Στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο ιππότης Jules de Thier, ιδιοκτήτης της εφημερίδας La Meuse της Λιέγης, αναζητούσε μια τοποθεσία για να αναβιώσει το Κύπελλο La Meuse, έναν αγώνα αυτοκινήτων που είχε διακοπεί λόγω του πολέμου. Μετά από μια συνάντηση στο Hotel des Bruyères, στο Francorchamps, με τον βαρόνο Joseph de Crawhez (δήμαρχο του Spa) και τον οδηγό αγωνιστικών αυτοκινήτων Henri Langlois van Ophem, αποφασίστηκε ότι το τρίγωνο που σχηματίζουν οι διαδρομές 32, 23 και 440 και οι οποίες συνδέουν το Spa-Francorchamps με το Malmédy και το Stavelot, αποτελούσε μια ιδανική πίστα που περικλείεται από τα δάση και τους λόφους της όμορφης περιοχής των Αρδεννών.
Ο εναρκτήριος αγώνας είχε προγραμματιστεί για τον Αύγουστο του 1921, αλλά ακυρώθηκε αφού συμμετείχε μόνο ένας οδηγός. Ο πρώτος αγώνας αυτοκινήτων πραγματοποιήθηκε το 1922, ενώ το 1924 διεξήχθη για πρώτη φορά ο διάσημος πλέον αγώνας 24 ωρών του Francorchamps και η πίστα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για αγώνες Grand Prix το 1925. Ανακατασκευάστηκε το 1979, και παρόλο που η νέα πίστα έχει μόνο το μισό μήκος της αρχικής, εξακολουθεί να είναι η μεγαλύτερη στο ετήσιο αγωνιστικό ημερολόγιο με 7,004 χιλιόμετρα.
Το Spa είναι μια από τις πιο αγαπημένες πίστες των οδηγών της Formula 1, λόγω του συνδυασμού μεγάλων ευθειών και απαιτητικών στροφών που τους παρακινεί να ωθούν τα μονοθέσιά τους στα όρια των δυνατοτήτων τους, εφόσον το οδόστρωμα είναι στεγνό. Το δάσος των Αρδεννών έχει πολύ απρόβλεπτο καιρό. Μπορεί να υπάρξουν σημεία όπου βρέχει και η πίστα είναι υγρή, και άλλα σημεία όπου ο ήλιος λάμπει και η πίστα είναι εντελώς στεγνή, πράγμα που σημαίνει ότι η πρόσφυση μπορεί να διαφέρει από τη μία στροφή στην άλλη. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά την καθιστούν τρομακτική και συγχρόνως ελκυστική στη συνείδηση των οδηγών. Στο οδόστρωμα έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή πιλότοι και θεατές, κυρίως τότε που η πίστα δεν ήταν περιφραγμένη. Ο οδηγός αγώνων Φόρμουλα Ένα και ιδιοκτήτης της αγωνιστικής ομάδας Arrows Τζάκι Όλιβερ (Jackie Oliver) είχε πει ότι “αν έβγαινες από το δρόμο, δεν ήξερες τι θα χτυπήσεις”.
Η πίστα καταδεικνύει τη σημασία της ικανότητας του οδηγού περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις στροφές Eau Rouge (στα γαλλικά σημαίνει κόκκινο νερό, και σχετίζεται με τον παρακείμενο ποταμό) και Blanchimont. Αμφότερες πρέπει να διανυθούν σε πορεία ευθείας γραμμής για να επιτευχθεί η απαραίτητη ταχύτητα μετά την έξοδο από αυτές, γεγονός που βοηθά τον οδηγό τόσο σε ένα γρήγορο γύρο στις κατατακτήριες δοκιμές (qualifying) όσο και στο προσπέρασμα εντός του αγώνος. Το πιο διάσημο τμήμα της πίστας είναι ο συνδυασμός Eau Rouge και Raidillon. Αφού περάσουν τη φουρκέτα La Source, αμέσως μετά την εκκίνηση, οι οδηγοί κατηφορίζουν σε μια ευθεία μέχρι το σημείο όπου η πίστα διασχίζει για πρώτη φορά το ρέμα Eau Rouge και πριν ξεκινήσουν απότομα προς τα πάνω σε μια σαρωτική σειρά αριστερών-δεξιών-αριστερών στροφών με μια τυφλή κορυφή. Σωστότερα: η στροφή Eau Rouge είναι μόνο η αριστερή στροφή στο κάτω μέρος. Η επόμενη δεξιά στροφή που οδηγεί απότομα στην ανηφόρα, η οποία εισήχθη το 1939 για να συντομεύσει την αρχική φουρκέτα Ancienne Douane, ονομάζεται Raidillon. Η στροφή απαιτεί αρκετή επιδεξιότητα από τον οδηγό και η μεγάλη ευθεία Kemmel μπροστά, δημιουργεί καλές ευκαιρίες προσπέρασης για τους οδηγούς στην επόμενη στροφή “Les Combes”.
