Οταν επιστρέφω στα Πατήσια, στους δρόμους από τον Αγιο Ελευθέριο ώς τη Σαρανταπόρου και πέρα, σε δρόμους οικείους σαν από πάντα, νιώθω σαν να περπατώ στο τοπίο ενός ονείρου όπου τα όρια διασαλεύονται. Είναι εκείνη η αίσθηση ενός περίπατου, με τη δύναμη της ονειροπόλησης και της αδιάκοπης προβολής εικόνων στην οθόνη της συνείδησης να σκιάζει το σχήμα της πραγματικότητας. Στα στενά γύρω από τον Αγιο Ελευθέριο, έχεις ανάγκη τις αρετές της αναπόλησης.
Η πραγματικότητα έχει ως εξής. Οι πολυκατοικίες του 1970 φανερώνονταν μπροστά μου παράδοξα παλαιικές και οι όψεις τους –πλην εξαιρέσεων– έφερναν μπροστά περισσότερο μια διάψευση παρά μια πατίνα, που θα ήταν καλοδεχούμενη και τρυφερά νοσταλγική. Σκαριά ολόκληρα, παροπλισμένα καΐκια από τσιμέντο μου φαίνονταν τώρα, και τις σκεφτόμουν αυτές τις πολυκατοικίες να λάμπουν νεοφερμένες στη γειτονιά, πριν από μισό αιώνα, στη θέση των μικρών σπιτιών στις οδούς Κόσσου, Ηλία Ζερβού και Θεοτοκοπούλου. Στη Σαρανταπόρου, το γήπεδο του Σπόρτιγκ έμοιαζε με γκρίζο κήτος, βαριανάσαινε μισοναρκωμένο. Ο δρόμος, άλλοτε γαλήνιος και ονομαστός για τα ωραία σπίτια του με τους κήπους, κυλούσε υπογείως σαν χαράδρα από άσφαλτο. Περπατούσα ονειροβατώντας αλλά το βλέμμα κατέγραφε. Διέσχισα τη Σαρανταπόρου και πήρα την οδό Τσίλλερ. Σε εκείνο το κομμάτι της οδού αυτής, θα έστελνα όσους φοιτητές ενδιαφέρονται για την κοινωνική κατοικία του ’60, να δουν το πείραμα με τις εκεί πολυκατοικίες. Πιο κάτω, στην οδό Μπάμπη Αννινου, το δεξί μέτωπο από πρόσφατες ψηλές πολυκατοικίες, με κυματιστά μπαλκόνια και φράκτες, με αιφνιδίασε.
Εφερνα βόλτα το μεγάλο τετράγωνο Σαρανταπόρου-Τσίλλερ-Μπάμπη Αννινου-Ηλία Ζερβού, καθώς ήθελα να εντοπίσω το παλιό σπίτι που μια φαινόταν, μια χανόταν, ανάμεσα στις πολυκατοικίες. Το είχα δει από μακριά, σύμφωνα με τη γραπτή οδηγία, να προβάλει με την οξύκορφη στέγη του, αδιάψευστη μαρτυρία ότι ήταν ένα ωραίο σπίτι της δεκαετίας του 1920. Εμοιαζε με οφθαλμαπάτη. Αν περπατήσετε γύρω γύρω το τετράγωνο δεν θα το δείτε, αν και θα είστε βέβαιοι ότι ανηφορίζοντας τη Σαρανταπόρου το είχατε προσέξει να ξεχωρίζει μέσα στους ακάλυπτους. Η μισόκρυφη θέα του, και αυτή η νεκροφάνεια με την οποία αποκαλυπτόταν, μου ερέθιζε τον νου. Ο τύπος αυτού του σπιτιού, με μεγάλη στέγη, με επίχρισμα ώχρας και τερακότας, με τις ξυλοδεσιές κάτω από τη στέγη και τη διακοσμητική ζωφόρο, μου θύμισαν τα άλλα σπίτια εκείνης της εποχής διάσπαρτα στα Πατήσια, στους Αμπελοκήπους, στο Νέο Ψυχικό… ημιεξοχικές επαύλεις, με σαλόνι, τραπεζαρία (που έβλεπε στον πίσω κήπο) και κουζίνα στο ισόγειο, μεγάλα υπόγεια σαν ανεξάρτητα διαμερίσματα, και δύο ή τρεις κρεβατοκάμαρες στον όροφο με ένα λουτρό.
Ετσι το φανταζόμουν και αυτό το πυργόσπιτο της Σαρανταπόρου, που, όπως με πληροφόρησαν στέγαζε κάποτε το 109ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Η θέα του θλίβει τους παλιούς αποφοίτους, αλλά έτσι όπως το έβλεπα πλέον, από τον ακάλυπτο της πολυκατοικίας στο 16 της οδού Σαρανταπόρου ήταν ένα σπάνιο, πλέον, δείγμα της αρχιτεκτονικής των Πατησίων. Μια ξεφτισμένη ελληνική σημαία στον εξώστη έστεκε να δηλώνει ένα τοπίο παραίτησης. Ο κήπος του παλιού σχολείου και της κάποτε επαύλεως των Πατησίων, ήταν έρημος, κατά τόπους τσιμεντωμένος και αποκλεισμένος από τον δρόμο. Από τη σφραγισμένη είσοδο της Σαρανταπόρου 14 θα μπορούσε να φτάσει κανείς στο σπίτι, που ήταν πλέον χωρίς ζωτικό χώρο. Ενιωθα τη μυρωδιά του αθηναϊκού μεσοπολέμου και σκεφτόμουν τις κιμωλίες και τα τετράδια και τα χαραγμένα θρανία που ίσως υπήρχαν ακόμη μέσα…