Πολλά μπορείς να κάνεις στην οδό Απόλλωνος. Να βγεις για φαγητό. Να διαβάσεις με την ησυχία σου το βιβλίο σου και να κάνεις λίγη δουλειά στο λάπτοπ πίνοντας τον καφέ σου. Να ψωνίσεις ρούχα και κοσμήματα και να γνωρίσεις ανθρώπους που βρήκαν εκεί ένα μέρος να στεγάσουν τις ιδέες τους. Να φύγεις στη μία η ώρα το βράδυ για το σπίτι με μια σακούλα γεμάτη ζαρζαβατικά και φρούτα. Να χαζέψεις χαμηλές πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’30, να διασταυρωθείς με τουρίστες που κινούνται προς την Πλάκα. Να περάσεις από καθαριστήρια που πλένουν και σιδερώνουν τις στολές όσων εργάζονται στα γύρω ξενοδοχεία και τα υφάσματα που φέρνουν οι σχεδιαστές της ευρύτερης περιοχής. Η τωρινή όψη του μικρού σχετικά, παράλληλου στη Μητροπόλεως, δρόμου ξεδιπλώνεται σε διαδοχικά επεισόδια. Αλλού ανεβάζει κι αλλού κατεβάζει ρυθμούς.
Στρίβοντας από τη Νίκης στην Απόλλωνος, στο μυαλό μου έρχεται το Furin Kazan. Το γιαπωνέζικο εστιατόριο της Έικο Μιτσίκο ήταν εκεί για 18 χρόνια, από το 1999 μέχρι το 2017. Οι Αθηναίοι, με φόντο τις ανθισμένες κερασιές του τοίχου, έτρωγαν σούσι, σολομό τατάκι, τεμπούρα και soba noodles. Τώρα στη θέση του βρίσκεται το επίσης γιαπωνέζικο Gaku, που ξεκίνησε από το Χαλάνδρι και διάλεξε την Απόλλωνος για τη δεύτερη έδρα του. Τη συλλογή του από σάκε τη βλέπεις ήδη από το τζάμι, λίγο πριν μπεις και καθίσεις είτε στον πάγκο της κουζίνας είτε σε κάποιο από τα τραπέζια για εκείνη την ωραία curry soup με τα θαλασσινά, τα καλοφτιαγμένα gyoza, τα νιγκίρι, τα σασίμι και τα ρολάκια του. Δίπλα του, το κινέζικο Εast Pearl, που μετακόμισε πριν από χρόνια στη γειτονιά από τον Πειραιά, παίρνοντας τη θέση ενός άλλου κινέζικου. Στα τέσσερα πέντε λευκοστρωμένα τραπέζια του, τα οποία μοιράζονται ντόπιοι και Ασιάτες, κυκλοφορούν από ευκολοφάγωτα νουντλς και τραγανή πάπια μέχρι «δύσκολες» πατούσες κότας. Αν κάτσεις μπροστά στο παράθυρο, βλέποντας τα στριτφουντάδικα απέναντι –το So So So! με τα ράμεν του και την κινέζικη καντίνα Yoom cha Toom–, νιώθεις λίγο σαν να παίζεις σε ταινία. Λίγο Τσάιναταουν, λίγο Τόκιο αυτή η γωνιά του δρόμου.
Το ασιατικόν του πράγματος μπορεί κάλλιστα να συμπληρώσει ένα κινέζικο λάχανο και μερικά μανιτάρια shimeji από τα καλάθια του μανάβικου –με ολίγον από μπακάλικο– ονόματι Η Απόλλωνος, της κυρίας Ρίτσας και της κυρίας Βάσως, που έχει κλείσει 25 και βάλε χρόνια μερικά βήματα παραδίπλα. Οι δύο αδερφές είναι εκεί μέχρι αργά το βράδυ και τα καφάσια τους είναι γεμάτα με φρέσκα καλούδια: ίσως βρεθείς να ψωνίζεις μεταμεσονύκτια μπανάνες Κρήτης –έχει μπόλικα τσαμπιά κρεμασμένα δίπλα στην πόρτα–, φρέσκες σαλάτες ή ένα σακουλάκι με ελιές Αρκαδίας. Όταν ξεμένουν από κάποιο υλικό, τα μπαρ του Συντάγματος εδώ καταφεύγουν.
