Δέκα χρόνια μετά το πρώτο τους παντοπωλείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, οι επιχειρηματίες Θωμάς και Γιώργος Δούζης επιστρέφουν στην πόλη που επιμένει να τους στηρίζει, για να γιορτάσουν μία δεκαετία ERGON με το πιο τολμηρό τους πρότζεκτ, κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί στην Ελλάδα: το ERGON Agora East, έναν σύγχρονο και ολοκληρωμένο πολυχώρο γαστρονομίας στην ανατολική πλευρά της Θεσσαλονίκης, δίπλα στη θάλασσα, με 15 στρέμματα μποστάνι. Ήδη από την πρώτη μέρα ο κόσμος κατέκλυσε αυτόν τον πρωτότυπο ιδιωτικό χώρο που είναι σχεδιασμένος να λειτουργεί ως δημόσιος τόπος συνάντησης. Βλέποντας τις εκατοντάδες οικογένειες να αγοράζουν προϊόντα και να κάνουν πικνίκ στο γρασίδι, επειδή δεν έβρισκαν θέση στο εστιατόριο, είχες την αίσθηση ότι είχε ανοίξει η ΔΕΘ. Mάλιστα, το πρώτο Σαββατοκύριακο μετά τα εγκαίνια στις 4 Μαΐου, η λεωφόρος της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, ο δρόμος που οδηγεί ανατολικά προς το αεροδρόμιο και πλέον (και) στην υπερπαραγωγή του ERGON, είχε φρακάρει από νωρίς το πρωί. Στα βλέμματα των επισκεπτών συναντούσες τον ενθουσιασμό και την έκπληξη, αυτό το πολλαπλασιαστικό «ουάου» που δημιουργούσε μια ατμόσφαιρα γιορτινή, μια γνήσια ατμόσφαιρα χαράς και ξεγνοιασιάς, που φέρει την υπογραφή των δύο αχόρταγων για δημιουργία αδελφών. «Ο χώρος ήταν για δεκαετίες σούπερ μάρκετ, ένα μεγάλο κουτί 2.500 τετραγωνικών μέτρων που ήταν κλειστό από την πλευρά της θάλασσας. Γκρεμίσαμε τον τοίχο, μπήκε φως και αποκαταστήσαμε τη φυσική εγγύτητα με το υδάτινο στοιχείο», περιγράφει ο Θωμάς μπροστά από μια φορτωμένη λεμονιά που υψώνεται στο κέντρο του εστιατορίου, ενώ ο Γιώργος συμπληρώνει πως «χρειάστηκαν 500 φορτηγά χώμα και 3.500 φυτά για να μεταμορφώσουμε σε κήπο τον περιβάλλοντα χώρο, ο οποίος παλαιότερα χρησιμοποιούνταν ως πάρκινγκ φορτηγών τροφοδοσίας».
2. Στον κήπο υπάρχουν 2,5 στρέμματα παρτέρια με οπωροκηπευτικά για χρήση στην κουζίνα και στο σούπερ μάρκετ.
3. Το διακοσμητικό τρακτέρ βρίσκεται εντός του κτιρίου, στο τμήμα με τα είδη πρωινού.
Αυτός ο μετασχηματισμός των χώρων είναι δομικό στοιχείο της φιλοσοφίας της εταιρείας, η οποία σήμερα διαθέτει από foodie ξενοδοχείο στην Αθήνα μέχρι deli-café στις Βρυξέλλες, στο Λονδίνο και στην Κύπρο, με ορίζοντα επέκτασης το 2022 στο Ριάντ, στην Ντόχα και στο Άμπου Ντάμπι. Περπατώντας μέσα στην υπεραγορά και χαζεύοντας τα τακτοποιημένα ράφια με τα εκατοντάδες δελεαστικά προϊόντα, δεν χρειαζόταν να δω τις ετικέτες για να νιώσω ότι βρίσκομαι σε περιβάλλον ERGON. Αν και το συγκεκριμένο πρότζεκτ είναι πολύ διαφορετικό σε μέγεθος και κόνσεπτ από τα προηγούμενα, εντούτοις η κουλτούρα του brand είναι εκεί: η μεσογειακή ζωή στα καλύτερά της.
