Η πανδημία προσέφερε πολλά διδάγματα, αλλά το πλέον σημαντικό είναι ότι αποκαλύφθηκε ένα αδύνατο σημείο που όλοι γνωρίζουμε, αλλά οι περισσότεροι προσποιούνται ότι δεν έχει σημασία. Η αλήθεια είναι ότι η ανθεκτικότητα της ελληνικής οικονομίας αποδείχθηκε περιορισμένη. Και αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η μεταποίηση και η παραγωγή είναι υποβαθμισμένοι τομείς.
Η κοινή γνώμη ανησυχεί γατί δεν έρχονται τουρίστες, τα μέσα ενημέρωσης αξιολογούν ως σημαντικότερη καταστροφή την κλειστή εστίαση. Κανείς δεν προβληματίζεται επειδή η μείωση του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο της ήταν 2,3% ενώ στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μικρότερη, 1,7%. Ούτε χαίρεται κανείς επειδή οι εξαγωγές αγαθών το πρώτο τρίμηνο του έτους αυξήθηκαν 8,2%. Τον Μάιο, στη βιομηχανία οι μήνες με εξασφαλισμένη παραγωγή αυξήθηκαν σε 4,8 μήνες, αλλά το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού παρέμεινε στο 74,1% (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΙΟΒΕ). Η βιομηχανική παραγωγή ενισχύθηκε στην Ελλάδα κατά 21,7% τον Απρίλιο σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν έναντι αύξησης 38,3% στην Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.).
Τον Απρίλιο, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (64,2 €/MWh) ήταν 70% υψηλότερη από την τιμή συστήματος στο χρηματιστήριο ενέργειας Nord Pool (37,9 €/MWh).
Σύμφωνα με την έκθεση Πισσαρίδη, η προστιθέμενη αξία της μεταποίησης την περίοδο 2008-2019 ως ποσοστό του ΑΕΠ ήταν 9,1% στην Ελλάδα, έναντι 15% στην Ε.Ε. Την ίδια περίοδο, οι επενδύσεις σε μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό ήταν αισθητά χαμηλότερη από τις επιδόσεις χωρών όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Οι εξαγωγές ελληνικών βιομηχανικών προϊόντων το 2019 ήταν 9,2% του ΑΕΠ, ενώ σε χώρες όπως Βέλγιο, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πορτογαλία ήταν 38,2%.
Είναι αξιοθαύμαστη η επιτυχία της ελληνικής ναυτιλίας, φυσικά θέλουμε τουριστική ανάπτυξη, να διευκολυνθούν οι startups και οι εταιρείες τεχνολογικών εφαρμογών, να γίνουμε κέντρο διαμετακόμισης (logistics), όμως αυτό που κυρίως χρειάζεται η οικονομία και η χώρα είναι η βιομηχανία.
Το παράδοξο είναι ότι η επιδίωξη αυτή δεν έχει ιδιοκτήτη. Κανείς δεν θεωρεί κύρια αποστολή του αυτή την προτεραιότητα. Η ανάγκη ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής μοιάζει μια περιθωριακή επιλογή. Οι περισσότεροι προσελκύονται από άλλα, λαμπερά οράματα. Η άνθηση μικρών εταιρειών τεχνολογίας, Ιντερνετ, μοιάζει πιο ενδιαφέρουσα από την παραγωγή προϊόντων. Ακόμη και αν η χρησιμοποίηση νέων τεχνολογιών είναι απολύτως αναγκαία για την παραγωγή και των πλέον «ταπεινών» προϊόντων.
Ωστόσο η περαιτέρω συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης της χώρας θα υποβαθμίσει και τις άλλες δραστηριότητες. Δεν είναι επιτυχημένη ίσως ούτε και χρήσιμη η ανάπτυξη του τουρισμού εάν οι επισκέπτες καταναλώνουν εισαγόμενα μόνο προϊόντα και εξυπηρετούνται από ξένους εργαζομένους. Δεν θα συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομία η ανάπτυξη του εμπορίου και των μεταφορών εάν δεν έχουμε παραγωγή προϊόντων, μεταξύ των οποίων και συρμούς τρένων.
Η ελαφρά μείωση της ανεργίας δεν μεταβάλλει τη μεγάλη εικόνα. Ο αριθμός ανέργων τον Φεβρουάριο εμφανίζεται μειωμένος κατά 44,3 χιλιάδες άτομα ή 5,8% σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2020. Η μείωση της ανεργίας, όμως, προήλθε αποκλειστικά από τη μείωση του εργατικού δυναμικού κατά 205,4 χιλ. άτομα.
Παράλληλα το 2020 η απασχόληση στη βιομηχανία περιορίστηκε 1,9% σε 382,2 χιλ. άτομα έναντι πτώσης 0,9% στο σύνολο της οικονομίας. Δεν μπορούν όλοι να απορροφηθούν από τον τομέα των υπηρεσιών ή το Δημόσιο και μετά την πανδημία.
Κάποιοι πρέπει να προσανατολιστούν στην παραγωγή, να αποκτήσει αίγλη ο τεχνίτης, αυτός που χειρίζεται μηχανήματα, που σχεδιάζει ή παράγει μεταλλικά προϊόντα, υπολογιστές, φάρμακα, ποτά, ρούχα. Να θαυμάσουμε τον παραγωγό.