Το θέαμα ήταν αλλόκοτο. Από κανάλι σε κανάλι, ο υπουργός εμφανιζόταν σε ζωντανή σύνδεση από ένα σούπερ μάρκετ για να δώσει το μήνυμα κατά του συνωστισμού. Εμφανιζόταν επί περίπου μία ώρα τηλεοπτικού «αέρα» να κηρύττει την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας κολλητά, ώμο με ώμο, με τον υφιστάμενό του γενικό γραμματέα.
Το επικοινωνιακό ατύχημα –λάιβ τριβή κατά του συγχρωτισμού– θα μπορούσε να εξηγηθεί από το σάστισμα που προκαλεί το μέγεθος της ιστορικής πρόκλησης.
Η πανδημία έχει αναποδογυρίσει τις έννοιες. Νοιάζεται για τους πολλούς όποιος απομονώνεται. «Κινητοποιείται» όποιος μένει αδρανής. Θετικό είναι να σε βρει η εξέταση «αρνητικό».
Σε σάστισμα οφείλεται μάλλον και η στάση του Νίκου Χαρδαλιά στην γκρίζα, λόγω περιρρέοντος ζόφου, ορκωμοσία του: ο νέος υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων υπέγραψε το διάταγμα του διορισμού του σχεδόν όρθιος. Δεν έκατσε καν στην καρέκλα. Πράγμα που, αν δεν ήταν αμηχανία, θα μπορούσε κανείς να το έβλεπε και σαν εκδήλωση του επείγοντος.
Βετεράνος της αυτοδιοίκησης, ο Χαρδαλιάς προήχθη επειδή κρίθηκε επιτυχημένη η θητεία του στον τομέα στον οποίο «κάηκαν» τα τελευταία αποθέματα αξιοπιστίας της προηγούμενης κυβέρνησης. Η επιτυχία δεν είναι πάντως άσχετη με το γεγονός ότι η θητεία του υπήρξε αθόρυβη – χωρίς τις επιδείξεις γαλότσας από τις οποίες έχει κατά καιρούς υποφέρει η υπηρεσία.
Η απόφαση για ίδρυση ξεχωριστού διοικητικού πόλου για την κρίση δεν έχει μόνο γραφειοκρατικό χαρακτήρα. Συνιστά συνέχεια μιας διαχείρισης που, μέχρι στιγμής, φαίνεται να συσπειρώνει και να α-κινητοποιεί την αυτοέγκλειστη κοινωνία.
Πρόκειται για ένα κεφάλαιο εμπιστοσύνης που δεν αφορά, κομματικά, την κυβέρνηση. Διαμορφώνεται μια –ιστορικώς σπάνια σε καιρό ειρήνης– πίστη στο κράτος. Αλλαξε τάχα ξαφνικά, μέσα σε λίγους μήνες, αυτό το τόσο συκοφαντημένο κράτος;
Αλλαξαν σίγουρα οι ενσαρκώσεις του. Το στοιχείο που φαίνεται να έχει διασκεδάσει την πατροπαράδοτη καχυποψία –και τη σύστοιχη απείθεια– είναι το γεγονός ότι φωνή στο κράτος δεν δίνουν οι υπουργοί, όσο οι ειδήμονες. Η «προστάτις» πολιτεία δεν εμφανίζεται –όπως συνήθως– σαν προέκταση μιας κομματικής εξουσίας που μεριμνά για την αυτοπροστασία της. Αντιθέτως. Απευθύνεται στους πολίτες με δύο είδη καλοήθους πατερναλισμού: Τον ορθολογικό, του καθηγητή Τσιόδρα· και τον καθησυχαστικό, του πρωθυπουργού, που μίλησε μόνο όταν ήταν σε θέση να πει κάτι στέρεο. Τα υπόλοιπα στελέχη βοηθούν κυρίως με τη σιωπή τους – όσο καταφέρνουν να την κρατήσουν.
Ο βαθμός συμμόρφωσης στις οδηγίες των υπηρεσιών οφείλεται στην επικοινωνιακή αποκατάσταση αυτού του λώρου εμπιστοσύνης που στην Ελλάδα λογιζόταν δικαίως ακρωτηριασμένος. Εξηγείται έτσι, ψυχολογικά, άλλο ένα οξύμωρο της πανδημίας: Ο πολίτης είναι απομονωμένος. Αλλά όχι μόνος.