Γιατί στα 35; Γιατί όχι στα 45; Αν το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα επικουρικής ασφάλισης είναι δικαιότερο και αποδοτικότερο, αν συμφέρει περισσότερο την εθνική οικονομία, γιατί να μην επιτρέψουμε να ενταχθούν σε αυτό ασφαλισμένοι και μεγαλύτερης ηλικίας;
Η ένσταση ανθρώπων με γνώση έναντι του νομοσχεδίου που κατήρτισε ο υφυπουργός Εργασίας είναι ότι το βεληνεκές της νέας ρύθμισης είναι τόσο περιορισμένο, που δεν πρόκειται να αλλάξει ριζικά τον χάρτη. Το εξηγούν και ψυχολογικά: το κίνητρο δίνεται μόνο σε εκείνους που λόγω ηλικίας δεν μπορούν εύκολα να δελεασθούν. Ποιος παίρνει σήμερα μια απόφαση με γνώμονα ότι σε 30 χρόνια μπορεί να λαμβάνει λίγα ευρώ περισσότερα στο μηνιαίο εισόδημά του; Η απάντηση από κυβερνητικής πλευράς είναι ότι δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Το ισχύον σύστημα αιμοδοτείται από τις εισφορές των νυν εργαζομένων και δεν θα μπορούσε να πληρώνει επικουρικές, αν τις στερούνταν απότομα.
Ακόμη και όσοι ήθελαν μια πιο τολμηρή παρέμβαση αναγνωρίζουν ότι το νομοσχέδιο Τσακλόγλου είναι σημαντικό, τουλάχιστον συμβολικά. Σπάει ταμπού και συνιστά την πρώτη χειρονομία της πολιτείας για δικαιοσύνη προς τις γενεές που επωμίζονται τα βάρη των επόμενων.
Χωρίς πολιτική θητεία, αλλά με πείρα από το υπουργείο Οικονομικών κατά τη διακεκαυμένη περίοδο 2012-2014 ως επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, ο Πάνος Τσακλόγλου είναι μάλλον απρόσφορος ως στόχος της ρητορικής περί «Πινοσέτ». Ο ίδιος παρουσιάζει το σχέδιό του ως προϊόν δημιουργικής μίμησης του σουηδικού προτύπου.
Το ερώτημα είναι αν το σχήμα του κουμπαρά με τα λεφτά των ασφαλισμένων, που επενδύεται παραγωγικά με αναπτυξιακό όφελος και για την οικονομία, μπορεί να επιζήσει στο περιβάλλον του ελληνικού πολιτικού καύσωνα. Ποιος εγγυάται στον νέο ασφαλισμένο ότι αύριο, μια άλλη κυβέρνηση, που θα ανήκει στη μακρά δημαγωγική παράδοση, δεν θα αποφασίσει να βάλει το «φιλεργατικό» χέρι της στον κουμπαρά για να δανειστεί, ας πούμε, χωρίς να πληρώσει τα «ληστρικά επιτόκια των κερδοσκόπων»· ή για να «επενδύσει» σε κάποια δοκιμαζόμενη ΔΕΚΟ; Ποιος μπορεί να υποσχεθεί ότι μια τέτοια κυβέρνηση δεν θα αναθέσει τη διαχείριση του κεφαλαίου «στους νόμιμους δικαιούχους» – σε κομματικούς κομισάριους ή συνδικαλιστές;
Το σχέδιο Τσακλόγλου περιλαμβάνει διατάξεις για την ανεξαρτησία του νέου Ταμείου Επικουρικής Κεφαλοποιητικής Ασφάλισης και την αμεροληψία στην επιλογή της διοίκησής του. Αλλά ακόμη και οι πιο αυστηροί κανόνες αυτονομίας υπόκεινται στις βουλές των επόμενων πλειοψηφιών.
Δεν υπάρχει κανένα ίχνος στον πολιτικό ορίζοντα που να δείχνει ότι το σχέδιο δεν θα περάσει. Θα ψηφιστεί μάλλον άνετα, όπως το εργασιακό. Θα ψηφιστεί, αλλά για να τελεσφορήσει θα χρειαστεί κάτι που δεν επιδέχεται νομοθέτηση: σουηδική πολιτική κουλτούρα.