Με αφορμή τα φετινά γενέθλια και το άνοιγμα του mega project της Θεσσαλονίκης, δίνουμε τον λόγο στους αδελφούς Δούζη για να μοιραστούν με τους αναγνώστες μας εμπειρίες, σκέψεις, ιδέες, επιχειρηματική κουλτούρα και απόσταγμα σοφίας δέκα χρόνων.
ΕΝΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
Ας το παραδεχτούμε: τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ είναι πολύ βαρετά. Με αυτή την κοινή αντίληψη ως πυξίδα, σχεδιάσαμε το ERGON Agora East. Είναι ένας χώρος για να περάσεις τη μέρα σου: να ψωνίσεις, να φας, να διασκεδάσεις, να μάθεις, να αράξεις, να πιεις ποτό και να γεμίσεις τις μπαταρίες σου. Ένας ολοκληρωμένος προορισμός, για εμάς ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Πρόκειται για ένα πρότζεκτ που νομίζουμε ότι όλη η ομάδα είχε στην καρδιά και στο μυαλό της από το πρώτο μας μικρό μαγαζάκι στη Γρ. Παλαμά. Ένα κανονικό, λειτουργικό σούπερ μάρκετ με κάβα, φούρνο, κρεοπωλείο, ιχθυοπωλείο, μανάβικο, ζαχαροπλαστείο και ένα υπέροχο εστιατόριο που λειτουργεί αποκλειστικά με φωτιά και μαγειρεύει τα προϊόντα μας.
Σε όλα αυτά να προσθέσουμε τον παραθαλάσσιο κήπο μας, συνολικής έκτασης 15 στρεμμάτων, με τις καλλιέργειές μας, τις καντίνες, το σινεμά, τον χώρο για τα παιδιά και φυσικά το παραθαλάσσιο μπαρ μας. Δεν θέλουμε να μείνουμε εδώ, θέλουμε πάντα να κάνουμε πράγματα που αλλάζουν τη ζωή μας. Η επένδυση υπολογίζουμε ότι θα ξεπεράσει τα 2 εκατομμύρια. Συνεργαζόμαστε στο λειτουργικό κομμάτι με κορυφαίους της εστίασης και πιστεύουμε ότι το σύνολο των ανθρώπων που ασχολούνται με το πρότζεκτ θα βοηθήσουν για την επιτυχία του.
H AΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Οι άνθρωποι φτιάχνουν τις πόλεις. Τι διαφορετικό δηλαδή έχει η Θεσσαλονίκη από τις ευρωπαϊκές πόλεις αντίστοιχου μεγέθους που θαυμάζουμε; Τίποτε απολύτως! Δεν κάνουν οι δήμοι και η πολιτεία όσα είναι άξια θαυμασμού, αλλά οι άνθρωποι και οι εταιρείες που βρίσκονται σε ένα μέρος, που σχεδιάζουν και υλοποιούν πρότζεκτ τα οποία δημιουργούν το τουριστικό προϊόν. Η Θεσσαλονίκη είναι μια μεγάλη πόλη, που μας στηρίζει διαχρονικά και μας βοηθάει να δοκιμάσουμε πράγματα που τολμάμε σε άλλες πόλεις της Ευρώπης. Αυτό είναι καταπληκτικό. Όλα ξεκίνησαν από εδώ και μέχρι τώρα ευτυχώς πήγαν πολύ καλά, γι’ αυτό επιστρέψαμε, για να ολοκληρώσουμε τον κύκλο της πρώτης δεκαετίας. Το ERGON Agora East είναι ένας ελκυστικός προορισμός που θα ζήλευαν αρκετές πόλεις και πιστεύουμε ότι βοηθάει τη Θεσσαλονίκη να εξελίξει την ταυτότητά της, η οποία παρά την κρίση κατόρθωσε να μπει στον ευρωπαϊκό χάρτη ως city-break επιλογή.
