Στο λιμάνι του Πειραιά το σούρουπο έχει τις δικές του αποχρώσεις. Κι εκείνο το βράδυ της Παρασκευής, η παλέτα του εμπλουτίστηκε με ακόμα περισσότερες: από προβολείς, από φύλλα χαλκού αλλά και από τα ρούχα που φορούσαν τα αγόρια και τα κορίτσια που μας αποκάλυψαν τη συλλογή Zeus+Δione Resort ’24 με τίτλο Small Trades, με φόντο το πλωτό μουσείο Hellas Liberty στην προβλήτα Σιλό.
Εντυπωσιακή παραγωγή σε βάθος, μέγεθος, λεπτομέρεια και συγκίνηση, το βραδινό ντεφιλέ είχε εορταστικό χαρακτήρα. Σηματοδοτούσε τα δέκα χρόνια του ελληνικού και συγχρόνως διεθνούς brand, με καλεσμένους από τον χώρο της παγκόσμιας μόδας και των μίντια. Στην πρώτη σειρά, η επιδραστική Αμερικανίδα συγγραφέας-μπλόγκερ Λεάντρα Μεντίν-Κόεν συγκέντρωνε υλικό για το πιστό ψηφιακό κοινό του 1,1 εκατ. ακολούθων της στο Instagram, ενώ μια αγαπημένη της Γενιάς Χ, η ηθοποιός Μόλι Ρίνγκουολντ, πόζαρε χαμογελαστή μέσα στο χρυσό Zeus+Δione πλισέ φόρεμά της.
Σε ποια «γλώσσα» μπορεί να μιλήσει ένα ανεξάρτητο ελληνικό brand στη διεθνή βιομηχανία της μόδας του σήμερα; Στην προβλήτα Σιλό, το σάουντρακ της βραδιάς είχε έναν αέρα μετα-νοσταλγικό: ήχους ρεμπέτικου, λατέρνας, θάλασσας, γλάρων και καμπαναριών. Όσο για τη συλλογή, ήταν μια κολεξιόν-ύμνος στα «διά χειρός» επαγγέλματα, στις γυναίκες και στους άνδρες τεχνίτες που κρατούν –ακόμα– ζωντανές τις χειροποίητες παραδόσεις μας. Αυτό άλλωστε μου είχε μεταφέρει, παραμονές του σόου, και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Zeus+ Δione, Μάριος Σουάμπ (Schwab), όταν βρεθήκαμε στο νεοκλασικό κτίριο της εταιρείας στου Ψυρρή, για να μου περιγράψει τις πηγές της έμπνευσής του. «Ο ήχος ενός σφυριού πάνω στο μέταλλο είναι η καρδιά του τεχνίτη», μου είπε μιλώντας για τους μαέστρους κάθε χειροποίητης παράδοσης.
Ο έμπειρος Ελληνο-αυστριακός σχεδιαστής μού μίλησε για μια χρυσή ελληνική εποχή, εκείνη της ποίησης του Σεφέρη και του Ελύτη, της αρχιτεκτονικής του Δημήτρη Πικιώνη και του Άρη Κωνσταντινίδη και την έμφυτη, σοφιστικέ κομψότητα που τη συνόδευε. Στον πίνακα-moodboard της συλλογής παρατήρησα μυκονιάτικα καπέλα καπετάνιων, κρητικά στιβάνια, κάπες από το ιστορικό χωριό Συρράκο, στολές δυτών της Καλύμνου, το μαύρο μαντίλι των γυναικών –όπως της αινιγματικής χήρας στον Ζορμπά–, τον χαλκό, ένα υλικό που ενώνει την ελληνική δημιουργία μέσα στους αιώνες, αλλά και το υδάτινο στοιχείο που πάντα συνδέει τους Έλληνες και οδήγησε στην επιλογή του Πειραιά για την παρουσίαση της συλλογής. Όλα αυτά ζωντάνεψαν το βράδυ εκείνης της Παρασκευής με φόντο το Hellas Liberty, όπου μας περίμενε και η γενέθλια έκπληξη, η πρώτη ανδρική συλλογή της Z+Δ. «Δεν γιορτάζουμε μόνο τα δέκα χρόνια, αλλά και τον Δία, καθώς μέχρι τώρα είχαμε επικεντρωθεί στη Διώνη», μου είχε πει ο Σουάμπ. «Τα ανδρικά είναι μια τεράστια πρόκληση, είναι κάτι με το οποίο δεν είχα ασχοληθεί».
