Χειμέρια τα πράγματα. Αν πιστέψει κανείς τον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ, «η ελληνική δημοκρατία έχει εισέλθει σε μια σκοτεινή περίοδο θεσμικού εκφυλισμού και ιδιότυπης αντιδημοκρατικής εκτροπής». Η άποψη δεν είναι μόνο του Τζανακόπουλου. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ προανήγγειλε χθες ότι μετά τις γιορτές θα ζητήσει συζήτηση στη Βουλή με αυτό το αντικείμενο: «Για θέματα δημοκρατίας, διαφάνειας και δημοκρατικής λογοδοσίας».
Σε όσους δεν κινούνται εντός του συριζαϊκού βιοτόπου, η φιλολογία περί απειλούμενης δημοκρατίας μάλλον ακούγεται σαν αντιπολιτευτική υπερβολή εκτός θέματος. Πώς εξακριβώνεται αυτό το «μάλλον»; Πώς μπορεί κάποιος να μετρήσει την απόσταση που χωρίζει, αν χωρίζει, τις καταγγελίες από το κοινό αίσθημα;
Ο αμφιλεγόμενος αλλά μοναδικός γνώμονας είναι οι δημοσκοπήσεις. Η ανάγνωση της τελευταίας σοδειάς μετρήσεων κινήθηκε σε δύο γραμμές. Πρώτον, η κυβέρνηση εμφανίζει τα πρώτα σημάδια φθοράς – λόγω της δυσαρέσκειας για τη διαχείριση της πανδημίας. Δεύτερον, η κυβέρνηση αντέχει, καθώς σε όλους τους δείκτες εμπιστοσύνης υπερτερεί του αντιπάλου της. Φθείρεται, τελικά, ή αντέχει; Το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Η πανδημική κακουχία κλονίζει, αλλά δεν απομειώνει το πολιτικό κεφάλαιο της Ν.Δ. Είναι ένα κεφάλαιο που ενισχύθηκε στις κρίσεις της άνοιξης, αλλά σύμφωνα με μια ερμηνεία είχε κτιστεί πριν από αυτές. Τα ερείσματα της Ν.Δ. έχουν τη βάση τους στον ταχύ ρυθμό εκπλήρωσης όσων είχε υποσχεθεί προεκλογικά: λιγότεροι φόροι· περισσότερες επενδύσεις και δουλειές· περισσότερη ασφάλεια – στην οποία προστέθηκε και η παράμετρος της εξωτερικής ασφάλειας.
Οι καταγραφόμενοι συσχετισμοί δεν οφείλονται, έτσι, στην πρόσκαιρη πάνδημη συσπείρωση –και, εσχάτως, αποσυσπείρωση– που προκάλεσαν οι κρίσεις· ούτε, όπως λέγεται, στην αδυναμία του αντιπάλου. Οφείλονται στις επιδόσεις επί της ατζέντας της κανονικότητας. Αυτό φαίνεται να είναι και η βασική αιτία της απόστασης του ΣΥΡΙΖΑ από τις κοινωνικές προσδοκίες – που μεταφράζεται σε απόσταση περίπου 20 μονάδων από τον πρώτο: οι κοινωνικές προτεραιότητες εγγράφονται στην ατζέντα της κανονικότητας, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να επιβληθεί με την ατζέντα της ανωμαλίας.
Το αποτέλεσμα είναι κάτι μάλλον μοναδικό στην ελληνική πολιτική ιστορία: δεν υπάρχει κανονικός δικομματισμός. Τα σκέλη του κομματικού συστήματος άνισα. Είναι δομική αυτή η ασυμμετρία; Ή θα εξαλειφθεί στους πολύ βαρείς μήνες που απομένουν μέχρι να βγει ο πανδημικός χειμώνας;
Υπάρχει, λένε, ο κίνδυνος η κυβέρνηση να παρασυρθεί από την έλλειψη πολιτικού ανταγωνισμού. Να πέσει θύμα δημοσκοπικής αυταρέσκειας. Μέχρι στιγμής, πάντως, η απολογητική τακτική του Μητσοτάκη –που αναγνωρίζει λάθη, παραλείψεις και στιγμές ανεμελιάς– φαίνεται ότι λειτουργεί εκτονωτικά. Μέχρι στιγμής, αποβαίνει υπέρ του ο παλιός κανόνας ότι η εκλογική κρίση είναι πάντοτε σύγκριση.
Δημήτρης Τζανακόπουλος: Ασυμμετρίες
1' 57" χρόνος ανάγνωσης