ΤΟ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Ξεκινήσαμε το πρότζεκτ τον πρώτο μήνα της καραντίνας. Ο φόβος και η αβεβαιότητα για την πανδημία είχαν χτυπήσει κόκκινο. Νομίζουμε ότι το νέο εγχείρημα ήταν το αντίδοτο σε αυτή τη συνεχιζόμενη ματαιότητα, αλλιώς η ομάδα της ERGON θα έπεφτε σε κατάθλιψη. Δέκα χρόνια τώρα σχεδιάζουμε και υλοποιούμε το επόμενο, το μεγαλύτερο, το δυσκολότερο πρότζεκτ. Δεν θα μπορούσαμε να καθίσουμε με σταυρωμένα τα χέρια έναν ολόκληρο χρόνο. Δημιουργήσαμε το ERGON Agora East έχοντας αυτή τη νέα πραγματικότητα στο μυαλό μας, χωρίς ωστόσο να την απαιτούμε. Φτιάξαμε έναν «δημόσιο» χώρο όπως θα θέλαμε να είναι, χωρίς βίαιες προσαρμογές που θα ακύρωναν το όραμά μας. Και όπως φάνηκε από τις πρώτες ημέρες με την απίστευτη κοσμοσυρροή, όσα είχαμε κατά νου λειτούργησαν στην πράξη.
Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ POST
Πριν από το Ιnternet, τις ατομικές αξιολογήσεις στις ιστοσελίδες και το Ιnstagram, ο κόσμος είχε την ανάγκη να βιώσει το σίγουρο, αυτό που γνώριζε και τον έκανε να νιώθει ασφαλής. Αργότερα, περάσαμε στην εμπειρία του καταναλωτή-επισκέπτη, η οποία αποτελούσε τον βασικό γνώμονα για κάθε δραστηριότητα στον τουρισμό.
Σήμερα, πρώτα ποστάρουμε και μετά καταναλώνουμε. Χρειάζεται λοιπόν να σχεδιάσουμε εμπειρίες που αξίζει να μοιραστούν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (sharable experience), που έχουν εξαρχής τη δυναμική να γίνουν viral. Και αυτό γίνεται μόνο όταν οι χώροι και τα κόνσεπτ είναι μοναδικά και συγκεκριμένα για την τοποθεσία όπου βρίσκονται. Κάτι που δεν μπορείς να δεις αλλού, που δεν έχει πατενταριστεί. Βασιζόμαστε πολύ στη μοναδικότητα των χώρων και των λειτουργιών τους. Είναι πολύ δύσκολο και κοστοβόρο να το πετύχεις, ωστόσο η αίσθηση του ιδιαίτερου είναι αυτό που τα κάνει ξεχωριστά και ζωντανά. Πολλές φορές μας ρωτάνε: «Μα αφού δουλεύει, γιατί δεν το ξανακάνετε;».
Γιατί το κοπιάρισμα λείπει από το DNA της ERGON. Δεν θέλουμε ούτε να μοιάζουμε ούτε να έχουμε τη νοοτροπία αλυσίδας. Σκεφτόμαστε, σχεδιάζουμε και υλοποιούμε αυτό που ο κάθε χώρος και η κάθε πόλη μπορεί να υποστηρίξει. Δεν γίνεται ένα κατάστημα στην άσπρη και ηλιόλουστη Σαντορίνη να σχεδιαστεί με τον ίδιο τρόπο όπως ένα μαγαζί στο κέντρο του Λονδίνου. Αυτό λοιπόν κάναμε στο ERGON Agora, στο ERGON House και τώρα στο ERGON Agora East: εξελίσσουμε την εμπειρία, φτιάχνοντας χώρους που ταιριάζουν ιδανικά με το περιβάλλον όπου λειτουργούν.