«Το όνομά μου είναι Πάτρικ Μπέιτμαν. Είμαι 27 ετών. Πιστεύω στη φροντίδα του εαυτού μου, σε μια ισορροπημένη διατροφή και σε μια αυστηρή ρουτίνα άσκησης». Με τον τρόπο αυτόν ξεκινάει τον μονόλογό του ο Κρίστιαν Μπέιλ στην ταινία American Psycho, πριν μας αναλύσει ένα ένα τα βήματα περιποίησης που ακολουθεί εμμονικά κάθε μέρα. Περιλαμβάνουν παγοκύστη, λοσιόν καθαρισμού, κρέμα με μέλι και αμύγδαλο, τζελ απολέπισης, μάσκα προσώπου με μέντα, αντιγηραντικό βάλσαμο ματιών. «Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχω, είμαι μόνο μια οντότητα, κάτι απατηλό», καταλήγει πριν φορέσει το σακάκι του. Είναι όμορφος, κουλ, με σφριγηλό σώμα – μερικές φορές σκοτώνει και ανθρώπους, αλλά εν προκειμένω δεν είναι αυτό το ζητούμενο.
«Ήμουν 18 ετών όταν είδα το American Psycho. Δεν μου άρεσαν βέβαια οι ψυχοπαθολογικές τάσεις του ήρωα, αλλά το γεγονός ότι είχε τη δική του ρουτίνα και συνειδητοποιούσε τη σημασία της εξωτερικής εμφάνισης. Είχε ωραία μαλλιά, τα νύχια του ήταν περιποιημένα, έκανε γυμναστική το πρωί, έτρωγε καλό φαγητό· τα έβλεπα όλα αυτά και σκεφτόμουν πως θα ήθελα να τα κάνω κι εγώ», μας λέει σήμερα ο Καρίμ Σάμι ή αλλιώς «Syrian Psycho», όνομα με το οποίο είναι διάσημος στο TikTok. Έχει καταγωγή από τη Συρία και, όταν ανοίγει το λάπτοπ του για να απαντήσει στην κλήση μας, είναι 12 τα μεσάνυχτα, αφού βρίσκεται στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, όπου σπουδάζει.
Στα 22 του χρόνια, ο Καρίμ αποτελεί για πολλούς πρότυπο ομορφιάς. Διαθέτει εντυπωσιακές γωνίες προσώπου, στιβαρά ζυγωματικά, ανδροπρεπές πιγούνι, απαλή επιδερμίδα, περιποιημένα μαλλιά, τέλειο σαγόνι. Επίσης, έχει 1,5 εκατομμύριο ακολούθους στο TikTok (κυρίως 16 έως 20 ετών), με τους οποίους μοιράζεται συμβουλές ομορφιάς για το πώς κατάφερε να αλλάξει εξ ολοκλήρου την εμφάνισή του τα τελευταία τρία χρόνια. Μου εξηγεί πώς ξεκίνησε επειδή στο σχολείο τον στοχοποιούσαν για το μικρό του ύψος και την έντονη ακμή στο πρόσωπο. Ο Καρίμ είναι υπεύθυνος σε μεγάλο βαθμό για τη διάδοση του όρου looksmaxxing στις νεαρές ηλικίες. Πρόκειται για ένα τρεντ που ξεκίνησε από ανδρικές διαδικτυακές κοινότητες, όπου ανταλλάσσονταν tips ομορφιάς – από κρέμες περιποίησης μέχρι το πώς πρέπει να τοποθετείται η γλώσσα μες στη μέρα για να αποκτήσει κανείς έντονες γωνίες στο πρόσωπο. Η τάση μάς βάζει σε σκέψεις, καθώς δεν γνωρίζουμε πού τελειώνει το γκρέμισμα του κοινωνικού ταμπού το οποίο «απαγόρευε» στους άνδρες να περιποιούνται τον εαυτό τους και πού αρχίζει ένας μάλλον επικίνδυνος ναρκισσισμός. Σε κάθε περίπτωση πάντως, μας κινεί την περιέργεια.
