Οι πρόσφατες εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία ανέδειξαν τον Boris Johnson σαν τον μεγάλο θριαμβευτή και τον Jeremy Corbyn σαν τον μεγάλο χαμένο, ο οποίος μάλιστα δήλωσε ότι θα παραιτηθεί από την Προεδρία των Εργατικών. Ολα αυτά είναι γνωστά και χιλιοειπωμένα. Ελάτε όμως να δούμε τις εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία από μια άλλη θεώρηση, ώστε να βγάλουμε μερικά πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.
Εχω συνοψίσει τα αποτελέσματα σε έναν πίνακα που είμαι βέβαιος ότι δεν τον έχετε δει στον ελληνικό Τύπο. Οι τρεις πρώτες στήλες είναι τα επίσημα αποτελέσματα. Προσέθεσα την τέταρτη στήλη στην οποία υπολόγισα τις έδρες που θα έπαιρναν τα κόμματα αν ίσχυε η περίφημη Απλή και άδολη (κατ’ ευφημισμόν) Αναλογική, την οποία ψήφισε ο Σύριζα και η οποία θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στον νόμο αυτόν ισχύει το κατώφλι του 3%, σαν προϋπόθεση για ένα κόμμα προκειμένου να εκλέξει βουλευτές. Πριν αναλύσουμε τα αποτελέσματα, θέλω να σας υπενθυμίσω το εκλογικό σύστημα που ισχύει εδώ και άπειρα χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία. Ολη η επικράτεια είναι διαιρεμένη σε 650 μονοεδρικές περιφέρειες. Οποιο κόμμα πλειοψηφήσει στην περιφέρεια εκλέγει τον βουλευτή του. Με το σύστημα αυτό, θεωρητικά ένα κόμμα μπορεί να πλειοψηφήσει και στις 650 εκλογικές περιφέρειες με μία μόνο ψήφο και να εκλέξει 650 βουλευτές. Δηλαδή θεωρητικά μπορεί να πάρει το 50% + 650 ψήφους και να εκλέξει το 100% των εδρών! Με τα βαθύτατα δικά μας δημοκρατικά αισθήματα ουδέποτε θα αποδεχόμαστε ένα τέτοιο εκλογικό σύστημα, έστω και αν οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο είναι ελάχιστες.
Εδώ, στην Ελλάδα όπου κατοικούν οι εξυπνότεροι άνθρωποι του κόσμου, αλλά τους ψεκάζουν οι ξένοι για να μην ξυπνήσουν, συνεχώς παραπονιόμαστε ότι το εκλογικό μας σύστημα είναι «ληστρικό». Ελάτε, όμως, να δούμε τι πραγματικά συμβαίνει σε μια χώρα που η δημοκρατία έχει καθιερωθεί εδώ και μερικούς αιώνες και κανένας δεν παραπονιέται ότι το εκλογικό τους σύστημα είναι ληστρικό.
1. Το πρώτο κόμμα με το 43,6% των ψήφων, πήρε το 56,2% των εδρών, δηλαδή πήρε 29% περισσότερες έδρες (bonus) από όσες αντιπροσωπεύει το ποσοστό των ψήφων του. Στις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα, η Ν.Δ. με το 39,85% των ψήφων πήρε το 52,67% των εδρών.
Δηλαδή το bonus είναι μόλις 21,5% περισσότερες έδρες! Κανένας όμως δεν διανοήθηκε να χαρακτηρίσει το ισχύον εκλογικό σύστημα στη Μεγάλη Βρετανία σαν «ληστρικό» και να επιμένει στην αλλαγή του επί το αναλογικότερο. Διαβάσατε πουθενά κανένα σχόλιο για το θέμα; Μόνο εμείς ο εξυπνότερος λαός του κόσμου επιδιώκουμε την αυτοκαταστροφή με πειραματισμούς.