Παράξενη και διασκεδαστική συμπίεση
Ο Fernando Alonso, παγκόσμιος πρωταθλητής της F1 το 2005 και το 2006 και έτι συμμετέχων στους αγώνες με την ομάδα της Alpine-Renault, παρατηρεί: “Μπαίνεις στη στροφή με κατηφορική κλίση, έχεις μια ξαφνική αλλαγή κατεύθυνσης στο κάτω μέρος και στη συνέχεια ανεβαίνεις πολύ απότομα στην ανηφόρα. Από το κόκπιτ, δεν μπορείς να δεις την έξοδο και καθώς περνάς την κορυφογραμμή, δεν ξέρεις πού θα προσγειωθείς. Είναι μια κρίσιμη στροφή για τον χρονομετρημένο γύρο (qualifying), αλλά και για τον αγώνα, επειδή έχεις μια μεγάλη ανηφορική ευθεία μετά, όπου μπορείς να χάσεις πολύ χρόνο αν κάνεις κάποιο λάθος. Αλλά είναι επίσης μια σημαντική στροφή για την αίσθηση του οδηγού. Κάνει ιδιαίτερη εντύπωση σε κάθε γύρο, επειδή έχεις μια συμπίεση στο σώμα σου καθώς περνάς από το κάτω μέρος της στροφής. Είναι πολύ παράξενο – αλλά και πολύ διασκεδαστικό.”
Κατά τη διάρκεια του αγώνα της Formula 2 στα τέλη Αυγούστου του 2019, συνέβη ένα θανάσιμο περιστατικό μεταξύ του Anthoine Hubert και του Juan Manuel Correa λίγο μετά το Raidillon στην ευθεία Kemmel. Καθώς ξεκινούσε ο δεύτερος γύρος, ο οδηγός της Trident, Τζουλιάνο Αλεζί (Giuliano Alesi) έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του καθώς ανέβαινε την καμπύλη Raidillon, εξαιτίας τρυπήματος του ελαστικού (puncture), με αποτέλεσμα το αυτοκίνητό του να περιστραφεί και να χτυπήσει στον αριστερό τοίχο της πίστας ξεριζώνοντας την πίσω πτέρυγα και σκορπίζοντας συντρίμμια στην πίστα. Καθώς o άλλος οδηγός της Trident, ο Ralph Boschung, έφτασε στην κορυφή της Raidillon, επιβράδυνε πίσω από το κατεστραμμένο αυτοκίνητο του Alesi το οποίο του έκλεινε τον δρόμο, βγαίνοντας ελαφρώς εκτός των αγωνιστικών ορίων της πίστας και τελικώς προσπερνώντας τον από τα δεξιά. Ο Hubert, ο οποίος ακολουθούσε στενά τον Boschung και δεν έβλεπε τι είχε συμβεί στον Alesi, κινήθηκε προς τα δεξιά για να αποφύγει το επιβραδύνον αυτοκίνητο του Boschung, χτυπώντας τελικά τον πίσω δεξιό τροχό του Boschung με την μπροστινή του πτέρυγα. Το αυτοκίνητο του Hubert προσέκρουσε στο φράγμα ελαστικών στη δεξιά πλευρά της πίστας υπό οξεία γωνία και εκτράπηκε πλαγιομετωπικά στην πορεία του οδηγού του Charouz, Juan Manuel Correa, ο οποίος το χτύπησε στην αριστερή πλευρά στην περιοχή της θέσης του οδηγού.