Περιποίηση και υπερβολές
«Looksmaxxing σημαίνει να βελτιώνεις την εμφάνισή σου με κάθε τρόπο. Ο όρος βοηθά να δούμε τη διαδικασία κάπως σαν παινχίδι – ως κάτι κουλ και εύκολο. Στα φόρουμ, όμως, κάποιοι διαστρέφουν τον ορισμό και παίζουν με τις λέξεις», εξηγεί ο Καρίμ, σε μια προσπάθεια να διώξει τις σκιές που βαραίνουν το εν λόγω τρεντ.
«Looksmaxxing σημαίνει να βελτιώνεις την εμφάνισή σου με οποιονδήποτε τρόπο. Και ο όρος αυτός κάνει τη διαδικασία κατά κάποιον τρόπο παιχνίδι», εξηγεί ο 22χρονος Καρίμ Σάμι.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται στο bonesmashing, μια τεχνική κατά την οποία νεαροί άνδρες υποτίθεται ότι σπάνε με ένα σφυρί τα κόκαλα του προσώπου τους, με την ελπίδα ότι θα αποκτήσουν το επιθυμητό σχήμα κατά τη διάρκεια της επούλωσης. Ή το starvemaxxing, μια μέθοδο κατά την οποία οι άνδρες αποφεύγουν να τρώνε, προκειμένου να κάνουν ακόμη πιο έντονα τα χαρακτηριστικά τους. Ο Καρίμ εξηγεί πως, κατά την άποψή του, πίσω από τέτοιους όρους κρύβονται σατιρικά κίνητρα. «Το bonesmashing δεν είναι κάτι αληθινό. Στο starvemaxxing δεν πεθαίνεις πραγματικά από την πείνα, απλώς δεν τρως τόσο πολύ. Υπάρχουν κάποιοι που θα πάρουν τέτοια πράγματα στα σοβαρά – κάθε κοινότητα έχει και την αρνητική πλευρά της». Αναγνωρίζει, βέβαια, πως ίσως γεννιούνται ανασφάλειες μέσα από το looksmaxxing, όμως αυτές σήμερα είναι έτσι κι αλλιώς διάχυτες στον χώρο των σόσιαλ μίντια. Τα τέλεια πρόσωπα βρίσκονται παντού. «Aυτό που προσφέρω είναι εγχειρίδιο για το πώς μπορεί κανείς να βελτιώσει την εξωτερική του εμφάνιση με επιτυχία», λέει.
Η αλλαγή πάνω του ήρθε σταδιακά. Πρώτα άρχισε να γυμνάζεται, έπειτα άφησε τα μαλλιά του να μακρύνουν και έκανε μερικές ανταύγειες. Σειρά είχε το δέρμα του. «Τίποτα δεν δούλευε, μόνο η ισοτρετινοΐνη. Έτσι, έμαθα να το φροντίζω με βάση μια πολύ συγκεκριμένη ρουτίνα». Ανάμεσα στα tips που προτείνει; Ενυδατική κρέμα, αντιρυτιδική κρέμα, καθώς και σωστός προγραμματισμός του ύπνου.
Ο Ντιν Ρόμπερτσον, ιδρυτής του φόρουμ looksmaxxing.com, λέει πως η αναζήτηση του όρου στο Google κορυφώθηκε τον Αύγουστο του 2023. Influencers όπως ο Καρίμ άρχισαν να φτιάχνουν σχετικά βίντεο και το κόνσεπτ απογειώθηκε. «Προσπαθώ να φτιάξω μια κοινότητα που αποδέχεται οποιονδήποτε μοιράζεται τον ίδιο στόχο», αναφέρει ο Ντιν. Πιστεύει πως είναι καλό οι νέοι άνδρες να προσπαθούν να βελτιώσουν το πρόσωπό τους μέσα από ασκήσεις μάσησης, ειδικής τοποθέτησης της γλώσσας και φροντίδας του δέρματος. Παραδέχεται, βέβαια, πως το «τέλειο πρόσωπο» είναι απατηλός στόχος, καθώς τα γονίδια παίζουν καθοριστικό ρόλο σε αυτό.
