναλλαγή που είχε προσυμφωνηθεί, 4,86% των κοινών μετοχών της «Ρόκας Α.Ε.» σε πιστωτικό ίδρυμα του εξωτερικού («Societe General Paris»).
• Την ίδια ημέρα τα ίδια τραπεζικά ιδρύματα που απέκτησαν τις παραπάνω κοινές μετοχές της «Ρόκας Α.Ε.» κατήρτισαν συμβάσεις ανταλλαγής τους (swaps) με τη μητρική εταιρεία «Iberdrola S.A.
• Στις 23.03.2007 διοικητικά στελέχη της «Ρόκας Α.Ε.» μεταβίβασαν 315.000 κοινές μετοχές της «Ρόκας Α.Ε.» (1,53%) προς τραπεζικό ίδρυμα του εξωτερικού («Fortis Banque Luxembourg) με τιμή 20,50 ευρώ ανά μετοχή. Την ίδια ημέρα, η τράπεζα που απέκτησε τις μετοχές της «Ρόκας Α.Ε.» κατήρτισε επ’ αυτών swap με την «Iberdrola S.A.».
• Η «Iberdrola S.A.» (μητρική εταιρεία της «Iberdrola Renovables S.A.») κατήρτισε στις 07.04.2008 με τράπεζα του εξωτερικού swap που αφορούσε 4,87% του κοινού μετοχικού κεφαλαίου της «Ρόκας Α.Ε.» και έδινε στην «Iberdrola S.A.» τις υποκείμενες μετοχές. Η κατάρτιση της σύμβασης αυτής δεν γνωστοποιήθηκε από την Iberdrola Renovables και τη μητρική της.
• Τα δικαιώματα ψήφου από τις μετοχές που αποτελούσαν το αντικείμενο των επίδικων swap της «Ρόκας Α.Ε.» και είχαν αποκτηθεί από τις τράπεζες ουδέποτε ασκήθηκαν σε γενικές συνελεύσεις μετόχων της «Ρόκας Α.Ε.» από τα τραπεζικά ιδρύματα που είχαν αποκτήσει τις μετοχές.
Οι τρεις δικαστές σημειώνουν στην απόφασή τους ότι «τα ανωτέρω έλαβαν χώρα σε πλήρη συνεργασία με τα πιστωτικά ιδρύματα». Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν καθώς το swap ανανεώθηκε, ενώ είχε γίνει η προαιρετική δημόσια πρόταση, όταν δηλαδή η τιμή είχε «παγώσει» λόγω της διαδικασίας για πρόταση εξαγοράς από τους μειοψηφούντες μετόχους, ενώ οι χρήστες του swap θεωρούν ότι η τιμή θα ανέβει και γι’ αυτό και ανανεώνει τη σύμβαση ανταλλαγής. Το δικαστήριο παρατήρησε στην απόφασή του ότι και οι τράπεζες απέφυγαν να εισπράξουν στο χρονικό αυτό σημείο τα «σίγουρα κέρδη τους» συναινώντας στην ανανέωση του swap προφανώς επειδή γνώριζαν τη σχετική μεθόδευση για την πλήρη εξαγορά της εταιρείας.
Η ισπανική εταιρεία, καταλήγουν οι δικαστές, κατήρτισε αυτές τις συμβάσεις για να αποφύγει την υποχρεωτική δημόσια πρόταση που θα σήμαινε και κινητοποίηση των μετόχων ώστε να λάβουν υψηλότερα ανταλλάγματα.