Το περιστατικό είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του Hubert και τον σοβαρό τραυματισμό του Correa, με τον κύριο αγώνα να εγκαταλείπεται και τον προγραμματισμένο αγώνα sprint μια μέρα αργότερα να ακυρώνεται επίσης, ενώ το Grand Prix Βελγίου της Formula 1 συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε.
Ο Αντουάν Υμπέρ (Anthoine Hubert), φίλος των περισσοτέρων εν ενεργεία πιλότων του επικείμενου αγώνα, στοιχειώνει δια της απουσίας του τις παρουσίες τους. Μαζί με τον αείμνηστο νεαρό οδηγό, επώνυμα και ανώνυμα θύματα της πίστας διενεργούν οραματικές περιπολίες ή στάσεις σε διάφορα σημεία αυτής. Οι πρωταγωνιστές της Κυριακής, πέραν της θαυμαστής προσηλώσεως που πρέπει να επιδείξουν στην αγωνιστική τακτική τους, θα κληθούν να αντιμετωπίσουν την αίσθηση της απωλείας η οποία αναδύεται σε κάθε σημείο του οδοστρώματος και τα πέριξ αυτού. Αδύνατον να μην τους αγγίξει ο φόβος. Αδύνατον να μην πορευθούν μαζί του.
Μετά την απώλεια
Ο δωδέκατος αγώνας της χρονιάς, ο χιλιοστός τεσσαρακοστός έκτος (1047) σε απόλυτη αρίθμηση, διεξήχθη την Κυριακή 29 Αυγούστου 2021 στην πίστα Spa-Francorchamps που παρά το όνομα της δεν βρίσκεται στην πόλη Spa* (Σπα), το όνομα της οποίας ταυτίστηκε με τους γνωστούς ανά τον κόσμο χώρους αναψυχής των λουτρών ΣΠΑ, αλλά στο Stavelot. Το Stavelot (γερμανικά: Stablo, βαλονικά: Ståvleu) είναι πόλη και δήμος της Βαλλονίας στη βελγική επαρχία της Λιέγης. Το 2006, η κωμόπολη είχε πληθυσμό 6.671 κατοίκους και έκταση 85,07 km2 (32,85 τετραγωνικά μίλια), δίνοντας πυκνότητα πληθυσμού 78 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, ίσως την ιδανικότερη πολεοδομική αναλογία που έχει φανταστεί κάθε αρχιτέκτονας.
Η πόλη αναπτύχθηκε γύρω από το αβαείο του Stavelot, το οποίο ιδρύθηκε γύρω στο 650 μ.Χ. σε ένα υπάρχων κτίσμα, μία βίλα, από τον Άγιο Remaclus (Saint Remacle). Τα εδάφη της βίλας καταλάμβαναν τα σύνορα μεταξύ των επισκοπών της Κολωνίας και του Tongeren. Το αβαείο του Stavelot εκκοσμικεύτηκε και κατεδαφίστηκε κατά τη Γαλλική Επανάσταση. Από την εκκλησία σώζεται μόνο η πόρτα του δυτικού άκρου ως ελεύθερος πύργος. Δύο σκήτες – μία κοσμική και μία για τους μοναχούς – επιβιώνουν ως αυλές των πλινθόκτιστων κτιρίων του 17ου αιώνα, που σήμερα στεγάζουν το Μουσείο του Πριγκιπάτου Stavelot-Malmedy και μουσεία αφιερωμένα στον ποιητή Γκιγιώμ Απολλιναίρ (Guillaume Apollinaire) ο οποίος ήταν επί σειράν ετών κάτοικος της πόλης, και στο Circuit de Spa-Francorchamps. Ο ναός του Θεού έγινε ναός του μηχανοκίνητου αθλητισμού εν τη ψιλή επικουρία του γνωστού γάλλου ποιητή του 19ου αιώνος, νόθου γιού μιας χαρτοπαίκτριας ελευθερίων ηθών και ενός επισκόπου. Ο Πικάσο ζωγράφισε πολλές φορές τον Απολλιναίρ με ιερατικά άμφια και ποιμαντορική ράβδο, μίτρα και αρχιεπισκοπικό δαχτυλίδι, πιθανώς εξαιτίας των φημών για τον πατέρα του. Το ιερό και το αίμα βαδίζουν χέρι-χέρι. Το μαύρο και το κόκκινο, χαρακτηριστικό μοτίβο της ρουλέτας, συνυφαίνουν τις ζωές μας.