Είναι φανερό πως το μέγεθος της αγοράς προϊόντων περιποίησης προσώπου για άνδρες αναμένεται να πολλαπλασιαστεί μέσα στα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με τον οργανισμό ερευνών Presendence Research, το 2023 η αγορά ξεπέρασε τα 16 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2032 αναμένεται να φτάσει τα 29,61 δισεκατομμύρια. Το TikTok συνεχίζει να κάνει τα μαγικά του δηλαδή, με την κορυφαία πλατφόρμα ανάλυσης δεδομένων EDITED να σημειώνει πως οι influencers που καλούν τους «πιστούς» τους να ακολουθήσουν τη δική τους καθημερινή ρουτίνα ομορφιάς έχουν βοηθήσει στο να πολλαπλασιάσει το εν λόγω περιεχόμενο. Μάλιστα, η πλατφόρμα αναφέρει πως από τον Σεπτέμβριο του 2022 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023 υπήρξαν 69 εκατομμύρια views στην Αμερική για το hashtag #menskincareroutine. Το 89% εκείνων που κλίκαραν σε αυτό ήταν ηλικίας 18 έως 24 ετών.
Το τέλειο σαγόνι
«Όσον αφορά το σαγόνι μου, εφάρμοσα την τεχνική mewing», λέει ο Καρίμ. Πρόκειται για μια μέθοδο με την οποία τοποθετείς τη γλώσσα σου κατά τη διάρκεια της ημέρας σε μια συγκεκριμένη θέση στο πάνω μέρος του στόματος, για να αποκτήσεις πιο έντονες γωνίες προσώπου. Είναι η νούμερο ένα τεχνική των νεαρών ανδρών που ποθούν όσο τίποτα ένα «ανδροπρεπές» πρόσωπο. «Παρά το γεγονός ότι δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι δουλεύει, είναι σίγουρο ότι θα σε βοηθήσει στο να δείχνει καλύτερο το πρόσωπό σου», λέει.
Η αγορά προϊόντων περιποίησης προσώπου για άνδρες ξεπέρασε το 2023 τα 16 δισ. δολάρια, ενώ το 2032 αναμένεται να φτάσει τα 29,61 δισεκατομμύρια.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η δήλωση ακούγεται οξύμωρη, ενώ για τους οδοντιάτρους μέθοδοι σαν κι αυτές είναι απλώς απαγορευτικές. Ο οδοντίατρος Μιχάλης Καλαϊτζάκης σχολιάζει αντίστοιχες τεχνικές που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στα σόσιαλ μίντια και επιβαρύνουν τη στοματική μας υγιεινή. «Έχω δει πως οι άνδρες προσπαθούν με διάφορους τρόπους να γυμνάσουν τους μυς του προσώπου», λέει. Σε έναν από αυτούς, μασούν συνεχώς πράγματα με σκοπό να δυναμώσουν τα σαγόνια τους. «Για να υπερτραφούν οι μασητήρες και να κάνεις γωνίες, πρέπει να μασάς πράγματα, κάτι το οποίο καταλήγει σε μυϊκό σπασμό και προβλήματα στην κροταφογναθική άρθρωση. Είναι εξαιρετικά επιβλαβές. Ειδικά στις μέρες μας, όλοι τρίζουν και σφίγγουν τα δόντια τους κι ένα 90% του πληθυσμού έχει υπερτροφικούς μασητήρες».