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ
Τα εστιατόρια που έχουν ανοίξει μερικά μέτρα παραπέρα κάνουν το γευστικό σκηνικό πιο ποικιλόμορφο. Έχουν τραπέζια και στο πεζοδρόμιο – με τις απαραίτητες σόμπες στο πλάι τους. Είναι το Nolan, που ανοίγοντας το 2016 έφερε νέα ενέργεια στη γειτονιά και έγινε σημείο αναφοράς. Για εκείνη την ιδιαίτερη παλαμίδα με το σουτζούκι και το σταμναγκάθι, την κοτόσουπα με τα βιετναμέζικα αρώματα, το NFC (Nolan Fried Chicken) και όλα τα υπόλοιπα που έριξε ο Σωτήρης Κοντιζάς στο τραπέζι, αξιοποιώντας εύστοχα τα βιώματα και τις ελληνογιαπωνέζικες ρίζες του και βλέποντας το comfort food υπό το δικό του πρίσμα. Μέχρι να έρθει στον ίδιο δρόμο το Sweet Nolan, το «αδερφό» ζαχαροπλαστείο, με τα pasteis de nata, τα βάσκικα τσιζκέικ, τις opera και τα σοκολατόψωμά του, η γευστική γειτονία είχε ήδη αναπτυχθεί. Στο μωσαϊκό είχαν ήδη προστεθεί το Birdman, άλλο μεγάλο χιτ σε απόσταση αναπνοής (παρότι τύποις δεν ανήκει στην «ομάδα της Απόλλωνος»), και το Ovio, το μενού του οποίου υπογράφει ο έτερος κριτής του MasterChef, Πάνος Ιωαννίδης, που παρουσιάζει μια σύγχρονη ιταλική κουζίνα με τη δική του ματιά. Τα τραπέζια είναι και μεσοβδόμαδα γεμάτα κόσμο, ο οποίος δοκιμάζει τα χρυσαφιά αραντσίνι που, φτιαγμένα με τραχανά αντί για ρύζι, έρχονται πιο κοντά στην Ελλάδα – αυτά έφαγα την τελευταία φορά, και μια ασυνήθιστη πίτσα με vitello tonnato. Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου, Πάνος Πολίτης, μου λέει ότι η επιλογή της Απόλλωνος ήταν στοχευμένη κίνηση: «Ανοίξαμε τον Νοέμβριο του ’19, αλλά από τα τέλη του ’17 κάθε μέρα σχεδόν περνούσα από Απόλλωνος, Σκούφου, Βουλής και Νίκης μέχρι να βρω τον χώρο που είχα στο μυαλό μου. Σε αυτό το τετράγωνο είχε ήδη δημιουργηθεί μια ενδιαφέρουσα γαστρονομική περιοχή και θεωρούσα ότι ήταν το πλέον κατάλληλο σημείο γι’ αυτό το εγχείρημα. Έγινε προορισμός ακριβώς γιατί δεν γίνονται πρόχειρες κινήσεις».
Τον τελευταίο καιρό μπήκαν κι άλλοι στο παιχνίδι. Το περασμένο καλοκαίρι, στη γωνία της Απόλλωνος με τη Βουλής γνωρίσαμε το Lobby Burger Lounge, στο πίσω μέρος του Electra Metropolis. Προτείνει διαφόρων τύπων μίνι μπεργκεράκια –δύο ή τρία ανά πιάτο– και κοκτέιλ, σε ένα από τα πιο εξωστρεφή και χαλαρά εστιατόρια ξενοδοχείου που θα βρεις στο κέντρο. Και μέσα στον φετινό χειμώνα ήρθε το Ami Gastrotheque. Τα μικρά μπιστρουδένια τραπεζάκια μέσα κι έξω γεμίζουν από το πρωί με κόσμο. Εδώ τρως από κρουασάν και μπαγκέτες με ζαμπόν και βούτυρο μέχρι… πειραγμένο ταρτάρ, πεσκανδρίτσα meuniere ή entrecôte Café de Paris. Όπως λέει Γιώργος Μελισσάρης, ένας εκ των ιδιοκτητών που πέντε χρόνια νωρίτερα είχαν ανοίξει τη ροτισερί Spit Jack στη Σκούφου κι έζησαν την περιοχή και λίγο πριν «φουντώσει», θέλησαν να φτιάξουν ένα χαλαρό, σύγχρονης λογικής εστιατόριο με γαλλική βάση και τη δική τους πινελιά, που να λειτουργεί συμπληρωματικά στα υπάρχοντα κόνσεπτ. «Η Απόλλωνος έχει ένα χαρακτήρα δικό της, πολύ ιδιαίτερο», λέει. «Είναι καλό το σημείo, μεταξύ Συντάγματος και Πλάκας, σε ένα κομμάτι του κέντρου χωρίς πολλή κίνηση. Το κοινό έρχεται εδώ στοχευμένα και πιστεύω ότι θα συνεχίσει να έρχεται. Θεωρώ ότι, όσο υπάρχουν επαγγελματίες με καλό προϊόν και καλή σχέση ποιότητας και τιμής, το ενδιαφέρον του κόσμου δεν θα μειωθεί». Βοηθούν και τα ενδιαφέροντα γευστικά σποτ που είναι διάσπαρτα στους κοντινούς δρόμους, από τη Νίκης, τη Σκούφου και τη Βουλής μέχρι τη Ναυάρχου Νικοδήμου. Η γειτονιά έχει μια θελκτική ποικιλομορφία – πολλές γευστικές παραστάσεις παίζουν ταυτόχρονα.