Καθαρή ταυτότητα
Η Ελλάδα εμπνέει. Και η Zeus+Δione οδηγεί ένα φρέσκο κύμα ελληνικών brands που βρίσκουν θέση και φωνή στην ελληνική και παγκόσμια αγορά. Μια όχι πάντα εύκολη και δεδομένη πορεία για όποιον επιθυμεί να ισορροπήσει δημιουργικά ανάμεσα σε ένα ένδοξο παρελθόν και ένα υπερ-ανταγωνιστικό και φλύαρο παρόν, αποφεύγοντας την ευκολία του φολκλόρ. Στην περίπτωση της Z+Δ, η δωρική αισθητική, που αγγίζει την ουσία του ελληνικού μινιμαλισμού και του μέτρου, χτίζει μια ελληνική υπογραφή με διεθνές όραμα και προδιαγραφές. «Πάντα κάνουμε τα πράγματα με τον τρόπο μας. Με προσοχή και προσήλωση στο πώς θα χτίσουμε μια ξεκάθαρη ταυτότητα μέσα από ένα δυνατό αφήγημα. Αυτό είναι κάτι που είχαμε πει από την αρχή: δεν θέλαμε να κάνουμε ένα brand μόδας, αλλά ένα lifestyle brand ελληνικής έκφρασης. Nα εξετάσουμε τι σημαίνει Ελλάδα και μέσα από την παράδοση, την κουλτούρα, την ιστορία – μέσα από τη δική μας αισθητική. Αυτή την Ελλάδα θέλουν οι ξένοι», μου λέει η Δήμητρα Κολοτούρα, συνιδρύτρια του brand, μετά το σόου.
Η ιστορία του brand ξεκινάει μια βραδιά στη Σύρο, όπου δύο φίλες, η Δήμητρα Κολοτούρα και η Μαρέβα Γκραμπόφσκι, συζητούν για τις προσωπικές τους διαδρομές και καριέρες. Μοιράζονται έναν ρομαντισμό για την Ελλάδα και ρίχνουν την ιδέα για ένα brand που θα μεταφέρει παράδοση και πολιτισμό μέσα από μια ιδιαίτερη αισθητική, που θα προσφέρει εργασία, θα αναβιώσει χειροποίητες παραδόσεις και θα επιμείνει σε μια εγχώρια παραγωγή. Και όλα αυτά εν μέσω βαθιάς οικονομικής κρίσης. Τα πρώτα πουκάμισα Zeus+Δione με το χαρακτηριστικό πλέον «σπαθωτό» μοτίβο χαρακτηρίζονται από μια διακριτική κομψότητα. Η ετικέτα τους, ο Ζευς και η Διώνη, οι κατά τον Όμηρο γονείς της θεάς Αφροδίτης, στα λατινικά –με εξαίρεση το Δ–, ανοίγει έναν διεθνή δρόμο. Τα τέσσερα άτομα που ξεκίνησαν να εργάζονται στην εταιρεία είναι σήμερα σχεδόν τριάντα.
