Στα μάτια της δημόσιας διοίκησης ένα ιστορικό διατηρητέο κτίριο, που έχει ερειπωθεί, είναι πρώτα, ένα απεχθές και επικίνδυνο ερείπιο και δεύτερον, ένα κατεδαφιστέο ακίνητο. Η γενικευμένη προσέγγιση απέναντι στα πάμπολλα αστικά ερείπια της χώρας, φαινόμενο παλαιό και επιδεινούμενο, όσο και σύνθετο και πολυπαραγοντικό, είναι μια προσέγγιση γραφειοκρατική και φοβική. Με αφορμή τον πρόσφατο σεισμό στη Σάμο, και το πλήγμα που δέχθηκε η ιστορική φυσιογνωμία του νησιού, επαναλήφθηκε η καλλιεργούμενη αντίληψη πως για να αποφύγουμε θύματα (και ευθύνες) πρέπει να κατεδαφίσουμε τα ετοιμόρροπα ή δυνητικά επικίνδυνα σπίτια, ασχέτως αν είναι διατηρητέα. Η ίδια αντίληψη επικρατούσε και στον Δήμο Αθηναίων με αφορμή τον σεισμό τον Ιούλιο του 2019.
Τα ερείπια δεν είναι όλα ίδια. Και η ευθύνη της πολιτείας για το εκτεταμένο φαινόμενο των ερειπωμένων σπιτιών σε όλη τη χώρα είναι μεγάλη. Τα κίνητρα και οι απαλλαγές για αποκατάσταση ή έστω μερική συντήρηση μιας παλιάς οικίας είναι ένα τεράστιο θέμα που δεν αντιμετωπίζεται με τόλμη. Είναι ένα ζήτημα με παραμέτρους κοινωνικές, νομικές, πολεοδομικές, αισθητικές, ιστορικές.
Είναι συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας να προστατεύει την ιστορική και αρχιτεκτονική κληρονομιά. Στην ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος για τα ερειπωμένα σπίτια στην επικράτεια απουσιάζει ο επεξεργασμένος λόγος που δείχνει ευαισθησία απέναντι στο ιστορικό, αρχιτεκτονικό απόθεμα της χώρας, ρημαγμένο και λόγω ατελούς νομοθεσίας και πρόβλεψης. Αναρωτιέται κανείς τι θα παραδοθεί στις επόμενες γενιές.
Η γραφειοκρατική λογική προσεγγίζει τα διατηρητέα ερείπια (τι αντίφαση!) ως ακίνητα, ως οικόπεδα, ως εστίες κινδύνου και ρύπανσης. Καλλιεργώντας αυτή τη στείρα και ρηχή νοοτροπία, η γραφειοκρατία της χώρας καθησυχάζει τη λογική ανησυχία των πολιτών για τους κινδύνους κάθε ερειπίου. Αλλά η πολιτεία έχει ευθύνη και οφείλει να αντιμετωπίσει κάθε περίπτωση ξεχωριστά με τη συνδρομή ειδικών. Δυστυχώς, εκατοντάδες διατηρητέα κτίρια, μάρτυρες μιας ιστορικής διαδρομής αστικής συγκρότησης της χώρας μας, διασώζονται πλέον σε κατάσταση ετοιμορροπίας. Είναι πολύ εύκολο να τα απαξιώνουμε ώς το σημείο που ο αφανισμός τους να είναι κοινωνικά επιθυμητός. Αλλά είναι θέμα ηγεσίας και ποιότητας πολιτικού λόγου να μπορεί κανείς να σταθεί απέναντι σε αυτό το τόσο σημαντικό θέμα με γνώση και ψυχραιμία. Η Σάμος, π.χ., πρέπει να προκαλέσει συστράτευση του πνευματικού και τεχνικού κόσμου.