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Το ζήτημα της ταυτότητας είναι ένα στοίχημα που κερδίσαμε τα τελευταία χρόνια. Αλλά τώρα είναι που θέλει πολλή προσοχή. Υπάρχουν αρκετά σπουδαία ελληνικά εστιατόρια σε πόλεις του εξωτερικού και στους κύριους προορισμούς της Ελλάδας, ξεκινώντας από την Αθήνα, οι οποίοι δημιουργούν την ταυτότητα που μας αξίζει. Κατά τη γνώμη μας, σήμερα είναι η στιγμή που χρειαζόμαστε όγκο. Τα μέσα, οι δημοσιογράφοι, οι οργανισμοί προώθησης έχουν την τάση να ασχολούνται με το ιδιαίτερο, το μικρό, το ψαγμένο. Καλό είναι αυτό και μας αρέσει, αλλά πλέον χρειάζεται να δείξουμε ότι υπάρχει μεγαλύτερο βάθος, να παρουσιάσουμε μια πιο διευρυμένη κατάσταση. Οι chef μας Παναγιώτης Ξάνθης και Λευτέρης Αθανασόπουλος διαχειρίζονται αυτή τη στιγμή 26 κουζίνες στα ERGON σε όλη την Ευρώπη, προωθώντας ελληνικά προϊόντα, μαθαίνοντας σε νέους μάγειρες σε πέντε χώρες τις συνταγές τους, ενώ για το 2020 συμπεριλήφθηκαν στον οδηγό Michelin για το ERGON House. Αυτό ήταν πολύ σπουδαίο για μας και τους θαυμάσαμε. Όχι τόσο γιατί κατάφεραν να μπουν στον οδηγό, όσο διότι τα κατάφεραν στο ERGON House, που εξυπηρετεί 1.000 άτομα την ημέρα. Σε ένα μέγεθος για όλους. Η Ιταλία, που συνηθίζουμε να την αναφέρουμε ως παράδειγμα, ασχολείται και προβάλλει τη γενική γαστρονομία της χώρας. Πουλάει Τοσκάνη και όχι Μάσιμο Μποτούρα. Στρατηγικά, το μήνυμα που επιμένουν να περνούν είναι το πόσο καλά θα φας παντού στην Ιταλία! Αυτό χρειαζόμαστε και στην Ελλάδα: μια μαζική επικοινωνία για την καλή και ποιοτική μας κουζίνα.
Η ΑΠΟΓΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Η πρωτεύουσα είναι σε τροχιά απογείωσης, φαίνεται από την άνοδο του real estate. Όπως σε κάθε μέρος, έτσι και στην Αθήνα ισχύει ο κανόνας της προσφοράς και της ζήτησης. Τα ενοίκια ακριβαίνουν μέχρι να σταματήσουν οι επιχειρήσεις να τα νοικιάζουν, οπότε και μειώνονται. Αυτό το ζήσαμε στο Λονδίνο πριν από λίγα χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, η αγορά βρίσκει σε λίγο χρόνο τις ισορροπίες της και αυτοδιορθώνεται. Αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα είναι πράγματι καταπληκτικό. Οι συνεχόμενες επενδύσεις σε ξενοδοχεία και εστιατόρια έχουν δημιουργήσει ένα πολύ ενδιαφέρον τουριστικό προϊόν. Σίγουρα έχει χώρο για περισσότερες επενδύσεις, προοπτική που επιβεβαιώνεται από την κινητικότητα που υπάρχει. Να θυμόμαστε ότι τα τελευταία χρόνια, μετά την ανάπτυξη του κέντρου, έρχεται η επένδυση του Ελληνικού να αναβαθμίσει καταλυτικά το τουριστικό προϊόν και τη ζωή μας στην Αθήνα.
ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ
Το καλοκαίρι απασχολούμε σχεδόν 500 άτομα. Είναι το πιο απαιτητικό πράγμα που έχουμε να διαχειριστούμε και προσπαθούμε συνεχώς να γινόμαστε καλύτεροι. Δεν τα καταφέρνουμε πάντα. Κυρίως τις πρώτες ημέρες των μεγάλων πρότζεκτ το προσωπικό μας δεν προλαβαίνει να είναι 100% έτοιμο, καθώς χρειαζόμαστε αυτή την περίοδο με τον κόσμο για να ετοιμαστούμε κατάλληλα. Στο παρελθόν, η ενασχόληση με την εστίαση επαγγελματικά κατά κανόνα ήταν για νέους πριν ξεκινήσουν μια κανονική δουλειά. Αυτό έχει αλλάξει και συνεχίζει με γρήγορους ρυθμούς. Τα τελευταία χρόνια δημιουργούνται επαγγελματίες που εκπαιδεύονται με σκοπό να δουλέψουν στην εστίαση και να επιδιώξουν μια καριέρα. Ευτυχώς, το απαιτητικό και υψηλό επίπεδο του τουρισμού στα high end ελληνικά νησιά υποκαθιστά αποτελεσματικά την απουσία σύγχρονων εκπαιδευτικών δομών, δημιουργώντας μια βιομηχανία εκπαίδευσης προσωπικού. Αν και οι σπουδές είναι αναγκαίες, το χαμόγελο στην εξυπηρέτηση και η προσαρμοστικότητα παραμένουν τα πιο σημαντικά προσόντα για όσους θέλουν να ασχοληθούν με τον κλάδο.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ
Όσο τα πράγματα είναι σταθερά, οι επιχειρήσεις βρίσκουν τρόπο και τα καταφέρνουν. Θυμόμαστε συχνά έναν γνωστό Έλληνα εφοπλιστή, ο οποίος όταν ξεκινούσαμε μας είχε πει πως, αν μάθουμε να κολυμπάμε στη λάσπη, όταν θα πάμε στην πισίνα θα κερδίσουμε. Εμείς ξεκινήσαμε πριν από ακριβώς δέκα χρόνια και ζήσαμε όλη την κρίση. Σίγουρα μάθαμε να κολυμπάμε στη λάσπη, απλώς δεν βουτήξαμε στην πισίνα ακόμα. Το μόνο που θέλουμε να βελτιωθεί είναι η παραοικονομία. Εκεί το πρόβλημα είναι βαθύ. Η παραοικονομία δεν βοηθάει και όσο την ανεχόμαστε θα μας πληγώνει. Δεν θα πρέπει επιχειρήσεις να αναγκάζονται, ούτε καν για λόγους επιβίωσης, να την ακολουθούν. Κάνει κακό σε όλους, δημιουργεί ένα προβληματικό όνομα γύρω από την εστίαση και τον τουρισμό, απωθώντας τον κόσμο να δουλέψει στον κλάδο μας. Η πολιτεία οφείλει να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει την παραοικονομία, αλλά το κυριότερο είναι να εξαλείψει τις ρίζες της. Καμία επιχείρηση δεν θα πρέπει να εξαναγκάζεται να επιλέξει την παραοικονομία για να επιβιώσει.
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΑΓΗΤΟ
Μέχρι τον κορωνοϊό ήμασταν θιασώτες του slow living και της εμπειρίας του καταναλωτή στα καταστήματά μας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας διαπιστώσαμε ότι οι προηγμένες τεχνολογικές εφαρμογές δεν αναιρούν την ουσιαστική εμπειρία, τουλάχιστον όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς. Τουναντίον, το ένα στοιχείο συμπληρώνει το άλλο και αυτή τη στιγμή η εταιρεία ετοιμάζεται να κάνει το επόμενο βήμα, που είναι να ψηφιοποιήσει το περιεχόμενό της και να ρίξει την τεχνολογία στη μάχη της εμπειρίας. Σχεδιάζουμε αρκετά πράγματα, που θα δείτε τον επόμενο χρόνο.
ERGON: σημαντικοί σταθμοί
→ 1/2008 Το πρώτο προϊόν: μέλι Μέλισσας → 2/2011 Παντοπωλείο (Γρ. Παλαμά, Θεσσαλονίκη)
→ 5/2011 Μεζεδοπαντοπωλείο (Sani Marina) → 4/2013 Ρόδος → 4/2013 Σκιάθος
→ 11/2013 Λονδίνο – το πρώτο κατάστημα στο εξωτερικό → 10/2013 Αθήνα
→ 6/2014 Michelin plate για το ERGON London – το πρώτο βραβείο → 5/2014 Λευκάδα
→ 9/2014 Βρυξέλλες → 4/2015 Πάρος → 6/2015 Agora (Θεσσαλονίκη)
→ 9/2015 Μαϊάμι – pop up → 4/2017 Σιγκαπούρη – pop up → 4/2018 Σαντορίνη
→ 5/2018 Κέρκυρα → 1/2019 1ο ERGON To Go Θεσσαλονίκη (αυτή τη στιγμή υπάρχουν 5 καταστήματα)
→ 2/2019 ERGON House (Foodie Hotel) – το πρώτο ξενοδοχείο → 4/2019 ERGON Kύπρος
→ 6/2020 Michelin plate για το ERGON House → 5/2021 ERGON Agora East στη Θεσσαλονίκη