2. Ολα τα τοπικά κόμματα ευνοούνται δυσανάλογα γιατί λόγω της συγκέντρωσής τους σε ορισμένες περιοχές εκλέγουν πολύ περισσότερους βουλευτές. Παρατηρήστε τα ποσοστά και τις έδρες των Scottish National Party, Democratic Unionist, Sinn Fein και Plaid Cumru. Με την απλή αναλογική τα τρία τελευταία κόμματα δεν θα είχαν καμία εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο.
3. Οι πλέον αδικημένοι είναι οι Liberal Democrats, οι οποίοι έχουν μεν παρουσία σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία αλλά συνθλίβονται από τα δύο μεγάλα κόμματα και κατά συνέπεια με το 11,6% των ψήφων εκλέγουν μόνο 11 βουλευτές. Θα δεχόμαστε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα;
4. Ολοι γνωρίζουμε ότι ο Boris Johnson κέρδισε τις εκλογές με ένα μόνο σκοπό: Να ολοκληρώσει το Brexit. Ο κόσμος του έδωσε άνετη πλειοψηφία για να προχωρήσει. Ελάτε όμως να δούμε τι θα συνέβαινε αν ίσχυε η απλή και άδολη αναλογική. Οι Συντηρητικοί δεν έχουν την πλειοψηφία και θα έπρεπε να βρουν κάποιο άλλο κόμμα προκειμένου να σχηματίσουν Κυβέρνηση. Ομως όλα τα υπόλοιπα κόμματα είναι εναντίον του Brexit και κανένας δεν θα συνεργαζόταν μαζί τους. Αντίθετα τα υπόλοιπα τρία κόμματα θα μπορούσαν να σχηματίσουν Κυβέρνηση και να προκηρύξουν νέο δημοψήφισμα για το Brexit. Αλήθεια, πόσο δημοκρατικό ή αντιπροσωπευτικό θα ήταν ένα τέτοιο σενάριο;
Χρησιμοποίησα τα αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στη Μεγάλη Βρετανία σαν case study για να αναδείξω το γεγονός ότι δεν υπάρχουν τέλεια εκλογικά συστήματα. Το χειρότερο όλων είναι η απλή αναλογική και όσοι τη δοκίμασαν το έχουν μετανοήσει πικρά. Οι γείτονές μας οι Ιταλοί την αποκήρυξαν γιατί δεν προλάβαιναν να κάνουν εκλογές. Σε μια πρόσφατη περίοδο είχαν 63 διαφορετικές κυβερνήσεις μέσα σε 64 χρόνια! Πρέπει να έχω γράψει τα περισσότερα άρθρα εναντίον της Απλής Αναλογικής. Ισως να έχω επηρεαστεί καθοριστικά από τις δύο εκλογές του 1989 (Ιούνιος και Νοέμβριος) και την μία εκλογή του 1990 (Απρίλιος), όπου εφαρμόστηκε η απλή αναλογική του Τσοχατζόπουλου και όχι του Κουτσόγιωργα όπως κακώς λέγεται. Μπορεί να έχει κάνει πολλά κακά στον τόπο ο Κουτσόγιωργας, μεταξύ των οποίων και την αντικατάσταση των γενικών διευθυντών στα υπουργεία με τους κομματικούς γενικούς γραμματείς, αλλά ο δικός του εκλογικός νόμος, ο οποίος εφαρμόστηκε μόνο μία φορά, το 1985, ήταν εξαιρετικός.