Οι τρόποι με τους οποίους θα επιδιώξουν να φτιάξουν το χαμόγελό τους οι άνδρες είναι συγκεκριμένοι. Μετά τη λεύκανση, που όπως αναφέρει ο κ. Καλαϊτζάκης είναι σταθερά η πιο δημοφιλής επιλογή, κάποιοι θα διαλέξουν τις όψεις ρητίνης, που έχουν διάρκεια περίπου έξι χρόνια και κόστος κοντά στα 2.000 ευρώ, ενώ υπάρχουν κι εκείνοι που θα ζητήσουν την τοποθέτηση πορσελάνης, με διάρκεια πάνω από εικοσαετία και κόστος που μπορεί να ανέρχεται στα 6.000 ευρώ. Για τον Καρίμ δεν υπάρχει ένα συγκεκριμένο, τέλειο πρόσωπο, όμως κάποια χαρακτηριστικά πάντα θα θεωρούνται ωραία. Αναφέρει τη σημασία τού «να έχεις μια ωραία γραμμή στα σαγόνια σου, ανδροπρεπή μύτη, ψηλά ζυγωματικά, απαλό πρόσωπο, να σιγουρευτείς ότι τα μάγουλά σου δεν είναι φουσκωτά, να έχεις ωραία μαλλιά και όμορφες βλεφαρίδες». Το looksmaxxing έχει να κάνει με την αρμονία του προσώπου, και αυτή μπορεί να είναι διαφορετική σε κάθε άτομο.
Περισσότερο υαλουρονικό
«Γίνεται μόδα, άσχετα με το αν κάποιος έχει μικρό στόμα ή έντονο πιγούνι», σχολιάζει ο πλαστικός χειρουργός Γιώργος Καραπιπέρης από τα κέντρα αισθητικής Vivify, αναφορικά με τις προσπάθειες των ανδρών για την απόκτηση του συγκεκριμένου τύπου προσώπου. Εξηγεί πως στις μέρες μας λίγοι είναι οι γιατροί που ενημερώνουν τους πελάτες για τη σωστή σειρά των παρεμβάσεων στο πρόσωπο. «Μπορεί να υπολείπεται, για παράδειγμα, το πιγούνι και να δώσουν βάρος στα χείλη. Είναι λάθος αυτό, αποτελεί όμως τάση. Ο ασθενής λέει ξανά και ξανά “θέλω χείλη” και δεν ακούει. Έρχεται κόσμος επί τούτω για να κάνει ένα συγκεκριμένο ενέσιμο, επειδή το είδε στο Instagram. Στους δικούς μου ασθενείς λέω πάντα πως ένα βίντεο στο TikTok μπορείς να το κόψεις και να το ράψεις σαν ταινία. Μπορείς να δημιουργήσεις μια λανθασμένη εντύπωση, να δείχνεις τη μισή αλήθεια για να κάνεις προβολή του ιατρείου ή του εαυτού σου. Υπάρχουν γνωστοί μου που λένε ότι έφτιαξαν, για παράδειγμα, μια γωνία στο πρόσωπο με μία συνεδρία, ενώ δουλεύουν πάνω της ένα εξάμηνο».
«Ο ασθενής λέει “θέλω χείλη” και δεν ακούει. Έρχεται κόσμος επί τούτω για να κάνει ένα συγκεκριμένο ενέσιμο, επειδή το είδε στο Instagram», αναφέρει ο πλαστικός χειρουργός Γιώργος Καραπιπέρης.
Ο κ. Καραπιπέρης εξηγεί πως οι άνδρες στην ηλικία των 20 ετών θα αναζητήσουν συνήθως τεχνικές λέιζερ για αποτρίχωση, ενώ από τα 28 έτη αρχίζουν να τους απασχολούν οι ρυτίδες και από τα 30 ξεκινούν το botox, την τοποθέτηση fillers υαλουρονικού και πλάσματος που χρησιμοποιείται και στο τριχωτό της κεφαλής. Μερικοί πελάτες θα αγνοήσουν τις συμβουλές του γιατρού τους και θα χτυπήσουν την πόρτα όποιου δεχτεί να τους βάλει ακόμη περισσότερο υαλουρονικό. «Υπάρχουν ασθενείς που έχουν πέσει από τα σύννεφα με το αποτέλεσμα, ενώ τους είχαν τάξει ή είχαν δει κάτι άλλο στο Instagram», σημειώνει.
