Με τη ζωή και το έργο του, ο Μίκης Θεοδωράκης κέρδισε τον τίτλο του «οικουμενικού». Εγινε σύμβολο του Ελληνισμού, της «Ρωμιοσύνης». Για τον ίδιο, όπως και για πολλούς Ελληνες, η ταύτιση του οικουμενικού με το ελληνικό ήταν αυτονόητη. Ομως, η περιπετειώδης ζωή του Μίκη και οι ημέρες μετά τον θάνατό του αναδεικνύουν την πολύπλοκη σχέση μεταξύ «οικουμενικότητας» και της ιδιαιτέρως προσωπικής αντίληψης του καθενός μας. Ενώ διαπιστώνουμε με δέος ότι ο Μίκης υπερέβαινε τα όρια μιας «συνηθισμένης» ζωής και μιας μικρής χώρας (ο ίδιος κάποτε παρομοίασε εαυτόν ως «υπερ-δεξαμενόπλοιο στη Λίμνη Ιωαννίνων»), γνωρίζουμε επίσης ότι πρωταγωνιστούσε στην ελληνική κοινωνία, με τα μίση, τα πάθη και τα λάθη που διακρίνουν τον καθένα μας. Τον βλέπουμε ως «οικουμενικό», ενώ την ίδια στιγμή προσπαθούμε να διαμορφώσουμε την εικόνα του όπως εμείς προτιμάμε. Θέλουμε να οικειοποιηθούμε αυτά που μας άρεσαν σε αυτόν, διαχωρίζοντάς τα από εκείνα που μας ενοχλούν, που δεν συνάδουν με αυτό που εμείς θέλουμε από τον Μίκη. Ετσι είναι και η σχέση μας με τη θρησκεία: ενώ σχεδόν όλοι δηλώνουμε Ορθόδοξοι, οι περισσότεροι ζούμε όπως θέλουμε και όχι όπως επιτάσσει η Εκκλησία.
Οσο ζούσε, ο Μίκης διατηρούσε το δικαίωμα να εκφράζεται όπως ήθελε, χωρίς να λογαριάζει τις συνέπειες. Ενώ ουδείς μπορούσε να αμφισβητήσει τη μουσική του αυθεντία, σε κάποια φάση της μακρόχρονης παρουσίας του στη δημόσια ζωή κατάφερε να εξοργίσει σχεδόν κάθε πολιτικό χώρο. Ενώ αυτός έβλεπε τον «λαό» ως μια οντότητα, ο λαός είναι πολλές συγκρουόμενες ομάδες και άτομα που θεωρούν εαυτούς είτε προνομιούχους είτε αδικημένους (ή και τα δύο). Ετσι, είναι σύνηθες σε μια παρέα να ακουστεί, «Καλή η μουσική του Μίκη, αλλά η πολιτική του… Ασ’ τα!».
Με τον θάνατό του ουδείς κινδυνεύει να δυσαρεστηθεί πάλι από τον Μίκη. Αντίπαλες ομάδες σπεύδουν να ταυτιστούν με αυτόν, να τον δοξάσουν, να αποκτήσουν κάτι από τη λάμψη του. Η ανάγκη του καθενός να τον παρουσιάσει και ως «δικό του» και ως «οικουμενικό» είναι από τα λίγα κοινά που μοιραζόμαστε. Για τον Μίκη, που ήθελε τους Ελληνες ενωμένους, αυτή η νίκη ταιριάζει για το τέλος μιας μοναδικής ζωής.