Η πίστα
H πίστα έχει μήκος 7,004 χιλιόμετρα, περιλαμβάνει 19 στροφές (turns) και ο αγώνας ολοκληρώνεται μετά από 44 γύρους (laps) αφού έχουν διανύσει οι πιλότοι και τα αυτοκίνητα τους, κυκλικώς, συνολικά 308,052 χιλιόμετρα. Το ρεκόρ πίστας για ένα γύρο αυτής είναι ένα λεπτό δέκα έξι δευτερόλεπτα και εξακόσια είκοσι επτά χιλιοστά του δευτερολέπτου (1:46.286) και το κατέχει από το 2018 ο Βάλτερι Μπότας (Valtteri Bottas).
Οι κατατακτήριες δοκιμές ή χρονομετρημένος γύρος ή qualifying του Σαββάτου ξεκίνησαν μέσα στην βροχή. Τα αγωνιστικά αυτοκίνητα βγήκαν στην πίστα φορώντας μπλε λάστιχα (wet) εκτός αυτών της ομάδας της Williams η οποία εμπιστεύτηκε την πρόσφυση των μονοθεσίων στα πράσινα ελαστικά (intermediate) παίρνοντας ένα ρίσκο που τη δικαίωσε. Οι δύο οδηγοί τους μπήκαν στο δεύτερο μέρος (Q2: Qualifying 2) των κατατακτηρίων και οι υπόλοιπες ομάδες ακολούθησαν σταδιακά την επιλογή τους. Η ολοκλήρωση του δεύτερου μέρους των χρονομετρημένων γύρων βρήκε τη Ferrari εκτός δεκάδας και τον Λεκλέρ να ρίχνει το βάρος της αποτυχίας στις επιλογές της ομάδας χωρίς όμως να διευκρινίζει τον λόγο. Ο Νόρις με τη McLaren του κατατάσσεται πρώτος, μπροστά από τις δύο Mercedes και τον Φερστάπεν. Οι ομόσταυλοι (teammate) των Νόρις και Φερστάπεν, Ρικιάρντο και Πέρεζ, κατ’εξακολούθηση είναι βραδύτεροι τόσο ώστε να καταργείται εν τη πράξει η συνοχή της ομάδας. Σε αντίθεση με τη Mercedes που έχει καταφέρει να εξαργυρώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη συνεργασία των δύο οδηγών της και κατ’επέκταση τη μεγαλύτερη δυνατή συλλογή βαθμών στην κατάταξη των κατασκευαστών που είναι τελικώς ο καθρέφτης του πρωταθλήματος. «Πες μου σε ποιά θέση τερμάτισες να σου πω ποιός είσαι» θα μπορούσε να πει κάποιος με μία φράση στο τέλος της αγωνιστικής περιόδου.
Το τρίτο μέρος του Qualifying (Q3) -και καθοριστικό για την τελική παράταξη (line up) των αυτοκινήτων στην εκκίνηση του κυριακάτικου αγώνα-, στο οποίο αναδεικνύεται ο πρώτος οδηγός (poleman) της σαββατιάτικης συνάντησης (session) και επικεφαλής στη σχάρα εκκίνησης (grid), ξεκίνησε με βροχή και επιλογή μπλε ελαστικών από όλες τις ομάδες. Όμως στις στροφές της Raidillon ο Nόρις χάνει τον έλεγχο του αυτοκινήτου χτυπάει με σφοδρότητα στα πλαϊνά προστατευτικά και τελικώς ακινητοποιείται στο σημείο που έχασε την ζωή του πριν δύο χρόνια ο Υμπέρ (Antoine Hubert) και τραυματίστηκε σοβαρά ο Κορία (Juan Manuel Correa). Ο Φέτελ αλλάζει κατεύθυνση και πλησιάζει το διαλυμένο αυτοκίνητο για να ελέγξει την κατάσταση του συναδέλφου του. Ευτυχώς ο Νόρις βγαίνει ζαλισμένος αλλά μπορεί να περπατήσει. Η συνάντηση (session) διακόπτεται, οι αγωνοδίκες βγάζουν κόκκινη σημαία και οι οδηγοί παραμένουν εντός των κόκπιτ (cockpit) μέχρι νεωτέρας ανακοινώσεως. Στις κατατακτήριες του αμιγώς γυναικείου πρωταθλήματος, την Παρασκευή, υπήρξε μία καραμπόλα έξι αυτοκινήτων στο ίδιο σημείο, ευτυχώς χωρίς θύματα. Η συνάντηση ολοκληρώθηκε και την pole position κατέκτησε η Τζέιμι Τσάντγουϊκ.
