Είναι αδιαμφισβήτητο πως η επένδυση στην πρόληψη και ειδικά σε προηγμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στις φυσικές καταστροφές, σώζει ζωές.
Η περίπτωση της Ιαπωνίας όπου 4.235 σεισμόμετρα σε όλη τη χώρα προειδοποίησαν τους πολίτες για επικείμενο ισχυρό σεισμό, ενώ ταυτόχρονα ακινητοποιήθηκαν τα τρένα υψηλών ταχυτήτων με την ενεργοποίηση των φρένων έκτακτης ανάγκης και διακόπηκε η παροχή φυσικού αερίου στα σύγχρονα κτίρια, αποδεικνύει πόσο καλά μπορεί πλέον να οχυρωθεί μία χώρα, αρκεί να το θέλει.
Παρόλο που η Ιαπωνία είναι μία από τις πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως έκανε υπερπροσπάθεια.
«Με το παράδειγμα της Ιαπωνίας αντιλήφθηκα πόσο πολύ έχει προοδεύσει η ανθρωπότητα στο κομμάτι της αντιμετώπισης καταστροφών. Στην περίπτωσή τους υπάρχει ένας κεντρικός υπολογιστής που συγκεντρώνει σε πραγματικό χρόνο τα δεδομένα απ’ όλα τα σεισμόμετρα και ειδοποιεί τον κόσμο ένα λεπτό πριν. Παρ’ ολο που η Ιαπωνία είναι μία από τις πιο προηγμένες τεχνολογικά χώρες, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως έκανε υπερπροσπάθεια», αναφέρει στην «Κ» ο καθηγητής και κοσμήτορας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης στο εργαστήριο Ρομποτικής και Αυτοματισμών, Αντώνιος Γαστεράτος.
Citizens apps προσαρμοσμένα στις ανάγκες κάθε κράτους
«Τα εργαλεία για την προστασία μας από τις φυσικές καταστροφές δεν γίνεται να είναι παντού τα ίδια, καθώς κάθε χώρα έχει τις δικές της γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες και κατ’ επέκταση διαφορετικούς κινδύνους. Για τον λόγο αυτό το σημαντικότερο είναι να μοιραστεί η τεχνογνωσία και μετά κάθε κράτος να κάνει προσαρμογές ανάλογα με τις ανάγκες του», συμπληρώνει ο καθηγητής.
Σύμφωνα με τον κ. Γαστεράτο, αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια είναι η ικανότητα συλλογής δεδομένων από προηγούμενες φυσικές καταστροφές. Στόχος είναι η εκπαίδευση μοντέλων ώστε με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης να υπάρχει πρόβλεψη καταστάσεων δυνητικά επικίνδυνων για τον άνθρωπο.
Από την πλευρά της η μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εργαστήριο Ρομποτικής και Αυτοματισμών του ΔΠΘ, Βάσια Μπαλάσκα, προσθέτει πως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις τις επιστημονικής κοινότητας είναι η δημιουργία των λεγόμενων «citizens apps», δηλαδή εφαρμογών που τροφοδοτούνται με όλα τα δεδομένα και στη συνέχεια ενημερώνουν τους πολίτες.
Drones, dog robots, αισθητήρες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχουν ήδη εργαλεία που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική και αναμένεται να είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα και στη χώρα μας όσον αφορά το κομμάτι των φυσικών καταστροφών.
«Πλέον τα drones έχουν υπερ-εξελιγμένα συστήματα που μπορούν όχι μόνο να επιβλέπουν περιοχές για τυχόν εκδήλωση πυρκαγιάς, αλλά ακόμη να ανιχνεύουν σκουπίδια, περίεργες κινήσεις ή και να παρακολουθούν τη σύσταση του φυσικού περιβάλλοντος», εξηγεί η κ. Μπαλάσκα.
Εκτός από τα spy drones, με τα οποία ήδη σχεδιάζεται να εξοπλιστεί ο μηχανισμός της Πολιτικής Προστασίας στο πλαίσιο του προγράμματος ΑΙΓΙΣ, υπάρχουν και άλλα εργαλεία τα οποία έχουν ήδη κυκλοφορήσει στην Αμερική.
«Τα λεγόμενα “dog robots” θα μπορούσαν να βοηθήσουν στο κομμάτι της κατάσβεσης πυρκαγιών και όχι μόνο. Εχοντας σχεδιαστεί ώστε να επιχειρούν σε δύσβατες περιοχές, τα συγκεκριμένα ρομπότ προσεγγίζουν εκεί που δεν μπορεί ο άνθρωπος», προσθέτει η κ. Μπαλάσκα.
Αναφορικά με τις πλημμύρες, η ερευνήτρια επισημαίνει πως η τοποθέτηση αισθητήρων σε συγκεκριμένα σημεία όπως φρεάτια και κοίτες ποταμών, ώστε να γίνεται καταγραφή της στάθμης του νερού, είναι από τα βασικότερα εργαλεία που πρέπει να διαθέτουν οι πιο ευάλωτες περιοχές σε πλημμυρικά φαινόμενα.
Τέλος, η λήψη δεδομένων από δορυφόρους που θα επιτρέπουν στους αρμόδιους να παρακολουθούν την πορεία ενός καιρικού φαινομένου σε πραγματικό χρόνο, θα έπαιζε εξίσου σημαντικό ρόλο στην υιοθέτηση έκτακτων μέτρων όπου κρίνεται απαραίτητο.
Πώς η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ήδη ανά τον κόσμο στην πρόληψη από τις φυσικές καταστροφές:
- Μία νεοσύστατη startup από Ελληνες στην Ελβετία χρησιμοποιεί αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης για να προβλέψει με ακρίβεια μελλοντικές καταστροφές.
- Η Αυστραλία έχει το δικό της 112, καθώς η εφαρμογή «Fires Near Me» στέλνει ειδοποιήσεις σε πραγματικό χρόνο στους κατοίκους, προκειμένου να εκκενώσουν άμεσα τα σπίτια τους. Η διαφορά με την Ελλάδα είναι πως εκεί οι αρχές παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο τις περιοχές μέσω δορυφορικών εικόνων και δικτύων αισθητήρων.
- Στην Κίνα έχουν προχωρήσει στην ανάπτυξη εφαρμογών 5G ώστε να γίνεται έγκαιρη παρακολούθηση και προειδοποίηση για φυσικές καταστροφές.
- Το Νεπάλ χρησιμοποιεί drones για την αξιολόγηση ζημιών και την παροχή βοήθειας ύστερα από ισχυρούς σεισμούς.
- Στη Νορβηγία έχουν τοποθετηθεί συστήματα για την έγκαιρη πρόβλεψη χιονοστιβάδων σε σπίτια που βρίσκονται στις παρυφές βουνών.
- Το Μπαγκλαντές έχει αναπτύξει ένα πανεθνικό Κέντρο Πρόβλεψης και Προειδοποίησης στο οποίο γίνεται συλλογή δεδομένων από δορυφορικές εικόνες και μετεωρολογικούς σταθμούς με στόχο την πρόβλεψη πλημμυρών και την προειδοποίηση των πολιτών.