Το «εμβληματικό έργο» της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας, όπως το χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατά τη χθεσινή τελετή των εγκαινίων στη Σύρο, αποτελεί μόνο ένα μέρος του φιλόδοξου σχεδιασμού για την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών που οραματίστηκαν οι μηχανικοί της ΔΕΗ από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 και άρχισε να υλοποιείται με καθυστερήσεις δεκαετιών από τη δεκαετία του 1990. Μόνο από τη διασύνδεση της πρώτης φάσης των Κυκλάδων, που περιλαμβάνει τα νησιά Πάρο, Αντίπαρο, Νάξο, Κουφονήσι, Σχοινούσα, Ηρακλειά, Ιο, Σίκινο, Φολέγανδρο και Σύρο, το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος θα περιοριστεί για το σύνολο των καταναλωτών της χώρας που επιβαρύνονται με τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) κατά 80 εκατ. ευρώ ετησίως και σε ορίζοντα 20ετίας κατά 2, 7 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ που υλοποιεί τα έργα της διασύνδεσης και τα οποία επικαλέστηκε στην ομιλία του ο πρωθυπουργός. Πρόσθετο όφελος αποτελεί η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των νησιών από την παύση της λειτουργίας των ρυπογόνων πετρελαϊκών μονάδων της ΔΕΗ, ενώ δημιουργούνται συνθήκες για την αξιοποίηση του αιολικού και ηλιακού δυναμικού των νησιών.
Για τον μεγαλύτερο αριθμό νησιών της χώρας, ωστόσο, η ηλεκτρική διασύνδεση εξακολουθεί να αποτελεί όραμα.
Η ολοκλήρωση του έργου της διασύνδεσης των Κυκλάδων που ξεκίνησε το 1995, όταν κοινοπραξία Alcatel-Pirelli κατασκεύασε και τοποθέτησε το υποθαλάσσιο καλώδιο που συνέδεε την Εύβοια με Ανδρο-Τήνο-Σύρο-Μύκονο και επανασχεδιάστηκε στις αρχές του 2000 με τη διασύνδεση που εγκαινιάστηκε χθες από τον πρωθυπουργό, προχωράει σε τρεις φάσεις.
Η δεύτερη φάση περιλαμβάνει τις συνδέσεις Πάρου – Νάξου και Νάξου – Μυκόνου καθώς και την αναβάθμιση της σύνδεσης μεταξύ Ανδρου και Ν. Εύβοιας και προβλέπεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2019.
Η τρίτη φάση περιλαμβάνει την πόντιση δεύτερου καλωδίου μεταξύ Λαυρίου και Σύρου με προβλεπόμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης το 2020.
Η αρμόδια επιτροπή που έχει συστήσει η ΡΑΕ για να εξετάσει τις δυνατότητες διασύνδεσης των νησιών έχει προτείνει και τέταρτη φάση για τις Κυκλάδες, που περιλαμβάνει τις εξής διασυνδέσεις:
α. Πάρος – Σαντορίνη – Φολέγανδρος – Μήλος – Σίφνος – Σύρος.
β. Νάξος – Δονούσα, Νάξος – Σχοινούσα – Αμοργός και Κουφονήσι – Σχοινούσα – Ηρακλειά.
γ. Πάρος – Ιος – Σίκινος – Φολέγανδρος.
δ. Σίφνος – Σέριφος – Κύθνος.
ε. Λαύριο – Κέα.
στ. Σαντορίνη – Ανάφη – Αστυπάλαια.
Για τα Δωδεκάνησα, η εισήγηση προβλέπει την κατασκευή διασύνδεσης Λαυρίου – Κω και διακλάδωση από την Κω προς Κάλυμνο και Ρόδο. Εναλλακτικά εξετάζεται η διασύνδεση μέσω Κρήτης.
Για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, αν και προκρίνεται ως οικονομικότερη η λύση της κατασκευής νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, εξετάζονται δύο εναλλακτικές διασυνδέσεων: Αλιβέρι – Σκύρος – Μυτιλήνη, Μυτιλήνη – Χίος – Σάμος και Μυτιλήνη – Λήμνος – Αγ. Ευστράτιος ή, εναλλακτικά, να γίνει απευθείας η διασύνδεση Αλιβέρι – Μυτιλήνη και ξεχωριστά Αλιβέρι – Σκύρος.