Επιπλέον, η Ζ+Δ διατηρεί και χτίζει ένα μεγάλο δίκτυο εξωτερικών συνεργατών που καλύπτει τον ελληνικό χάρτη – από το Σουφλί και το μετάξι μέχρι τις ανά την επικράτεια εναπομείνασες κεντήστρες. Η φυσική και η ψηφιακή μπουτίκ, οι συνεργασίες με ελληνικές και διεθνείς πλατφόρμες λιανικής, η παρουσία σε καταστήματα από το Τόκιο μέχρι την Καλιφόρνια, η αναγνώριση από διεθνείς πελάτισσες –ανάμεσά τους η Μάγκι Τζίλενχαλ, η Κάρλα Μπρούνι, η Μάξιμα της Ολλανδίας– είναι κάποια από τα επιτυχημένα βήματα που συναντιούνται κάτω από τη δημιουργική ομπρέλα της Zeus+Δione. Σε αυτά προστέθηκε πρόσφατα και η πρώτη συλλογή για το σπίτι. Στο μεταξύ, η Μαρέβα Γκραμπόφσκι αποχώρησε από την εταιρεία όταν ο σύζυγός της, Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέλαβε την πρωθυπουργία.
Εικόνα και εξωστρέφεια
«Όταν η Δήμητρα και η Μαρέβα αποφάσισαν να ξεκινήσουν το όνειρο της Ζ+Δ, ένα από τα πράγματα με τα οποία ασχολήθηκαν ήταν η οπτική ταυτότητα. Μπήκαν στη διαδικασία, εμπιστεύθηκαν την ΜΝP Athens, την Κατερίνα Παπαναγιώτου και τον Ευθύμη Φιλίππου, και έτσι δημιουργήθηκε. Και από εκείνη τη στιγμή που λανσαρίστηκε το brand, ήταν κάτι στο οποίο επενδύαμε συνεχώς. Σε όλα αυτά τα δέκα χρόνια ήμασταν συνεπείς, χωρίς να το παραποιούμε ή να το υποβιβάζουμε, και πιστεύω ότι αυτή η συνέπεια στην οπτική επικοινωνία είναι κάτι που μας βοήθησε όλα αυτά τα χρόνια σε σχέση με την αναγνωρισιμότητα του brand», μου εξηγεί ο Γιάννης Κολοτούρας, γενικός διευθυντής της εταιρείας. «Η συνεπής εφαρμογή των εργαλείων του μάρκετινγκ, μέσα από φωτογραφίσεις, την ιστοσελίδα, τις καμπάνιες των συλλογών, ενισχύει και τις προσπάθειες που γίνονται εκτός συνόρων, όπου ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Η επένδυση στην επικοινωνία στο εξωτερικό είναι μεγάλη, η αναγνωρισιμότητα εκεί έχει πολύ περισσότερες προκλήσεις».
Στο Λονδίνο, το ελληνικό brand έχει βρει στέγη στο Rainbowwave, όπου μια βετεράνος του χώρου, η Μαρία Λαιμού, αντιπροσωπεύει ένα εκλεκτικό μπουκέτο από διεθνή brands. «Το Z+Δ ανταγωνίζεται σε μια αρένα όπου επικρατούν τα γιγαντιαία brands και ο χώρος που μένει για τα μικρότερα είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικός. Το brand είναι καλά τοποθετημένο για να διεκδικήσει μια θέση στην πυραμίδα της μόδας», μου λέει η κ. Λαιμού. «Έχει πολλά ατού. Το πιο σημαντικό: ένα μοναδικό όραμα ενός πολύ ταλαντούχου μυαλού. Αυτό έχει την υποστήριξη μιας δυνατής, σταθερής ιδρύτριας, μιας γυναίκας που είναι αποφασισμένη να αναπτύξει το brand αγκαλιάζοντας τη δημιουργία με σύγχρονο τρόπο. Οι ελληνικές ρίζες και αυτή η ώθηση του ελληνικού ταλέντου είναι σημαντικές. Ένα brand είναι μια συλλογική υπόθεση. Η τιμολόγηση είναι σημαντικότατη και η αναλογία ποιότητας-τιμής είναι ένα εμπορικό πλεονέκτημα και ακόμα καλύτερα όταν περήφανα μπορούμε να πούμε ότι τα ρούχα παράγονται στην Ελλάδα. Πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα, χρειάζεται να μείνουμε προσηλωμένοι και πάντα να ανεβάζουμε τον πήχη».