Οι κατατακτήριες δοκιμές των ανδρών συνεχίστηκαν μετά από διακοπή σαράντα λεπτών, με εναπομείναντα χρόνο ολοκληρώσεώς τους οκτώ λεπτά και πενήντα εννέα δευτερόλεπτα. Φυσικά χωρίς την παρουσία του Νόρις για τον οποίο δεν ήταν γνωστό ακόμα σε ποιά θέση θα ξεκινούσε στον αγώνα της Κυριακής, αφού είναι πιθανόν να κατρακυλήσει στην κατάταξη λόγω αλλαγής του κιβωτίου ταχυτήτων που διαλύθηκε κατά την σύγκρουση, γεγονός που επιφέρει ποινή. Η συνέχεια επιφυλάσσει μία έκπληξη, τουλάχιστον σε πρώτο επίπεδο αναλύσεως: την πρώτη θέση του Ράσελ μέχρι την τελευταία προσπάθεια του Φερστάπεν, ο οποίος τελικώς πραγματοποίησε τον ταχύτερο γύρο με 1:59.765, 321 χιλιοστά λιγότερα από τον δεύτερο Ράσελ. Ο Χάμιλτον ήρθε τρίτος.
Ο Φαμπρίτσιο Λαζάκις αναλύει τους λόγους της μεγάλης επιτυχίας του οδηγού της Williams-Mercedes, μιας ομάδας που έχει μέχρι τώρα δέκα βαθμούς και διατηρεί την όγδοη θέση στην κατάταξη (standing) των κατασκευαστών, μπροστά από την Alfa Romeo Racing-Ferrari και την Haas-Ferrari: “Η Williams, μην έχοντας τίποτα να χάσει, είχε ρισκάρει από το Σάββατο, ποντάροντας σε βρεγμένο αγώνα. Τοποθέτησε στα μονοθέσιά της μια πολύ μεγάλη πίσω αεροτομή, που προσέφερε περισσότερη πρόσφυση στις ολισθηρές συνθήκες. Οι κορυφαίες ομάδες δεν είχαν αυτή την πολυτέλεια, διότι σε περίπτωση που την Κυριακή η πίστα ήταν στεγνή, θα αποτελούσαν εύκολο στόχο προσπεράσεων στις ευθείες. Mε αυτό το στήσιμο, η Williams έδινε στον Russell την αυτοπεποίθηση να είναι κατά πολύ ταχύτερος στις στροφές από τις Red Bull και τις Mercedes. Χωρίς αυτό να μειώνει την ικανότητα που επέδειξε ο Βρετανός στο βρεγμένο ασφαλτοτάπητα μιας πίστας στην οποία οι οδηγοί μπορούν να κάνουν τη διαφορά”.
Ο Φερστάπεν εμφανίστηκε εύχαρις στην καθιερωμένη συνέντευξη από τον Mark Webber (αυστραλό οδηγό που συμμετείχε από 2002 έως το 2013 σε αγώνες της F1). Ελπίζει σε μία νίκη στον κυριακάτικο αγώνα μπροστά στο δικό του κοινό, οι κερκίδες ήταν γεμάτες Ολλανδούς οι οποίοι σε μία επίδειξη μικρότητας, αποδοκίμασαν τον Χάμιλτον όταν απηύθυνε χαιρετισμό στους θεατές. Ο Ράσελ ήταν συγκρατημένα χαρούμενος αφού ξέρει ότι η επιτυχία του πρέπει να συνεχιστεί με μία βαθμολογημένη θέση στον αγώνα (εντός της τελικής δεκάδος), επιδίωξη μάλλον δύσκολη παρά την εκκίνηση από την δεύτερη θέση. Ο Χάμιλτον εμφανίστηκε με την ομπρέλα του σε μία κίνηση προστασίας από την βροχή, επισημαίνοντας τουλάχιστον τρεις φορές ότι “αύριο είναι μία διαφορετική μέρα”, υπονοώντας σαφώς ότι “στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό”, για να αντιπαραθέσουμε σε μία ταυτολογία μία παροιμία ταυτολογικού περιεχομένου.