Δυστυχώς, το σημερινό εκλογικό σώμα στη μεγάλη πλειοψηφία του δεν έζησε τα γεγονότα της εποχής εκείνης, τα οποία κυριολεκτικά σημάδεψαν την Ελλάδα. Είχαμε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις όπου η Ν.Δ. με 46,9% κατάφερε να σχηματίσει Κυβέρνηση με 151 βουλευτές, εκ των οποίων ο ένας ήταν δανεικός από τη ΔΗΑΝΑ, αφού μεσολάβησε μια περίοδος 5 μηνών με Οικουμενική Κυβέρνηση όπου έγινε το «έλα να δεις». Με μια τόσο ισχνή πλειοψηφία ο τότε Πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεν μπορούσε να εφαρμόσει το πρόγραμμα που ίσως να άλλαζε προς το καλύτερο την ιστορία του τόπου. Αναφέρω χαρακτηριστικά ότι στελέχη της Ν.Δ. δεν ήθελαν να προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ και απειλούσαν να ρίξουν την Κυβέρνηση. Λέγεται ότι τότε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δεχόταν εισηγήσεις να αλλάξει τον εκλογικό νόμο και να προκηρύξει εκλογές ώστε να αποκτήσει άνετη πλειοψηφία. Απέρριψε τις προτάσεις αυτές με το σκεπτικό ότι το εκλογικό σώμα θα αντιδρούσε αρνητικά λόγω των πολλών εκλογικών αναμετρήσεων.
Ολα αυτά ανήκουν στην ιστορία. Δυστυχώς φαίνεται ότι σαν λαός δεν μαθαίνουμε από τα λάθη των άλλων και μόνο με τα δικά μας λάθη μπορούμε κάπως να αλλάξουμε. Εχουμε όμως την πολυτέλεια να κάνουμε συνεχώς λάθη μέχρι να κάνουμε το σωστό; Πάρτε για παράδειγμα τον Σύριζα. Οι περισσότεροι προειδοποιούσαν ότι οι υποσχέσεις του Σύριζα δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθούν. Και όμως ο κόσμος πίστεψε ότι «εμείς θα βαράμε τα νταούλια και οι αγορές θα χορεύουν» και ανέδειξε τον Τσίπρα Πρωθυπουργό. Πόσο μας στοίχισε αυτή η δοκιμή;
Κανένας δεν ξέρει. Υπολογίζετε από 80 έως 200 δισεκατομμύρια ευρώ! Ελπίζω τουλάχιστον να μάθαμε το μάθημά μας, το οποίο μας στοίχισε τόσο ακριβά.
Τον παραλογισμό της απλής αναλογικής τον είδαμε στην πρακτική εφαρμογή του, στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά δυστυχώς ακόμα υπάρχει μεγάλη μερίδα του εκλογικού σώματος που θέλει να πειραματιστεί με την απλή αναλογική στις βουλευτικές εκλογές.
Υπάρχουν ακόμα πολύ περισσότεροι που πιστεύουν ότι το υπάρχον εκλογικό σύστημα είναι ληστρικό γιατί δίνει στην πραγματικότητα περίπου 30 έδρες βonus στο πρώτο κόμμα και ζητούν επίμονα να γίνει «αναλογικότερο». Εύχομαι και ελπίζω το υπουργείο Εσωτερικών να μην υποκύψει και να ψηφίσει έναν εκλογικό νόμο ενισχυμένης αναλογικής, ο οποίος να εξασφαλίζει στο πρώτο κόμμα την απαραίτητη αυτοδυναμία, ώστε να εφαρμόζει το πρόγραμμά του. Δεν έχουμε την πολυτέλεια για πειραματισμούς κυβερνήσεων συνεργασίας όπου ο μικρός εκβιάζει τον μεγάλο.
Για αυτά τα τραγελαφικά που συνέβησαν στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές με την εφαρμογή της Απλής Αναλογικής έχω γράψει στο παρελθόν. Ας γίνει τουλάχιστον παράδειγμα προς αποφυγήν στους ζηλωτές της Απλής και καθόλου άδολης Αναλογικής.
ΥΓ. Για να προλάβω διάφορους κακόπιστους και πιθανούς επιστολογράφους, το 39,85% της Νέας Δημοκρατίας, με την αναγωγή για τα κόμματα που έμειναν εκτός Βουλής, γίνεται 43,35%. Ακριβώς με αυτό το ποσοστό υπολογίστηκε το πραγματικό bonus των εδρών που πήρε παραπάνω. Οι καλοί και σωστοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
* O κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.