Η «ΔΕΥΤΕΡΗ» ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ
Πολλοί σταματάνε εκεί, στη γωνία με την οδό Βουλής. Αν όμως προχωρήσεις μερικά βήματα παραπέρα, ανακαλύπτεις ένα κομμάτι του δρόμου που ανθίζει πιο ήσυχα. Αρκετά μικρά μαγαζάκια ξεφύτρωσαν εκεί τα τελευταία χρόνια. Το Noble, ας πούμε, όπου βρίσκεις ιδιαίτερα ανδρικά και γυναικεία ρούχα ανεξάρτητων ντιζάινερς και βίντατζ δερμάτινες τσάντες. Ή το νεο-ρετρό μπαρμπέρικο του Ιωάννη Πανταζή, με τη φωτεινή ασπρόμαυρη ράβδο απέξω.
Οι δημιουργίες της Mary Gaitani και της Μαρίας Αναγνωσταρά σε περιμένουν σε δύο γειτονικά νέας κοπής κοσμηματοπωλεία, καθένα με το δικό του στιλ. Τη Μαρία την πετυχαίνω εκεί, έξω από το μαγαζί της. Χαζεύω εκείνα τα ιδιαίτερα μάτια που φτιάχνει –θαρρείς σε κοιτάζουν– και κουβέντα στην κουβέντα μαθαίνω ότι παράτησε μια δουλειά σε διαφημιστική για να φοιτήσει σε μια σχολή κατασκευής κοσμήματος, πήγε για σεμινάρια σχεδίου στη Φλωρεντία και, αφού δούλεψε σε κάποια εργαστήρια, αποφάσισε να φτιάξει τη δική της συλλογή. Ξεκίνησε online, με μπρούντζο και ασήμι αρχικά. Τώρα, κι αφότου η δουλειά της έγινε πιο γνωστή μέσω των κοινωνικών δικτύων, δουλεύει με χρυσό, φυσικά μαργαριτάρια και πολύτιμες πέτρες. Είχε ένα μικρό showroom σε έναν όροφο στην Περικλέους όταν βρήκε, τον Ιούνιο του 2021, αυτό το μικρό μαγαζάκι, που ήταν παλιότερα παλαιοπωλείο –έπιανε και το απέναντι πεζοδρόμιο–, και μεταφέρθηκε εδώ. «Ήθελε πολύ φτιάξιμο, αλλά άξιζε τον κόπο. Έχουμε γίνει όλοι φίλοι εδώ πέρα», μου λέει. «Πολλά πρωινά θα μας πετύχεις να πίνουμε παρέα καφέ στα μαξιλαράκια έξω από το μαγαζί. Είναι σίγουρα πιο ήσυχα εδώ σε σχέση με το επάνω κομμάτι του δρόμου. Εμείς είμαστε λίγο σαν στέκι, έχει την ομορφιά του κι αυτό. Εμένα μου αρέσει αυτή η εναλλαγή».