Θεωρεί πως υπάρχει ελλιπής ενημέρωση στο ιατρικό κοινό όσον αφορά τους δερματολόγους και πως οι πλαστικοί είναι πιο φειδωλοί στην ποσότητα υαλουρονικού. «Όταν κάνουμε κάποιο χειρουργείο για χείλη (face lip) και ανοίγουμε το πρόσωπο, βλέπουμε κάτω από τα ζυγωματικά και στα χείλη τεράστιες ποσότητες υαλουρονικού».
Η ένωση Αμερικανών πλαστικών χειρουργών είχε σημειώσει το 2019 πως, είτε πρόκειται για νευροτοξίνες είτε για λιποαναρρόφηση ή χειρουργική επέμβαση άνω βλεφάρων, όλο και περισσότεροι άνδρες αναζητούν μια ανανεωμένη εμφάνιση μέσω της πλαστικής χειρουργικής. Το 2019 είχε ήδη σημειωθεί αύξηση 27% στις ανδρικές αισθητικές επεμβάσεις σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Ενώ τα δεδομένα για το 2022 έδειξαν, σύμφωνα με τον Business Insider, πως η βλεφαροπλαστική ήταν η πέμπτη στη σειρά πιο δημοφιλής πλαστική επέμβαση στη χώρα. Σύμφωνα με ρεπορτάζ των New York Times, πολλοί άνδρες βρήκαν τον χρόνο και την αφορμή για να αλλάξουν την εμφάνισή τους στην εποχή των ατέλειωτων Ζoom calls εν μέσω lockdown.
Ο Καρίμ μού εξηγεί πως ο ίδιος δεν προτείνει τέτοιες μη φυσικές παρεμβάσεις στο πρόσωπο. Αντίθετα, αυτό που πρεσβεύει είναι το softmaxxing, δηλαδή τους πιο «ήπιους» τρόπους βελτίωσης της εμφάνισης. Παρεμβάσεις όπως οι παραπάνω ανήκουν σε μια άλλη υποκατηγορία, το hardmaxxing, και χρειάζονται πολύ μεγάλη προσοχή και έρευνα πριν από οποιαδήποτε κίνηση. «Οι άνθρωποι που θα βάλουν fillers υαλουρονικού και θα κάνουν πλαστικές επεμβάσεις θα το έκαναν και χωρίς την τάση του looksmaxxing. Ίσως οι άνδρες αρχίζουν να το κάνουν περισσότερο, αλλά πάντα υπήρχε μια αγορά, τουλάχιστον για τις γυναίκες. Ναι, δημιουργεί κάποιες ανασφάλειες για τους άνδρες όλο αυτό, αλλά φαντάσου πόσοι βοηθούνται απλώς και μόνο επειδή αντιλαμβάνονται τη σημασία της εμφάνισης», λέει, χωρίς όμως να είναι πολύ πειστικό το επιχείρημά του.
Διατροφή, δέρμα και μαλλιά
«Το δέρμα είναι ένα όργανο, όπως ακριβώς η καρδιά ή το συκώτι. Χτίζεται και διατηρείται από συστατικά της τροφής», αναφέρουν οι New York Times. Ορισμένες δοκιμές που έγιναν σε έφηβα αγόρια και νέους άνδρες έδειξαν πως η μείωση της ζάχαρης ή τροφών όπως τα μακαρόνια και το λευκό ψωμί είχε ως αποτέλεσμα την υποχώρηση της ακμής στο πρόσωπο. Ο Γιώργος Καραπιπέρης συμφωνεί πως είναι σημαντική η επίδραση της σωστής διατροφής στην όψη του προσώπου. «Προσπαθούμε να μειώσουμε με χίλιους τρόπους το διπλοσάγονο, που παλιά λέγαμε ότι είναι σημάδι “καλής ζωής”». Τα ειδικά νήματα και τα λιποδιαλυτικά είναι κάποιοι από αυτούς τους τρόπους, ενώ υπάρχουν θεραπείες που απαιτούν την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας νερού μέσα στη μέρα.
Ρωτήσαμε τη δερματολόγο – αφροδισιολόγο Φωτεινή Μαντοπούλου και μας εξήγησε πως οι βασικοί λόγοι που θα την επισκεφθούν οι άνδρες είναι οι θυλακίτιδες, οι υπερκερατώσεις και τα θηλώματα στο πρόσωπο και στα μάτια. Συμφωνεί πως στην εποχή μας υπάρχει μια τάση φροντίδας του ανδρικού προσώπου με ενυδατικές κρέμες. Οι άνδρες κάνουν καθαρισμούς προσώπου από μικρή ηλικία, ζητούν ειδικά σαπούνια, ενώ το ξύρισμα αποτελεί σημαντικό θέμα.
Τι γίνεται όμως όσον αφορά την κόμμωση, ένα από τα πρώτα χαρακτηριστικά που θα σπεύσει να αλλάξει ένας άνδρας για να βελτιώσει την εμφάνισή του; «Οι άνδρες θα μου δείξουν φωτογραφίες άλλων, θα με ρωτήσουν εάν το εκάστοτε κούρεμα ταιριάζει με το στιλ τους, εάν είναι εύκολο για την καθημερινότητά τους, πολλοί θα μου δείξουν έναν influencer και θα μου πουν “κάνε με σαν εκείνον”», περιγράφει η κομμώτρια Ζωή Σπυριδάκη. Τα στιλ ποικίλλουν, όμως συνήθως οι μιλένιαλ θα ζητήσουν μεσαίου μήκους μαλλιά, ενώ οι 16άρηδες και οι 20άρηδες θα ζητήσουν πολύ κοντά μαλλιά με «σβησίματα». Το σχήμα του κεφαλιού και του προσώπου παίζει μεγάλο ρόλο στην επιλογή του κουρέματος. Σε ένα στρογγυλό πρόσωπο θα γίνει τετράγωνο σχήμα κουρέματος, ανάλογα πάντα και με αυτό που θέλει να δείξει ο πελάτης. «Πλέον υπάρχουν και άνδρες που δεν χρησιμοποιούν μόνο τζελ ή κερί, αλλά άργιλο και πιο ελαφριές κρέμες styling. Μπορεί να χρησιμοποιήσουν μόνο ένα προϊόν που τους δίνει τη δυνατότητα να φτιάχνουν ένα διαφορετικό στιλ την ώρα που πειράζουν τα μαλλιά τους».
«Οι άνδρες θα μου δείξουν φωτογραφίες άλλων, θα μου δείξουν έναν influencer και θα μου πουν “κάνε με σαν εκείνον”», περιγράφει η κομμώτρια Ζωή Σπυριδάκη.
Και τι συμβαίνει όταν δεν μπορείς να αποκτήσεις κάτι από τα παραπάνω; Όταν το «τέλειο» ανδρικό πρόσωπο μοιάζει με άπιαστο όνειρο που θα συνεχίσει να κυκλοφορεί στην αρχική σου σελίδα κάθε φορά που ο μαγικός αλγόριθμος θα αποφασίζει τι θέλεις να δεις; Ο Καρίμ δέχεται μηνύματα από νέους που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά αδιέξοδα, επειδή πιστεύουν πως δεν θα μπορέσουν ποτέ να αποκτήσουν το δικό του πρόσωπο. Μου εξηγεί πώς απαντά σε πολλά από αυτά. «Είναι σημαντικό να καλύπτουμε κάτι στο οποίο υστερούμε και δεν μπορούμε να το αλλάξουμε, με ένα άλλο θετικό χαρακτηριστικό. Όταν οι άνθρωποι σου συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, δεν μπορείς να αγαπήσεις έτσι απλώς τον εαυτό σου. Δεν μπορείς να αλλάξεις την κοινωνία. Αυτό που μπορείς να κάνεις είναι να αλλάξεις εσύ, να προσαρμοστείς». Είναι όμως άραγε αυτή μια πρακτική για να αποκτήσει κανείς «τέλειο πρόσωπο»; Ή μήπως για να γίνει «πιστός ακόλουθος» των σόσιαλ μίντια τρεντ;