«Οι τυχάρπαστοι σκεπτικιστές με δίδαξαν πιο πολλά από τους αποφασισμένους αγωνιστές: μία αίολη σοφιστεία είναι πιο ηθική από μια έωλη αποφασιστικότητα. Μου έδειξαν επίσης γιατί η κοινωνία είναι μια “κόλαση από σωτήρες”».
Η βιβλιοκρισία του Γιώργου Βέλτσου για το βιβλίο του Δημήτρη Κουφοντίνα και το σημείωμα του σκηνοθέτη Γιάννη Λεοντάρη είναι οδηγός για την παράσταση «Σχέδιο για Ηλέκτρα – Σχέδιο για Ιφιγένεια» που παρουσιάστηκε στον πολυχώρο «Φουγάρο» του Ναυπλίου και επαναλαμβάνεται αύριο Παρασκευή και το Σαββατοκύριακο. Μια performance «για τη γλώσσα εκείνων που τράβηξαν τη σκανδάλη» με πρόφαση την Ηλέκτρα, τον Ορέστη και την Ιφιγένεια.
Είναι η θέση του συγγραφέα για εκείνους που σκοτώνουν στο όνομα της δικαιοσύνης, «για τους αυτουργούς που είναι διαταραγμένοι», όπως μας λέει μετά την παράσταση ο σκηνοθέτης.
Νωρίτερα, οι θεατές που είχαν πάρει θέση στην καλαίσθητη βιβλιοθήκη του «Φουγάρου» διάβαζαν το κείμενο για τη χαμένη υπόθεση της τρομοκρατίας, ενώ η ηθοποιός Ηλέκτρα Νικολούζου τους σέρβιρε ρακή με έναν λευκό δίσκο.
Και ύστερα: «Υποφέρω από μια νοσταλγία του τίποτα. Φέρω επάνω μου ό,τι δεν θέλει να θέλει», είναι η ίδια που ξεκινά, άλλοτε όρθια κι άλλοτε στο πάτωμα, την παράσταση. Εγκεφαλικά τα κείμενα του Βέλτσου, σκέφτονται κάποιοι, αλλά τους προλαβαίνει ο Γιάννης Λεοντάρης: «Εγκεφαλικά έως ποιήσεως», απαντά, εξηγώντας αυτό που ήδη βλέπουμε μπροστά μας: τρία σώματα που βαρύνονται με φόνους: Ηλέκτρα, Ορέστης, Ιφιγένεια σχολιάζουν ένα ανολοκλήρωτο ποίημα. Αλλωστε αυτό ακριβώς επιδιώκει και η παράσταση.
Κείμενα ανάγνωσης, με λεκτικές ακροβασίες όπου όλοι βρίσκουν κάτι δικό τους, παίζουν δημιουργικά με την ψυχανάλυση και την πολιτική, αποτελούν αυτή την ερευνητική παράσταση του Γιάννη Λεοντάρη που του αρέσει να καταπιάνεται με το πολιτικό θέατρο. Ο,τι ακριβώς έκανε με ορμή και επιτυχία και με την ομάδα Κανιγκούντα.
Με τον ίδιο τρόπο εργάστηκε με τους εκφραστικούς Κώστα Βασαρδάνη, Ηλέκτρα Νικολούζου και Αιμιλία Βάλβη. Με την τελευταία μάλιστα τους συνδέουν πολλά. Σύζυγός του, δούλεψαν για πρώτη φορά μαζί, αφού και εκείνη έχει από το 2002 (με την Ελένη Γεωργοπούλου) τη θεατρική εταιρεία Πόλις με έδρα τη Σύρο.
Παράδειγμα
Αυτό που είδαμε στο «Φουγάρο» ήταν το αποτέλεσμα της προσπάθειας των ηθοποιών να κάνουν το κείμενο του Βέλτσου κείμενο επικοινωνίας. Αυτό ακριβώς ήταν το θέμα της παράστασης. Ερευνητική δουλειά, με τους δυο ήρωες, τον Ορέστη και την Ηλέκτρα, να παρουσιάζονται σε κατάσταση παροξυσμού, ενώ η τραγική Ιφιγένεια προτιμά την τελετουργία.
Ηταν όμως και ένα φωτεινό παράδειγμα του τι σημαίνει επί της ουσίας θεατρική πολιτιστική αποκέντρωση. Αλλα και ένα παράδειγμα για το πώς μπορούν να ξαναγεννηθούν χώροι επικοινωνίας και πολιτισμού χωρίς περιορισμούς.
Την ίδια ώρα που ο κόσμος του Γ. Βέλτσου ξεχύνονταν στη βιβλιοθήκη με τους τρεις διάσημους ήρωες της αρχαίας τραγωδίας να ακροβατούν στο σήμερα, άλλοι επισκέπτες του «Φουγάρου» παρακολουθούσαν την εικόνα της θεατρικής πράξης χωρίς ήχο από το παράθυρο. Κι άλλοι μαγνητίζονταν από τα πολύχρωμα γλυπτά και τα επιτοίχια της έκθεσης του Μαρκ Χατζηπατέρα (που επιμελήθηκε η Φλωρίκα Π. Κυριακοπούλου με τον καλλιτέχνη).
Εδώ τα παιδιά κινούνταν ανενόχλητα κλέβοντας χρόνο από τα δικά τους εργαστήρια, για να θαυμάσουν τα χαρούμενα από fiberglass έργα που μοιάζουν με ακινητοποιημένες φιγούρες κόμικς πάνω σε μια έξαρση παιχνιδιού. Κόκκινα, μπλε, μωβ, γλυπτά βαμμένα με μπογιά αυτοκινήτου, τοποθετημένα σε ένα βάθρο στο κέντρο της αίθουσας, σαν μεγάλα πιόνια σκακιέρας που αποφάσισαν ξάφνου να μεταμορφωθούν σε κάτι ανεξήγητο – και στο βάθος το aluminum world, ένα φουτουριστικό αστικό τοπίο.
Δυο ώρες αργότερα στο εστιατόριο του χώρου, οι ηθοποιοί μοιράζονταν με τον συγγραφέα, τον σκηνοθέτη της παράστασης, τον εικαστικό Χρήστο Μποκόρο και τον Αλέξανδρο Στάνα (σύμβουλο πολιτιστικής, πολιτικής διαχείρισης και «ψυχή» του «Φουγάρου»), τις στιγμές της παράστασης.