Dream team του χειροποίητου
Και ο πήχης ανέβηκε θεαματικά εκείνο το σούρουπο στον Πειραιά, όπου η ανάδειξη παλαιών και νέων, Ελλήνων και διεθνών συνεργατών της Ζ+Δ υπογράμμισε και τη σημασία της συλλογικότητας. Το «σπαθωτό» μετάξι ταξίδεψε από τη σουφλιώτικη παραγωγική μονάδα του στενού συνεργάτη της εταιρείας Κώστα Μουχταρίδη, τα σανδάλια είχαν την υπογραφή της Ancient Greek Sandals, ενώ τα περίτεχνα κεντήματα έγιναν στο ατελιέ του ελληνοράπτη Άρη Τζονευράκη στο Άργος. Ανάμεσα στις νεότερες συνεργασίες ήταν τα ανδρικά κοστούμια σε συνέργεια με το Bespoke Athens του Βασίλη Μπουρτσάλα και τα πουκάμισα σε συνεργασία με τον ιστορικό οίκο Χριστάκη. Τα ασημένια κρεμαστά κοσμήματα σε μορφή ιμάντα ήταν του Minas by Prometheus. Η χορογραφία ήταν της Λίνσι Πέισινγκερ και τα χάλκινα αντικείμενα του Γιάννη Βογδάνη.
«Όταν έρχονται μαζί όλα τα στοιχεία, όταν ξετυλίγεται όλο αυτό, είναι μαγικό! Ήθελα τόσο πολύ να δουλέψω με την Ελευθερία Ντεκώ στον φωτισμό, τη Λήδα Ασημακοπούλου για τα ειδικά καθίσματα και τον Σταύρο Γασπαράτο στη μουσική. Και ναι, πρόκειται για ρούχα, όμως περιέχουν τόσους συμβολισμούς και ανθρώπινα θέματα, όπως το πένθος, την ξενιτιά, τον αγώνα για να βρεις την τύχη σου. Και το Hellas Liberty έχει τόσες δικές του ιστορίες. Νιώθω πολύ τυχερός που καταφέραμε κάτι τέτοιο. Μαζί με τη Βρετανίδα στιλίστρια Κέιτι Ίνγκλαντ μοιραστήκαμε κάποια δάκρυα χαράς στα παρασκήνια», μου εκμυστηρεύεται ο Σουάμπ δύο μέρες μετά το σόου.
«Αυτό που βρήκα φιλόδοξο με το πρότζεκτ Z+Δ είναι ότι διατήρησε το διεθνές στάτους, δουλεύοντας όμως εκτός των παραδοσιακών κέντρων της μόδας», μου εξηγεί ο Αντουάν Ασσεράφ, καλλιτεχνικός διευθυντής της The Stimuleye, που παράγει οπτικό περιεχόμενο για οίκους πολυτελείας όπως οι Louis Vuitton και Hermès και συνεργάζεται με την ελληνική εταιρεία. «Ο Μάριος Σουάμπ συνδυάζει την ελληνική του κληρονομιά με τη διεθνή του εμπειρία. Γύρω του έχει Έλληνες και διεθνείς συνεργάτες, και όλοι μαζί παίρνουν λιγότερο γνωστές σελίδες της ελληνικής και μεσογειακής ιστορίας για να φτιάξουν μοναδικά κομμάτια που μιλούν σε ένα ποικιλόμορφο κοινό, πατώντας όμως σταθερά στη σύγχρονη Ελλάδα».
