Ενα νέο μαύρο κορίτσι διάβαζε ένα ποίημα σαν προσευχή. Το πρόσωπο αυτό ήταν πρόσωπο μιας άλλης χώρας. Πίσω της, στο Καπιτώλιο, οι προτομές των πατέρων του αμερικανικού έθνους μόλις είχαν προλάβει να ευπρεπιστούν για την περίσταση της ορκωμοσίας του νέου προέδρου.
Πίσω από τη λυρική φωνή της Αμάντα Γκόρμαν αντηχούσαν ακόμη οι κραυγές του όχλου. Ενός όχλου που, αφού κατέλαβε το Καπιτώλιο, δεν ήξερε τι να το κάνει. Οι εισβολείς, μετά τον θρίαμβό τους, εξάντλησαν την επαναστατικότητά τους σαχλαμαρίζοντας, με σέλφις και μοναχικά παραληρήματα.
Η ανάμνηση εκείνης της χολερικής σαχλοκρατίας σιγόκαιγε πίσω από τη θεσμική φαντασμαγορία της ορκωμοσίας. Μαζί με την Αμερική της Γκόρμαν ήταν αισθητός και ο ρόγχος της απούσας, της άλλης μισής Αμερικής.
Ολα τα είπαμε γι’ αυτόν τον όχλο. Αλλά μάλλον υποτιμήσαμε το πιο προφανές: το χρώμα του. Ηταν ένας όχλος λευκός – που σχηματίστηκε χάρη στη λευκότητά του. Αφού όλα έχουν αναλυθεί για τη δημογραφική σύνθεση αυτού του πλήθους και την εκλογική συμπεριφορά του, για τους αντιδραστήρες των κοινωνικών δικτύων που πολλαπλασιάζουν την οργή του και τις κακουχίες που την πυροδοτούν, η ερμηνεία καταλήγει πάλι εκεί, στο παλιό μίσος. Στο φυλετικό μίσος.
Ο εμφύλιος που η μικρή ποιήτρια ξόρκισε με τους στίχους της –ο «uncivil war», με τον οποίο επιχείρησε από τα πρώτα του λόγια να αναμετρηθεί ο 46ος πρόεδρος– δεν είναι νέος πόλεμος. Είναι η συνέχεια του παλιού εμφυλίου, που λίγο έλειψε να διαλύσει το εγχείρημα των Ηνωμένων Πολιτειών ήδη από τον 19ο αιώνα. Η πρόοδος που είχε επιτευχθεί έκτοτε δεν μπόρεσε να εξαλείψει τα ίχνη δυόμισι αιώνων δουλείας.
Το λέει με μια πολύ διαφωτιστική μεταφορά η Isabel Wilkerson, στην αρχή του συγκλονιστικού βιβλίου της («Caste, The Origins of our Discontents»), ενός βιβλίου που εξηγεί πώς η αμερικανική κοινωνία ήταν χωρισμένη σε στεγανές κάστες, διαρθρωμένες σε μια πυραμίδα καταπίεσης, όπως στην Ινδία.
Το καλοκαίρι του 2016, λέει η Wilkerson, ενώ ο Τραμπ ολοκλήρωνε την ανέλπιστη έφοδό του προς την εξουσία, στη Σιβηρία έκανε ασυνήθιστη ζέστη. Οι υψηλές θερμοκρασίες έλιωσαν τον αρκτικό παγετώνα, με αποτέλεσμα να απελευθερωθεί ένα κοιμώμενο μικρόβιο. Ενας ιός που είχε εγκλωβιστεί επί πολλά χρόνια στον πάγο. Οι Αρχές εντόπισαν τον ιό αφού νόσησαν πρώτα οι τάρανδοι και μετά τα μικρά παιδιά.
Ο πολιτικός βρασμός στον οποίο βρέθηκε η Αμερική το 2016 προκάλεσε την τήξη των στρωμάτων πολιτικής και πολιτισμικής προόδου που είχαν επιτευχθεί τα τελευταία 150 χρόνια, φέρνοντας στην επιφάνεια την τοξίνη του ρατσισμού.
Η πρόοδος δεν είναι ποτέ οριστική. Το μικρόβιο δεν έχει πεθάνει.
Αμάντα Γκόρμαν: Παγετώνες
1' 58" χρόνος ανάγνωσης
