Ηταν ένα μικρό επικοινωνιακό ρίσκο για τον πρωθυπουργό, να πει στα «αγόρια και στα κορίτσια μας» να «τσιμπήσουν την ευκαιρία και να τσιμπηθούν». Ηταν ρίσκο, όταν ξέρεις σε ποια συμφραζόμενα επιστρατεύουν αυτές οι ηλικίες το ρήμα «τσιμπάω». Χρειάζονται, όμως, τέτοια μικρά ρίσκα, αν είναι να αποφευχθεί ο μεγάλος κίνδυνος. Ο κίνδυνος «Δέλτα».
Η κυβέρνηση βλέπει ότι ο εμβολιασμός έχει πια φτάσει στο τείχος της απροθυμίας. Εκφράζεται η ελπίδα ότι έως το τέλος Ιουλίου θα έχει εμβολιαστεί το 60% των ενηλίκων. Το ποσοστό είναι σχεδόν παντού ίδιο: είτε μιλάμε για τις ΗΠΑ είτε για το Ισραήλ, η αυθόρμητη συμμετοχή στο εγχείρημα της ανοσίας προσκρούει σε μια μειοψηφία της τάξεως του 40%. Αυτό το 40% ταξινομείται, χονδρικά, σε τρεις κατηγορίες: Τους αρνητές. Τους επιφυλακτικούς. Και τους απλώς αδιάφορους.
Η υπόθεση στην οποία βασίστηκε το «πάσο ελευθερίας» είναι ότι οι νέοι 18 έως 24 ετών ανήκουν στην τελευταία κατηγορία: Αισθάνονται ότι οι ίδιοι δεν κινδυνεύουν και γι’ αυτό αψηφούν τις εκκλήσεις για εμβολιασμό – όχι από πεποίθηση, αλλά από χαλαρότητα. Μόλις το 20% εξ αυτών έχει κλείσει ραντεβού για τσίμπημα. Εξ ου και το Μαξίμου έκρινε ότι χρειάζονται ένα σκούντηγμα. Ενα «nudge», όπως λέγεται στα συμπεριφορικά οικονομικά, που λένε ότι ενέπνευσαν την απόφαση για την παροχή της κάρτας των 150 ευρώ.
Τα «nudges» είναι συνήθως συμβολικές χειρονομίες βουβής παρότρυνσης των πολιτών να συμμετάσχουν σε μια δράση που ήδη «τρέχει». Γι’ αυτό και τα χαρακτηρίζουν ελευθεριακό πατερναλισμό. Εδώ το σκούντηγμα αναβαθμίστηκε σε κέντρισμα. Κηδεμονία χωρίς χαρτζιλίκι, με σκέτο συμβολισμό, δεν θα ήταν ελληνοπρεπής. Θα έχει ενδιαφέρον, πάντως, να μετρήσει κάποιος την απόδοση του μέτρου. Οχι γιατί θα επιδράσει τάχα στη σχέση της κυβέρνησης με τους νέους. Αλλά γιατί είναι ένα πείραμα που θα μπορούσε να επαναληφθεί και εκτός υγειονομικού πεδίου.
Αν κρίνει κανείς από το πρόχειρο σκηνικό της παρουσίασης του πάσου, η κυβέρνηση ενδιαφέρεται να προλάβει τον υγειονομικό κίνδυνο. Αν ήθελε να χρησιμοποιήσει το μέτρο ως πολιτικό δέλεαρ, θα φρόντιζε περισσότερο τη σκηνοθεσία, που περιορίστηκε σε ένα καθηλωμένο πλάνο, με σύντομους υπουργικούς μονολόγους, οι οποίοι στα αυτιά των ωφελουμένων θα ακούγονταν σαν εκφώνηση θέματος έκθεσης: «Η σημασία του εμβολιασμού για την υγεία και την κοινωνία». Ακόμη και ο νεότερος των υπουργών που ανέλαβε (και αυτή) την εφαρμογή, Κυριάκος Πιερρακάκης, δεν ήταν μέσα σε αυτό το σκηνικό ένα πρόσωπο αναγνωρίσιμης ηλικίας (αν είναι ποτέ, αφού, όπως λέει ένας φίλος του, «είναι ο πιο boomer τριαντάρης που ξέρω»).
Εχει η κυβέρνηση πολιτική υστεροβουλία; Πάει μήπως να εξαγοράσει τους νέους; Θα ήταν αφελές να πιστεύει ότι θεραπεύει έτσι μια εφήμερη δυσαρέσκεια την οποία προκάλεσε ο εγκλεισμός. Θα ήταν σαν να έχει ξεχάσει ότι και το 2019 η Ν.Δ. ήταν δεύτερη (μόνο) στους νέους.