Αναπτερώθηκε το ηθικό εν Ελλάδι διότι τις τελευταίες ημέρες η αντιπαράθεση μεταξύ των προέδρων Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας προσέλαβε οξύτατες διαστάσεις.
Το μεταπολιτευτικό σύνθημα «Ελλάς – Γαλλία συμμαχία», αν και δεν αντηχεί στους δρόμους λόγω του κορωνοϊού, κυριαρχεί στη σκέψη κάποιων ηγετών μας και ίσως προσδιορίζει το πλαίσιο της στρατηγικής αντιλήψεως στη χώρα μας έναντι της Αγκυρας.
Τίποτε λογικότερο από την ανακλαστική αντίδραση αυτή δεν ήταν δυνατόν να αναμένει κάποιος. Εάν όμως ο στόχος Ελλάδος και Γαλλίας είναι κοινός –ο κ. Ερντογάν–, η φύση της αντιπαραθέσεως είναι διαφορετική.
Η κρίση στις σχέσεις Αθηνών – Αγκύρας, που έχει προσλάβει ιδιαιτέρως επικίνδυνη μορφή λόγω συνεχιζόμενων εκνόμων και προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αφορά θέμα κυριαρχίας – άμεσα συνδεόμενο με τις θαλάσσιες ζώνες από τις οποίες οι δύο χώρες ελπίζουν πως θα αντλήσουν πλούτο, εάν αποδεχθεί πως τελικώς υπάρχει.
Πρόκειται εν ολίγοις για μια κλασική αντιπαράθεση δύο κυρίαρχων κρατών, που, όσο δυσάρεστη και επικίνδυνη διάσταση και εάν προσλάβει, είναι συνήθης στο επίπεδο των διακρατικών σχέσεων.
Εν αντιθέσει με όσα αφορούν εμάς τους Ελληνες, η σύγκρουση Γαλλίας και Τουρκίας έχει χαρακτήρα προσωπικό και διάσταση ιδεολογική, πολιτιστική και θρησκευτική. Κοινός αντίπαλος ο κ. Ερντογάν για την Αθήνα και το Παρίσι, αλλά διαφορετικές οι αιτίες της αντιπαραθέσεως με την Τουρκία. Και εάν η κρίση κλιμακωθεί ακόμη περισσότερο, η μεν Γαλλία «κείται μακράν», ενώ η Ελλάς σε απόσταση βολής.
Πέραν τούτου, οι μεν εταίροι μας έχουν πράγματι πρόβλημα σοβαρό με κάποιες όψεις της πολιτικής του σημερινού ηγέτη της Τουρκίας, διαφορετικά, ωστόσο, είναι τα θέματα αντιπαραθέσεως της Ελλάδος με τη γειτονική μας χώρα.
Τεράστιες είναι οι διαφορές της αντιπολιτεύσεως με τον πρόεδρο Ερντογάν. Αλλά με εξαίρεση το κόμμα των Κούρδων, όλοι οι άλλοι πολιτικοί συνασπισμοί όχι απλώς στηρίζουν την πολιτική του Τούρκου προέδρου, αλλά ενίοτε υπερθεματίζουν σε διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδος. Διόλου τυχαίο ότι ο αρχιτέκτονας της «Γαλάζιας Πατρίδας» είναι ένας κεμαλιστής ναύαρχος.
Το πρόβλημα της χώρας μας με την πολιτική τάξη της Αγκυρας είναι διαφορετικής ποιότητος από τις δυσλειτουργίες που παρατηρούνται σήμερα στις σχέσεις κάποιων ευρωπαϊκών κρατών με τον πρόεδρο Ερντογάν.
Εν κατακλείδι, η παλαιά ρήση «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» ισχύει μόνον μερικώς. Τα προβλήματα είναι πάντα πολύ πιο σύνθετα από ό,τι ορίζει μια «μικροστρατηγική» προσέγγισή τους.
Η σθεναρή προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων είναι άλλο θέμα από την κήρυξη ολικής αντιπαραθέσεως που προωθεί ο κ. Μακρόν. Ανάμεσα στα μαξιμαλιστικά οράματα –τύπου Ελ. Βενιζέλου– και σε μια πολιτική κατευνασμού της Αγκυρας, υπάρχει πάντα χώρος για μια πολιτική κοινής λογικής.