Περίπου τα πάντα μοιάζουν να χωράνε στις Ημέρες καλοσύνης (εκδ. Πόλις), την καινούργια ποιητική συλλογή της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη – και τόποι, και άνθρωποι, και Ιστορία, και σύγχρονη ζωή, και λίγη ποπ κουλτούρα, και ο Έζρα Πάουντ, και το ελληνικό Πάσχα, και η ίδια η ποίηση, και ο έρωτας, και η σημασία του, και το παράπονο, όλα χωράνε. Και για να χωρέσουν σωστά, η ποιήτρια δοκιμάζει τις δυνατότητες της φόρμας, παιχνίδια του τρόπου και της ουσίας – εξαιρετική δουλειά. Όπως κι αυτή του Αλέξανδρου Μηλιά, Κλαγγή των όπλων (εκδ. Πατάκη), μια συλλογή απαιτητικών ποιημάτων, γεμάτων αυτοπεποίθηση, με μια ορμή που παρασύρει μέσα σε δίπολα αγάπης-θανάτου ή κάποτε-τώρα. Αντιθέτως, μινιμαλιστικά και ολιγόστιχα είναι τα ποιήματα του Μιχάλη Κλεάνθη Να δω τι βλέπεις (εκδ. Εντευκτηρίου), ένας τίτλος που παραπέμπει στο πρώτο ποίημα της συλλογής, το οποίο ας μου επιτραπεί να παραθέσω: «Ανέβηκα ως εδώ/ μονάχα/ για να δω τι βλέπεις».
Είναι εντυπωσιακό το πλήθος των ελληνικών ποιητικών συλλογών που κυκλοφόρησαν σ’ αυτούς τους λίγους μήνες της νέας χρονιάς, εντυπωσιακό και το ποσοστό των «καλών» βιβλίων ανάμεσά τους – και υπάρχουν πολλά που δεν έφτασαν στα χέρια μου, πολλά που δεν πρόλαβα να διαβάσω. Αυτές οι σύντομες αναφορές είναι δηλαδή ενδεικτικές της εντύπωσης της πρόσφατης παραγωγής. Και η εντύπωση αυτή λέει ότι η ελληνική ποίηση, εκτός από σπουδαίο παρελθόν, κάτι που γνωρίζαμε, έχει και μια λαμπρή ζωή στο σήμερα και θα έχει κατά τα φαινόμενα και στο αύριο. Απ’ τη μεγάλη λίστα των πρωτοεμφανιζόμενων, ο Πάνος Στασινός υπήρξε μια αποκάλυψη με το Ο θάνατος είναι μέσα στα πράγματα (εκδ. Ίκαρος), αποκάλυψη για την τόλμη του, για την ποιητική του ευφυΐα, για την παιγνιώδη του διάθεση, για τα σονέτα και τα σαν σονέτα, για τον στίχο «Αργήσω δεν αργήσω, θα έρχομαι». Μου άρεσαν και οι επίσης πρωτοεμφανιζόμενες ποιήτριες Κατερίνα Κολιοπούλου με το εντωμεταξύ (εκδ. Ενύπνιο) και η Ήλια Μπούρα με την Εύκρατη ζώνη (εκδ. Καστανιώτη). Και κατ’ εξαίρεση, καθότι έχει λίγο περισσότερους μήνες ζωής, θα σημειώσω και τη συλλογή Πέντε σημειώματα (εκδ. Θερμαϊκός) του Χ. Λυπιρίδη, καθώς, πέραν της αρτιότητας των ποιημάτων του, ήταν και πολύ ενδιαφέρον το εύρημά του να δημιουργήσει πέντε «φίλους» (Μοίρα, Πίστη, Μνήμη, Παρόν και τον αινιγματικό Τζόυ) για να διατρέχουν προσωποποιημένοι τη συλλογή, δημιουργώντας έναν θεατρικό τόπο και μια αίσθηση άχρονου.
Η εκπαίδευση του ποιητή
«Η θεμελιώδης εμπειρία του συγγραφέα είναι το αίσθημα της αδυναμίας. Αυτό δεν σημαίνει τη διάκριση της γραφής από τη ζωή: σημαίνει τη διόρθωση της φαντασίωσης ότι το δημιουργικό έργο είναι μια διαρκής καταγραφή του θριάμβου της βούλησης, ότι ο/η συγγραφέας έχει την τύχη να μπορεί να κάνει ό,τι επιθυμεί: να αποτυπώνει τακτικά και με αυτοπεποίθηση την ύπαρξή του σε ένα φύλλο χαρτί. Όμως η γραφή δεν είναι η μετάγγιση της προσωπικότητας. Και οι περισσότεροι συγγραφείς περνούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους βασανιζόμενοι ποικιλοτρόπως: θέλουν να γράψουν, αδυνατούν να γράψουν· θέλουν να γράψουν διαφορετικά, αδυνατούν να γράψουν διαφορετικά. Στη διάρκεια μιας ολόκληρης ζωής περνά κανείς χρόνια αναμένοντας τη σύλληψη μιας ιδέας». Έτσι ξεκινά το κεφάλαιο Η εκπαίδευση του ποιητή που αντιγράφω από αυτό το σπουδαίο δοκιμιακό έργο της Λουίζ Γκλικ Αποδείξεις και θεωρίες, δοκίμια για την ποίηση, που κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις Στερέωμα. Όταν ακούει κανείς «δοκίμια για την ποίηση», ίσως έχει στο μυαλό του κάτι διαφορετικό. Όπως αναφέρει η Γκλικ στην εισαγωγή της, «έγραψα αυτά τα δοκίμια όπως θα έγραφα ποιήματα· τα έγραψα με βάση όσα γνωρίζω, προσπαθώντας να υπονομεύσω το γνωστό με έξυπνα ερωτήματα. Όπως και τα ποιήματα, υπήρξαν η εκπαίδευσή μου».