Παραπέρα σε τραβάει το χρώμα. Το χαρούμενο September της Ελισάβετ Μαύρου είναι δύσκολο να το χάσεις. Δούλευε στο μαγαζί με ρούχα που προϋπήρχε στο ίδιο σημείο, κι όταν η ιδιοκτήτρια αποφάσισε να φύγει, το κράτησε εκείνη και το μεταμόρφωσε σε μια λιλιπούτεια μπουτίκ, κατά βάση γυναικεία, που ακτινοβολεί καλή διάθεση. Τριγύρω βλέπεις μπουφάν και πουλόβερ με πολύχρωμα μοτίβα, πλουμιστά τσαντάκια, χαριτωμένες κάλτσες κι ένα σωρό αξεσουάρ που… αντιπαρατίθενται στη σκοτεινιά. Στις κρεμάστρες κρέμονται ρούχα Ελλήνων σχεδιαστών, όπως η Κλέλια Άνδραλη, η Αdelie Pengu ή η Poptometry, αλλά θα δεις και αδιάβροχα τζάκετ και τσάντες της Rains. «Έχω ένα συγκεκριμένο κοινό, αλλά είναι φανατικό», εξηγεί η Ελισάβετ. Πολλοί το ξέρουν πια το μαγαζί, άλλοι έρχονται ψάχνοντας. Δεν την πειράζει. «Το “είμαι στο κέντρο, είμαι μέσα στον χαμό, αλλά δεν είμαι” δίνει σε αυτό το σημείο μια έξτρα ομορφιά», συνεχίζει.
Σε αυτό το κομμάτι της Απόλλωνος βρίσκεται και το Third Place του Mιχάλη Τσουμάνη και της Κατερίνας Παπαποστόλου. Εκείνοι έκαναν τρόπον τινά την αρχή. Έδωσαν και συμβουλές στους περισσότερους από τους παραπάνω, που, ψάχνοντας τους διαθέσιμους χώρους στην περιοχή, κάθονταν στο μαγαζί τους για έναν καφέ. Όση ώρα πίνω τον εσπρέσο μου –έχουν μονοποικιλιάκους καφέδες της Ofelia από διάφορες χώρες: Βραζιλία, Αιθιοπία, Ουγκάντα– χαζεύω τις ραφιέρες που είναι φορτωμένες με διάφορα σκεύη για τους λάτρεις του καφέ. Κούπες, βραστήρες, θερμός. Στις κερκίδες, απέναντι, απλώνονται ντιζάιν αντικείμενα, μαρμάρινες πλάκες κοπής, βάζα, πιατέλες, κεριά. «Δημιουργούν ένα περιβάλλον – γύρω από ένα τραπέζι στήνεται όλη η ζωή», σχολιάζει η Κατερίνα, που εργάζεται για χρόνια στην επικοινωνία αλλά έχει ασχοληθεί πολύ με τον σύγχρονο σχεδιασμό – πιάνει να μου απαριθμεί τα brands της συλλογής, από την ιαπωνική Kinto και τη Fellow (coffeeware) στο Σαν Φρανσίσκο μέχρι τα σκανδιναβικά Kristina Dam Studio, Raawii, Broste και Cooee. Είναι δύσκολο να το φανταστείς, αλλά εδώ παλιότερα ήταν μαγαζί με εκκλησιαστικά είδη. Το μωσαϊκό το βρήκαν σπάζοντας τα πλακάκια, ο ιδιοκτήτης δεν είχε ιδέα ότι ήταν εκεί. Ήταν 30 χρόνια καλυμμένο. «Όταν ήρθαμε, από το Nolan και κάτω δεν υπήρχε τίποτα», λέει η Κατερίνα. Τα πρώτα χρόνια, το ότι ο κόσμος σταματούσε στη Βουλής και δεν έφτανε μέχρι τα μέρη τους την άγχωνε, τώρα δεν την πειράζει. Το μαγαζί έχει βρει το κοινό του. Τουρίστες από κοντινά ξενοδοχεία, ξένοι που ζουν στην Ελλάδα και δουλεύουν remotely, επιχειρηματίες που κάνουν εκεί τα ραντεβού τους, δημοσιογράφοι που έρχονται να πιουν έναν καφέ ή έναν φυσικό χυμό και να ανοίξουν με ησυχία το λάπτοπ τους. Πάντα υπάρχει κάποιο σνακ να μασουλήσεις, όπως ένα avocado toast ή ένα vegan τσιζκέικ, αλλά φαγητό-φαγητό το ντουέτο δεν ήθελε να βάλει. Αν πεινάσεις, ούτως ή άλλως, με μερικά λεπτά περπάτημα επιστρέφεις στο πάνω κομμάτι του δρόμου. To So so so! είναι στο 1, το Third Place στο 23Β. Δύο λεπτά με τα πόδια είναι από το ένα στο άλλο, 200 μέτρα. Που τελικά χωράνε πολλά.