Από τα χωριά της Καστοριάς, στα χωριά των Γρεβενών και από εκεί στα χωριά των Τρικάλων, μέσα στη ραχοκοκαλιά της χώρας, αυτές τις ιδιαίτερα ζεστές ημέρες, αισθάνθηκα έστω και για λίγο εκ νέου περιηγητής της λιγότερο προβεβλημένης Ελλάδας. Ανακάλεσα εκείνους που σε περασμένες δεκαετίες σταματούσαν από χωριό σε χωριό για να δουν την πραγματικότητα και να συναντήσουν τους ανθρώπους των μικρών κοινωνιών, και μέσα από τοπία απαράμιλλης ομορφιάς ένιωσα την αραιοκατοικημένη χώρα, απέραντη και μαζεμένη ταυτόχρονα. Είχα αφήσει τα ελληνοαλβανικά σύνορα, μου άρεσε να βλέπω τις πινακίδες να οδηγούν προς την Κορυτσά. Και στο Δενδροχώρι Καστοριάς, ένα όμορφο χωριό, στο οποίο μεταπολεμικά εγκαταστάθηκαν βλάχικοι πληθυσμοί, είδα τον παπά και τον ψάλτη, δύο ανθρώπους μόνους, να εκτελούν την πρωινή λειτουργία χωρίς ποίμνιο, χωρίς έναν πιστό εκείνη την ώρα, στον ωραίο ναό του χωριού, τον Αγιο Νικόλαο με την ξύλινη οροφή.
Αργότερα, αφού είχα περάσει βοσκοτόπια, βουνοκορφές, λαγκάδια, κρήνες, κοπάδια, καφενεία έρημων τόπων και μακρινά χωριά που έβλεπα από απόσταση, έφτασα στα περίχωρα Τρικάλων και Καρδίτσας. Τα αστικά κέντρα της Ελλάδας είναι η πύλη για να ζωντανέψει η ύπαιθρος, αλλά κυρίως για να σκεφτεί κανείς πάνω στο αύριο.
Στην Καστοριά είναι φανερό πως η όμορφη αυτή πόλη πρέπει να βρει εναλλακτικές πηγές πλουτισμού μετά την παρακμή του εμπορίου γούνας. Ο τουρισμός είναι μιία λύση, αλλά είναι λύση δύσκολη, που απαιτεί δίκτυα και νέα διαπαιδαγώγηση του κόσμου.
Παρά την πρόοδο σε τόσους τομείς τις τελευταίες δεκαετίες, πολλά κομμάτια αυτής της διαδρομής στην έσω Ελλάδα δείχνουν μια χώρα ξεχασμένη σε ρυθμούς ράθυμους. Ελάχιστοι οι μόνιμοι κάτοικοι σε μεγάλες αποστάσεις από την Ηπειρο και τη Δυτική Μακεδονία μέχρι τη Θεσσαλία και τους εύφορους κάμπους, και φυσικά ελάχιστοι νέοι συμβάλλουν στην ανάπτυξη με την όποια εργασία τους. Από εκεί που ήμουν σκεφτόμουν άλλους ελληνικούς τόπους, τη βόρεια Κρήτη, π.χ., τη Ζάκυνθο, την Πάρο, το Πήλιο, κι εκείνες οι εικόνες που έρχονταν στον νου μου ήταν σε αντιδιαστολή με την ηρεμία και τη μεγαλοπρέπεια του κεντρικού ορεινού όγκου της χώρας. Και όμως, αυτή η Ελλάδα που είναι ξεχασμένη έχει πολλά να δώσει και πρέπει να ανασυρθεί σε μια μεγάλη νέα εκκίνηση της χώρας.
Από την άλλη, είναι και ο τρόπος με τον οποίο μεταχειριζόμαστε τον ίδιο μας τον τόπο. Πρέπει να σκεφτούμε και να προσπαθήσουμε πολύ.