Σαν χθες συμπληρώθηκαν 80 χρόνια από την έναρξη των εργασιών κατεδάφισης του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών στην πλατεία Κοτζιά (26.8.1940). Μας το θύμισε η εκλεκτή στήλη «Φιλίστωρ» στη δεύτερη σελίδα της «Κ» επαναφέροντας ζητήματα μνήμης στον δημόσιο χώρο. Ο δημόσιος χώρος στην Αθήνα υποφέρει από αυτήν ακριβώς την απουσία ίχνους και υπομνηματισμού, και ειδικά στην πλατεία Κοτζιά, μια μνεία για το Δημοτικό Θέατρο θα μπορούσε να υπάρχει. Το θέατρο έπεσε για πολλούς λόγους. Οι κυριότεροι ήταν δύο. Πρώτον, ήταν ένα κτίριο κακοποιημένο, κυρίως μετά το 1922, και εσωτερικά μάλλον κακοσχεδιασμένο, λόγω της δημιουργίας μαγαζιών και γραφείων προς εκμετάλλευση. Είχε συστηματικά δυσφημιστεί ως παραφωνία αναχρονισμού. Δεύτερον, επικρατούσε ανέκαθεν το αντιπνευματικό ρεύμα της εκμετάλλευσης του χώρου αγνοώντας τις σύνθετες έννοιες, και μακροπρόθεσμα οικονομικά προσοδοφόρες, που γεννά η υπεραξία των κτιρίων.
Στη θέση του θεάτρου θα χτιζόταν ένα θεόρατο κτίριο που θα στέγαζε το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Το αν ο Κώστας Κοτζιάς, ως υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης επί Μεταξά, ή ο δήμαρχος Αμβρόσιος Πλυτάς, ή άλλοι διοικητές ιδρυμάτων, πρόεδροι επιμελητηρίων και υψηλά ιστάμενοι ήταν πρωτεργάτες της ιδέας της κατεδάφισης δεν έχει τόσο σημασία. Το γραφειοκρατικό κατεστημένο της εποχής επεδίωξε την καταστροφή του κτιρίου. Οπως και να έχει, το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, έργο του Ερνέστου Τσίλλερ, χρηματοδοτημένο από τον Ανδρέα Συγγρό, εγκαινιάστηκε το 1888 και κατεδαφίστηκε το 1940. Εζησε μόνο 52 χρόνια αλλά πέρασε ως μέρος της μυθολογίας της νεώτερης Αθήνας. Η τσιλλερική αισθητική έχει ιεροποιηθεί ως κομμάτι κοινωνικού, εθνικού συνεκτικού ιστού, ασχέτως αν τα αστικά κέντρα της χώρας βεβηλώθηκαν πέρα ώς πέρα. Το Δημοτικό Θέατρο καταλάμβανε την επιφάνεια της πλατείας Κοτζιά, η πλάτη του επί της Αθηνάς έβλεπε το Δημαρχείο, η πρόσοψη έβλεπε την Εθνική Τράπεζα. Θα μπορούσε να ξαναχτιστεί, ενδεχομένως σε άλλο σημείο, όπως θα έπρεπε να ξαναχτιστούν και τα θέατρα της Κέρκυρας και της Ζακύνθου. Το Δημοτικό Θέατρο της Αθήνας έζησε 52 χρόνια και άλλα 80 –έως τώρα– ως σκιά.