Κυριακή: περιμένοντας τον αγώνα που δεν ήρθε
Τελικώς η Κυριακή ήταν μία διαφορετική ημέρα. Ο αγώνας περιορίστηκε σε τρείς γύρους με επικεφαλής το αυτοκίνητο ασφαλείας, απλώς και μόνο για να δικαιολογηθεί η βαθμολόγηση οδηγών και ομάδων έστω και κατά το ήμισυ της αξίας των βαθμών. Η βροχή δεν επέτρεψε την διεξαγωγή περαιτέρω δράσεως. Πιλότοι και μονοθέσια παρέμειναν για περισσότερο από τρείς ώρες στους σταύλους τους (paddocks) αφήνοντας το «ιατρικό» αυτοκίνητο να επιθεωρεί από καιρού εις καιρόν την κατάσταση του οδοστρώματος και της ορατότητος. Οι τρεις πρώτοι νικητές, οι οποίοι ήταν φυσικά οι ίδιοι της κατατάξεως του Σαββάτου, στις καθιερωμένες δηλώσεις τους πριν την απονομή των επάθλων ζήτησαν συγγνώμη από τους θεατές για την υπομονή που επέδειξαν όλες αυτές τις ώρες, ενώ ο Χάμιλτον ευχήθηκε να τους επιστραφούν τα χρήματα του εισιτηρίου.
Παράπονα και ειρωνικά σχόλια συνόδευσαν την ολοκλήρωση της αγωνιστικής ημέρας. Μεγάλο μέρος των θεατών, ίσως η πλειονότητά τους, θεωρούν κοροϊδία μία τέτοια κατάληξη που πιθανόν αποδυναμώνει την καθαρή αξία ανταγωνισμού στην οποία πρέπει να βασίζεται ο αθλητισμός, καταστατικό στοιχείο της διαφοράς του από άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες στις οποίες επεισέρχονται και άλλοι παράγοντες αξιολογήσεως. Όμως ο καθείς πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψιν του ότι ο οργανισμός της Φόρμουλα Ένα δεν είναι απλώς ένα αθλητικό γεγονός, ούτε εξαντλείται η ζωή του στον κυριακάτικο αγώνα.
Κάθε συνάντηση από τις είκοσι δύο οι οποίες έχουν προγραμματιστεί ετησίως περιλαμβάνει ένα αγωνιστικό τριήμερο πέντε επιμέρους συναντήσεων (session) και έκαστη εξ’αυτών εξυπηρετεί διακεκριμένο σκοπό – πρακτική, κατάταξη, τελικό αγώνα – ενώ οδηγοί και ομάδες βαθμολογούνται στο σύνολο της παρουσίας τους. Επίσης, οι απαιτήσεις λειτουργίας και κινήσεως ενός τέτοιου οργανισμού δεν επιτρέπουν εκκρεμότητες ή ακυρώσεις. Η μορφή του προσιδιάζει σε έναν φυσικό οργανισμό που δεν αναγνωρίζει κενά και είναι υποχρεωμένος σε μία καταναγκαστική συνοχή μέσω της οποίας επιβάλλεται η συνέχεια του. Εκτός εάν, έχει αυτοκτονικές τάσεις ή δεν πιστεύει στην υλική διάσταση του κόσμου οπότε η βραχύβια ζωή του δεν θα του είχε επιτρέψει την αδιάκοπη παρουσία του από το 1950. Το απρόσωπο σύστημα που τον γέννησε και τον τρέφει βασίζει την ύπαρξή του στις απαρέγκλιτα τηρούμενες διαδικασίες βάσει νόμων που βοηθούν την ελαχιστοποίηση έως εξαφανίσεως της ιδιαιτερότητας ή της ad hoc (κατά περίσταση) διευθέτησης.