Στο μεταξύ, η πρόσφατη εκδήλωση ήταν μια σημαντικότατη επένδυση. «Κάνουμε βήματα σταθερά και υπολογισμένα. Τώρα ήμασταν έτοιμοι για να στηρίξουμε κάτι τέτοιο, για μας τώρα είχε νόημα. Για τα δέκα χρόνια, και ύστερα από τέσσερα χρόνια που έχω μείνει μόνη μου στο τιμόνι, ήθελα να βγούμε με καινούργια πράγματα, να δείξουμε ότι αυτή η τοποθέτηση και αυτή η δημιουργική διαδικασία έχει ορίζοντα», τονίζει η Δήμητρα Κολοτούρα. Και τα επόμενα δέκα; «Έχω ήδη ιδέες εξέλιξης για τα τέσσερα ή πέντε χρόνια που έρχονται, με γνώμονα να γίνεται όλο και περισσότερο διεθνές το brand. Το περιθώριο ανάπτυξης είναι τεράστιο, είναι ατελείωτη η έμπνευση και τα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε», συμπληρώνει.
Η Ζ+Δ συνομιλεί ήδη με τη διεθνή βιομηχανία της μόδας με μια γλώσσα αυθεντικότητας και ελληνικής επιμονής. Στην προβλήτα Σιλό έλαβε νέο δημιουργικό φύλλο πορείας για τα εγχώρια και τα διεθνή ύδατα και το γιόρτασε, δικαίως, μαζί με τους Έλληνες και ξένους φίλους σε ένα πάρτι στην πλώρη του Hellas Liberty μετά το τέλος του σόου. Λίγες μέρες αργότερα, η Σάρα Μόουερ, chief critic του Vogue Runway και από τις πιο έγκριτες φωνές της μόδας διεθνώς, μου μεταφέρει τις δικές της εντυπώσεις. Ενθουσιάστηκε από το επίπεδο και το αφήγημα του σόου, από τα ρούχα, από το πώς τα μηνύματα του Μάριου Σουάμπ έδεσαν όλα μαζί, ενώνοντας το χειροποίητο, το σύγχρονο ντιζάιν και τη φορεσιμότητα με τη θεατρικότητα και τη σκηνογραφία, οδηγώντας σε μια βραδιά με συναισθηματικό και πνευματικό αντίκτυπο – κάτι που δεν συμβαίνει συχνά. «Ήταν μια επίδειξη αυτοπεποίθησης που τοποθετεί τη Ζ+Δ στο διεθνές ραντάρ της μόδας. Παράλληλα, αισθάνομαι ότι ήταν μια στιγμή που βάζει μπροστά την Ελλάδα ως μια χώρα όπου αναπτύσσεται μια σύγχρονη πολιτιστική κουλτούρα, έναν τόπο που θες να βιώσεις. Νομίζω ότι στο παρελθόν οι Έλληνες σχεδιαστές μπορεί να περιορίζονταν από την ιδέα ότι οι ξένοι περίμεναν κάτι φολκλόρ ή κλασικό. Αυτή η επίδειξη άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού και έδειξε στον υπόλοιπο κόσμο ότι “όχι, αυτός είναι ο δημιουργικός ελληνικός παλμός, αυτή είναι η ματιά μας, εκ των έσω”», καταλήγει η Μόουερ. «Έχω δει πολλές φορές αυτή την προσοχή να μεγεθύνεται όταν υπάρχει μια αίσθηση ενός νέου κινήματος σε μια πόλη ή χώρα. Αυτό συμβαίνει μόνο όταν υπάρχει συλλογικότητα πίσω από αυτό – μια ιδιοφυΐα από μόνη της δεν αρκεί, χρειάζεται ένα πλήθος το οποίο ξεχωρίζει από όλα τα άλλα. Πιστεύω ότι η Ελλάδα το έχει αυτό σήμερα και είμαι ευγνώμων στη Ζ+Δ και στον Μάριο που μου έδωσαν την ευκαιρία να το ανακαλύψω».
Στιγμές από την παρουσίαση της συλλογής Small Trades, της κολεξιόν Resort ’24 της Zeus+Δione, που γιόρτασε τα δέκα χρόνια του ελληνικού brand στο λιμάνι του Πειραιά:
