Κάποιες αναφορές στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο για το σκηνικό στο Αιγαίο είναι ενδεικτικές των δυσκολιών που θα προκύψουν την «επόμενη μέρα», στο πλαίσιο της όποιας απόπειρας ομαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Αποκτούν, δε, ακόμη μεγαλύτερη σημασία στη σημερινή συγκυρία, κατά την οποία δεν μπορεί κάποιος να προσάψει στο κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον «φιλοτουρκικές εμμονές».
Στην έκθεση αναφέρεται: 1) ότι «η Ελλάδα διεκδικεί εναέριο χώρο που επεκτείνεται έως και 10 ναυτικά μίλια και χωρικά ύδατα μέχρι και έξι ν.μ. Με βάση το διεθνές δίκαιο, ο εναέριος χώρος μιας χώρας συμπίπτει με τα χωρικά της ύδατα. Γι’ αυτό οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν εναέριο χώρο μέχρι και 6 ν.μ.», και 2) ότι «παρόλο που η Ελλάδα διεκδικεί μέχρι και 6 ν.μ. χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, η χώρα και οι γείτονές της δεν έχουν συμφωνήσει σε συνοριακή οριοθέτηση σε εκείνες τις περιοχές όπου αλληλοεπικαλύπτονται τα νόμιμα θαλάσσια δικαιώματά τους».
Oπως κάνουν σταθερά –πρόσφατα και με δηλώσεις του Μάικ Πομπέο– οι ΗΠΑ παροτρύνουν την Ελλάδα και την Τουρκία να επιλύσουν τα εκκρεμή διμερή ζητήματα σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορά τους με ειρηνικό τρόπο και με βάση το διεθνές δίκαιο. Η στήριξη από τις ΗΠΑ της αρχής της ειρηνικής επίλυσης είναι ευπρόσδεκτη και σε αυτή εστιάζει διαχρονικά και διακομματικά η ελληνική πλευρά.
Ωστόσο, εάν –είτε υπό την πίεση κυρώσεων είτε ως απόρροια της μεσολάβησης ισχυρών χωρών– τερματιστούν οι απειλές και περάσουμε στο στάδιο των διερευνητικών επαφών, ώστε να εκκινήσει ένας ουσιαστικός διάλογος, οι παραπάνω –διακηρυγμένες εδώ και δεκαετίες– θέσεις προφανώς δυσχεραίνουν το έργο κάθε ελληνικής κυβέρνησης.
Είναι γνωστό ότι για τις ΗΠΑ η απουσία οριοθέτησης σημαίνει ότι δεν υπάρχει «ξεκάθαρη εικόνα» για την έκταση των χωρικών υδάτων και τον αντίστοιχο εναέριο χώρο της Ελλάδας.
Το ζήτημα απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Υπό αυτό το πρίσμα, μια έκκληση προς την αξιωματική αντιπολίτευση: Μην προτρέχετε σε δημόσιες τοποθετήσεις όπως ότι «το Στέιτ Ντιπάρτμεντ υιοθετεί τουρκικές θέσεις για την κυριαρχία ελληνικών νησιών». Είναι υπερβολικές και δεν βοηθούν τη χώρα.
Και, φυσικά, είναι διαστρεβλωτικό και άδικο για την κυβέρνηση να ισχυρίζεται η αξιωματική αντιπολίτευση ότι «εάν λίγες βδομάδες μετά την επίσκεψη Πομπέο στην Ελλάδα οι θέσεις των ΗΠΑ είναι πλέον αυτές, η Ν.Δ. κατάφερε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να ακυρώσει σημαντικά βήματα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, που πραγματοποιήθηκαν κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ υπέρ των συμφερόντων της χώρας». Είναι δυνατόν να λέγονται αυτά;
Οντως, έγιναν σημαντικά βήματα. Και μόνο το ότι μια αριστερή κυβέρνηση αναγνώρισε τη σημασία ρεαλιστικής εξωτερικής πολιτικής και καλών σχέσεων με την υπερδύναμη ήταν ένα άλμα. Η σημερινή κυβέρνηση με σοβαρότητα εμβαθύνει αυτές τις καλές σχέσεις. Τόσο δύσκολο είναι να είμαστε όλοι λίγο πιο αντικειμενικοί στις κρίσεις μας; Και εθνικά υπεύθυνοι;
Τα όσα αναφέρει η έκθεση αποτελούν μια πραγματικότητα που καλείται η χώρα να διαχειρισθεί. Οποιο κόμμα και αν βρίσκεται στην εξουσία.