Σε προσεχές κείμενο θα φιλοξενήσουμε τις απόψεις του δοκιμιογράφου Νίκου Καλαποθάκου για τα απρόσωπα συστήματα, σε μία προσπάθεια βαθύτερης κατανοήσεως και κατ’επέκταση απολαυστικότερης παρακολουθήσεως των αγώνων. Φυσικά είναι δικαιολογημένη έως ένα βαθμό η αντίδραση των θεατών για την άνευ αγώνος βαθμολόγηση εάν και νομίζω ότι γίνεται σαφές ότι η κάθε συνάντηση διαρκεί ένα τριήμερο και η οργάνωση, μέρος της οποίας είναι η βαθμολόγηση, είναι συνεχής και αδιάκοπη. Η απρόσωπη έκφραση ενός γεγονότος γίνεται ιδιαιτέρως ανοίκεια στα καθ’ημάς αφού η κουλτούρα μας απορρίπτει τέτοιου είδους συμπεριφορά ή συγκινήσεις. Χωρίς την έντονη παρουσία ενός προσώπου που κατά τεκμήριο αναλαμβάνει την ευθύνη της πράξεως μας (πραγματικής ή συμβολικής) δυσκολευόμαστε να σταθούμε απέναντι στα γεγονότα καθώς αυτά αποκτούν την αξία τους και την συγκινησιακή τους ένταση μόνο στην σχέση τους με το εν λόγω πρόσωπο, το οποίο, ειδικώς εάν δεν βρίσκεται στην ζωή, αποκτά θεϊκή υπόσταση.
Επί παραδείγματι, η ενέργεια ενός πιλότου της Φόρμουλα Ένα δεν αξιολογείται σύμφωνα με την θέση του εντός του οργανισμού της αλλά με την αντιστοίχιση της στην ανάλογη ενέργεια ενός υπερανθρώπου πιλότου, όπως θα μπορούσε να είναι ο Άιρτον Σένα (Ayrton Senna). Με άλλα λόγια η ικανότητα δεν έχει ιστορικό πλαίσιο αλλά μία ανιστορική συσχέτιση με ένα πρόσωπο το οποίο παραμένει αναλλοίωτο και αλώβητο, πέραν ανθρωπίνης κρίσεως. Συνέπεια αυτών είναι η άρνηση της πράξεως και της κρίσεως που νομοτελειακά επιφέρει με κατάληξη μια προαποφασισμένη τυπολατρευτική συμπεριφορά που εγείρει επαναληπτικά ένα νοσταλγικό συναίσθημα.
*Ο όρος προέρχεται από το όνομα της πόλης Σπα (Spa) του Βελγίου, το όνομα της οποίας είναι γνωστό από τη ρωμαϊκή εποχή, όταν η τοποθεσία ονομαζόταν Aqua Spadanae.
Από τους μεσαιωνικούς χρόνους, οι ασθένειες που προκαλούνταν από έλλειψη σιδήρου θεραπεύονταν με την κατανάλωση νερού της πηγής που περιείχε σίδηρο (το 1326, ο σιδηρουργός Collin le Loup ισχυρίστηκε ότι θεραπεύτηκε από μία πηγή η οποία ονομαζόταν Espa, μια λέξη της Βαλλονίας που σημαίνει “πηγή”).
Συνήθως υποστηρίζεται, σε εμπορικό πλαίσιο, ότι η λέξη είναι ακρωνύμιο διαφόρων λατινικών φράσεων, όπως salus per aquam ή sanitas per aquam, που σημαίνουν “υγεία μέσω του νερού”. Αυτό είναι μάλλον απίθανο. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα backronym (οπισθότυπο)** καθώς δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ακρωνύμια περνούσαν στη γλώσσα πριν από τον 20ό αιώνα, ούτε ταιριάζει με το γνωστό ρωμαϊκό όνομα της τοποθεσίας.
**Μεταχρονολογημένα αντίστροφη ονομασία. Παράδειγμα αντίστροφης ονομασίας είναι η βαθμολογία Apgar, που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της υγείας των νεογέννητων μωρών. Το σύστημα αξιολόγησης επινοήθηκε από τη Virginia Apgar και πήρε το όνομά της, αλλά δέκα χρόνια μετά την αρχική δημοσίευση, το αρκτικόλεξο APGAR επινοήθηκε στις ΗΠΑ ως μνημονικό βοήθημα εκμάθησης: Appearance, Pulse, Grimace, Activity and Respiration. Παράδειγμα του τίτλου ενός νομοθετήματος που αποτελεί backronym είναι ο αμερικανικός νόμος CARES Act του 2020, που σημαίνει Coronavirus Aid, Relief, and Economic Security Act.